Rama: Procesi i tenderimit do të bëhet nga ekspertë të jashtëm

Konferenca e parë Kombëtare Antikorrupsion, bilanc arritjesh e sfidash në betejën e përditshme kundër korrupsionit “Çlirojmë administratën dhe ministritë, sistemi ishte i kalbur”

Nisi dhe Konferenca e parë Kombëtare Anti korrupsion, e cila shoqëron daljen e Raportit Vjetor Kombëtar 2021 për Antikorrupsionion, puna për të cilën u drejtua dhe koordinua nga ministrja e Shtetit për Standardet e Shërbimeve, Milva Ekonomi dhe ministrja e Shtetit për Mbrojtjen e Sipërmarrjes Edona Bilali. Konferenca do të zhvillohet për tri ditë rresht në Pallatin e Kongreseve në Tiranë, e fokusuar në dy shtylla kryesore, reformimi i sistemit të drejtësisë dhe reformimi i shërbimeve ndaj qytetarëve përmes digjitalizimit si mjet efektiv për të luftuar korrupsionin. Konferenca në tërësi do të pasqyrojë rezultatet dhe problematikat në betejën e përditshme kundër korrupsionit, përgjatë gjithë frontit të marrëdhënies së shtetit me qytetarët dhe nga ana tjetër, do të ndajë këto rezultate dhe problematika me të gjithë drejtuesit e shërbimeve publike, por edhe me përfaqësuesit e drejtorive apo zyrave të caktuara të shërbimeve publike. Në ditën e parë, punimet e Konferencës vijuan me panelin e Reformës në Drejtësi. Kryeministri Rama iu drejtua konferencës me një fjalë, ku ndër të tjera theksoi se pavarësisht një sërë problematikave që mbeten për t’u zgjidhur, është lehtësisht e dallueshme se “Shqipëria ka filluar të ndahet shumë qartë nga një fazë kur korrupsioni ishte sistemi i marrëdhënieve të qytetarit me shtetin në çdo kontakt të tij me të”.

FJALA E KRYEMINISTRIT KRYEMINISTRIT RAMA: RAMA:

Përshëndetje të gjithëve dhe faleminderit për praninë tuaj, sidomos miqve të ftuar që na shoqërojnë në këtë përpjekje si partnerë në një rrugë të vështirë! Dua në radhë të parë të falënderoj Milvën dhe Edonën, sepse së bashku kanë koordinuar të gjithë punën për raportin e parë kombëtar vjetor të Antikorrupsionit, si dhe për këtë Konferencë Kombëtare, e cila synon nga njëra anë të pasqyrojë rezultatet dhe problematikat në këtë betejë të përditshme dhe përgjatë gjithë frontit të marrëdhënies së shtetit me qytetarët dhe nga ana tjetër, të ndajë këto rezultate dhe problematika me të gjithë drejtuesit e shërbimeve publike, por edhe me përfaqësuesit e drejtorive apo zyrave të caktuara të shërbimeve publike. E pamë të udhës të shoqëronim nxjerrjen e raportit të Antikorrupsionit me këtë konferencë sepse besojmë që është shumë e rëndësishme të ndajmë me publikun edhe vështirësitë, si dhe të përpiqemi ta vendosim në një perspektivë këtë sfidë të vazhdueshme, e cila asnjëherë nuk mbaron sepse në asnjë shtet të botës, që nga shtetet më të zhvilluara, çështja e korrupsionit nuk është zgjidhur përfundimisht, por në ndërkohë, për të kuptuar se Shqipëria ka filluar të ndahet shumë qartë nga një fazë kur korrupsioni ishte sistem i marrëdhënieve të qytetarit me shtetit në çdo kontakt të tij me të. Nuk ka qenë përpara 30 vitesh, por deri para pak vjetësh, koha kur të gjitha shërbimet për qytetarët jepeshin me kontakt fizik të drejtpërdrejtë dhe kur edhe për shërbime më bazike dhe të përmuajshme, siç ishte pagesa e dritave, qytetarët duhet të qëndronin në radha shumë të gjata, në shi apo në diell, që t’iu jepej mundësia të paguanin kontributet e tyre. 300 mijë kontakte fizike zhvilloheshin në muaj mes qytetarëve dhe shtetit dhe në këto 300 mijë kontakte fizike kishte arbitraritet të vazhdueshëm, mungesë të plotë cilësie në shërbim, mungesë të plotë transparence, zvarritjeje dhe shumë para nën dorë. Nga ana tjetër, për të kaluar në zemrën e sistemit, sistemi ishte i kapur tërësisht nga kanceri i një drejtësie thellësisht të korruptuar, gjerësisht të kalbur dhe faktikisht, të transformuar në një pazar, ku e drejta shitej ose blihej dhe pavarësisht se brenda sistemit kishte, si kudo dhe si në çdo vend dhe çdo fushë, njerëz të zotë dhe njerëz të ndershëm, tërësia e sistemit e bënte të pamundur, qoftë për njerëzit e zotë e të ndershëm të promovoheshin, qoftë për njerëzit e thjeshtë dhe të pafajshëm të garantoheshin nga sistemi i drejtësisë. Kështu, ne u fokusuam në të dyja drejtimet; nga njëra anë, reformimi i sistemit të drejtësisë dhe nga ana tjetër, reformimi i shërbimeve. Për reformimin e sistemit të drejtësisë do ketë pas kësaj hapjeje një panel të veçantë dhe unë nuk do doja të zgjatesha shumë, por do doja të thosha vetëm diçka që ma ha mendja biem dakord që të gjithë, pavarësisht bindjeve që kemi, pavarësisht rezervave që mund të kemi për këtë apo për atë, madje pavarësisht simpative që mund të kemi në aspektin politik; Kush e mendonte deri pak vite më parë se në këtë vend do ndëshkoheshin nga drejtësia figura politike të rangut më të lartë? Kush e mendonte në këtë vend, deri pak vite më parë, se do vinte dita, vetëm pak vite më pas nga fillimi i Reformës në Drejtësi, që askush më nuk do ndjehej i paprekshëm dhe që anëtarë qeverie, përfaqësues të zgjedhur në pushtetin vendor, deputetë do të merreshin nën hetim dhe do të akuzoheshin nga një prokurori tërësisht e ndarë nga politika dhe tërësisht e fokusuar tek misioni i saj për të bërë drejtësi? Unë nuk besoj se dikush në këtë sallë, deri para pak viteve, do t’i përgjigjej pozitivisht pyetjes “A e beson që pas pak vitesh do ndodhë kështu?” dhe jo anëtar qeverie apo kryebashkiakë apo deputetë të opozitës por të partisë në pushtet. Ne kemi pasur dikur anëtarë qeverie që pushkatoheshin, por ishte sistem tjetër. Këtu flasim për një sistem ku pushtetet janë të ndara dhe ku ndarja e pushteteve mishërohet në veprimtarinë e pavarur të organeve të drejtësisë, në raport me pushtetin ekzekutiv apo në raport edhe me pushtetin legjislativ. Ky është një moment historik përtej të gjitha mangësive apo dobësive që ka një proces që nuk ka ndodhur kurrë më parë dhe që është ende në hapat e tij të parë për të pasur në këtë vend, ku të gjithë jemi kushërinj, një drejtësi të pavarur, e cila ndan kushëririn e ndershëm nga kushëriri i fajshëm. Është jashtëzakonisht sfidë e madhe dhe nuk ka ndodhur kurrë. Nuk ka pasur Shqipëria drejtësi të drejtë apo drejtësi të pavarur nga politika apo nga pushteti i politikës në asnjë prej momenteve të qeverisjes së saj, qoftë në mbretëri, qoftë në komunizëm apo qoftë në periudhat më përpara. Është jashtëzakonisht sfidë e madhe dhe nuk ka ndodhur kurrë. S’ka pasur Shqipëria drejtësi të drejtë apo drejtësi të pavarur nga politika apo nga pushteti i politikës në asnjë prej momenteve të qeverisjes së saj, qoftë në mbretëri, qoftë në komunizëm, qoftë në periudhat përpara, as në periudhën përpara reformës në drejtësi dhe ky është një fakt. Është një fakt jashtëzakonisht i rëndësishëm dhe shumë inkurajues, pavarësisht e përsëris se ky është një proces që ka uljet dhe ngritjet e veta, që ka rëniet dhe zhgënjimet e veta, por që sidoqoftë është procesi i duhur në drejtimin e duhur. Këtu do ta mbyll me pjesën e drejtësisë për të vazhduar me pjesën tjetër që ka të bëjë më sistemin e qeverisjes. Shumë herë gabimisht korrupsioni dhe lufta kundër korrupsionit identifikohet me thjesht çfarë bën drejtësia dhe kush u fut ne burg apo kush u akuzua përpara gjykatës. Ndërkohë që kjo është vetëm njëra anë. Ana tjetër është ana që ka të bëjë me marrëdhëniet mes qytetarit dhe shtetit në jetën e përditshme dhe që ka të bëjë me drejtësinë e jetës së përditshme ku jo domosdoshmërish bëhet fjalë për një vepër penale, po ku e drejta shkelet dhe shkelet në mënyrë flagrante. Le ti marr pak me radhë disa prej aspekteve që kanë qenë aspekte të përditshme të jetës. Kush ka qenë prind që ka çuar fëmijën në universitet deri përpara disa vitesh, e di shumë mirë se si futeshe në universitet, e di shumë mirë që fëmijën tënd për shkak se mbiemri yt nuk i thoshte asgjë askujt, për shkak se ekonomia jote nuk ta jepte mundësinë që të paguaje, për shkak se nuk kishe një lidhje të drejtpërdrejtë politike apo një teserë domethënëse partie, parakalohej nga fëmija i dikujt tjetër që kishte ndonjë nga këto dhe vendet në universitet ziheshin jo sipas meritës, pra nuk kishte drejtësi. Sa vite u bënë që nuk ka një ankesë të vetme që kur me reformën që bëri Lindita Nikolla si ministre e Arsimit në atë kohë u kalua në platformën tërësisht digjitale të pranimit në universitet. Një platformë tërësisht transparente ku askush nuk e ka të mundur t’i japë dorën dikujt tjetër për ta bërë të kërcejë mbi supet e të tjerave dhe të marrë atë që nuk i takon. Të vijmë tek mësuesit. Sa shanse kishe deri para pak vitesh të bëheshe mësues aty ku të takonte nëse nuk ishe drejtpërdrejtë i lidhur me një parti në pushtet apo nëse nuk paguaje? Dhe sa mësues janë sot në vendet e tyre të punës falë platformës digjitale të rekrutimit të mësuesve pasi prisnin me vite e me vite në radhë për t’ju hapur dera e rekrutimit në punë? Dhe “çuditërisht” platforma e rekrutimit të mësuesve tregoi që mësuesit që ishin në radhë në pritje merrnin më shumë pikë sesa të tjerët, por nuk kishin asnjë nga ato komponentët që përmenda për tu bërë pjesë e sistemit të padrejtësisë që të garantonte punën. Marrim infermierët. Ishte e pamundur të bëheshe infermiere pa një teserë partie dhe teserën e një partie, e partisë që zakonisht merrte Ministrinë e Shëndetësisë dhe gjithë sistemi i rekrutimit të infermierëve kthehej në një sistem rekrutimi partiak, sot kjo është e paimagjinueshme sepse të gjitha infermieret dhe ata pak infermierë djem që janë, rekrutohen përmes sistemit digjital, portalit “Infermier për Shqipërinë”. Rekrutimi i punonjësve të policisë bëhej me letra bakalli që deputetët i dorëzonin ministrit të