Harta e re gjyqësore, Meta: Nuk zgjidhet problemi i vakancave

Presidenti: Nevojë urgjente për gjyqtarë dhe prokurorë, numër i madh i vendeve bosh “Gjendje e papranueshme, sistemi drejt kolapsit”

Presidenti Ilir Meta ka re aguar mbi shqetësimet e bëra publike rreth hartës së re gjyqësore. Në arsyetimin e tij, kreu i shtetit thekson se me këtë hartë fshihen problematikat dhe se nuk zgjidhet problemi i vakancave.

REAGIMI

“Jam njohur me njoftimin publik të Këshillit të Lartë Gjyqësor, sipas të cilit Këshilli në datën 10 qershor 2022, ka miratuar aktin e hartës së re gjyqësore, por edhe reagimet dhe qëndrimet e Dhomës Kombëtare të Avokatisë, shoqërisë civile dhe komunitetit të biznesit, por edhe përfaqësuesve të organizimeve të tjera për profesionet e lira, që janë të lidhur me sistemin e drejtësisë. E kam ndjekur këtë proces dhe në vijimësi dhe në mënyrë të përsëritur kam bërë thirrje përkundrejt KLGJ-së dhe aktorëve të tjerë bashkëpunues e vendimmarrës që të tregojnë kujdes dhe objektivitet lidhur me riorganizimin e ri të rretheve gjyqësore dhe kompetencave tokësore të gjykatave. Përpos faktit që pas 5 vitesh pamundësie për të ushtruar funksionet themelore të saj, me 2 (dy) emërimet të reja, Gjykata e Lartë ka dalë tashmë nga zona e rrezikut e pamundësisë së funksionalitetit të plotë të saj për të përmbushur misionin dhe autoritetin e saj sublim sipas Kushtetutës dhe ligjit, situata në Gjykatat e Apelit dhe Gjykatat e Shkallës së Parë për shkak të mungesës së gjyqtarëve dhe ngarkesës së lartë është drejt kolapsit. Kjo gjendje është e papranueshme dhe duhet t’i shqetësojë të gjithë. Si President i Republikës, prej më shumë se 3 vitesh kam kërkuar zyrtarisht dhe kam përsëritur thirrjen në adresë të Këshillit të Lartë Gjyqësor, institucioneve të tjera qeverisëse të sistemit të drejtësisë, por edhe aktorëve dhe institucioneve të tjerë vendimmarrës se duhet të angazhohen me seriozitet dhe me ritme më të shpejta për të plotësuar të gjitha vakancat e krijuara në sistemin gjyqësor. Shqipëria ka nevojë jetike për një sistem drejtësie të pavarur, por dhe plotësisht funksional dhe efiçent. Qytetarët presin drejtësi dhe e meritojnë atë që të jepet, brenda afateve të arsyeshme.

– Funksionimi me trupat e nevojshme gjyqësore të Gjykatave të Apelit dhe Gjykatave të Shkallës së Parë dhe plotësimi i vakancave të shumta të krijuara në këto gjykata është me rëndësi jetike për vendin dhe respektimin e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut.

– Edhe pse kjo pjesë e sistemit të drejtësisë (Gjykatat e Apelit) prej kohësh është pranuar nga KLGJ dhe aktorët e tjerë se po shkon drejt kolapsit të plotë, sërish nuk konstatohet një angazhim i plotë, objektiv dhe gjithëpërfshirës për të marrë masat e duhura, legjislative, vendimmarrëse, apo organizative për mënyrën e plotësimit sa më të shpejt dhe me cilësi të të gjitha vakancave që janë krijuar dhe po krijohen në vijimësi në këto gjykata. –Gjykatat e Apelit, civile, Penale apo Administrative, si dhe Gjykatat e Rretheve Gjyqësore, aktualisht janë tejet të mbingarkuara, ndërkohë që nuk ka ende një strategji me terma të qartë kohore dhe planveprimi se kur kjo çështje do të zgjidhet përfundimisht në respekt të standardeve europiane të ngarkesës për një gjyqtar dhe kur do të përfundojë shqyrtimi i çështjeve të mbartura që presin shqyrtimin në Gjykatat e Apelit, prej më shumë se 5vitesh. –Në 8 mars 2022 i kam rikërkuar publikisht Këshillit të Lartë Gjyqësor dhe institucioneve të tjera të përfshira për të realizuar një proces të plotë dhe transparent konsultimi të draftit të parë të hartës së re gjyqësore; për të vlerësuar me shumë kujdes dhe mbajtur në vëmendje përpara miratimit përfundimtar, të gjitha komentet, sugjerimet, vërejtjet dhe çdo propozim që vjen nga pjesët e tjera të sistemit të drejtësisë, sidomos të atyre që janë përdoruesit realë dhe të përditshëm të sistemit të drejtësisë.

–I njëjti shqetësim është përsëritur dhe nga Parlamenti

Zyra e Përmbarimit Privat FOX

Europian në datën 19 maj 2022, i cili përmes Rezolutës së miratuar për Shqipërinë, përveç se ka mirëpritur rikthimin në funksionalitet të Gjykatës së Lartë dhe Gjykatës Kushtetuese, ka bërë thirrje duke theksuar se, reforma e sistemit gjyqësor sipas hartës së re të gjyqësorit duhet të marrë në konsideratë opinionet e palëve të interesuara dhe kushtet socioekonomike të grupeve vulnerabël, dhe të përmirësojë aksesin në drejtësi dhe procesin rregull ligjor (shiko pikën 37, e në vijim të kësaj Rezolute).

Konstatoj me keqardhje të thellë, se as kërkesat dhe thirrjet e përsëritura të Presidentit të Republikës, por as të Parlamentit Europian nuk janë marrë në konsideratë nga Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe aktorët e tjerë të përfshirë në këtë proces. Në datë 10 qershor 2022, Këshilli i Lartë Gjyqësor ka bërë publik se, ka miratuar aktin mbi “Hartën e re gjyqësore”, ku sipas njoftimit të Këshillit, ky akt është produkt i konsultimeve, sugjerimeve dhe opinionet e adresuara gjatë procesit të konsultimeve publike të organizuara në bashkëpunim me Ministrinë e Drejtësisë, nga përfaqësues të dhomave vendore të avokatisë, Prokuroria e Përgjithshme, gjyqtarë dhe nëpunës civil gjyqësorë, si dhe organizatat e shoqërisë civile dhe komunitetit të biznesit. Vetë fakti që, prej datës 14 qershor 2022, Dhoma Kombëtare e Avokatisë, ka nisur një proces të bojkotimit të të gjitha seancave gjyqësore deri në datë 17 qershor 2022, në shenjë proteste ndaj draftit të hartës së re gjyqësore të miratuar nga KLGJ, tregon qartësisht se sugjerimet e avokatëve shqiptarë vetëm janë administruar, por nuk janë marrë në konsideratë. Kësaj strukture të rëndësishme për sistemin e drejtësisë (Dhomës Kombëtare të Avokatisë), mund t’i jetë marrë mendimi, por duket qartë se komentet e dhëna prej saj, nuk janë shqyrtuar sinqerisht dhe objektivisht. Është e qartë se Këshilli i Lartë Gjyqësor, në draftimin dhe miratimin e Hartës së re Gjyqësore, është udhëhequr më shumë nga tensioni dhe/apo ngutja që kanë krijuar vakancat e mëdha në sistemin gjyqësor, pra mungesa e gjyqtarëve dhe jo nga garantimi i një drejtësie sa më efiçente, që jepet në kohë, për qytetarët dhe e prekshme për ta dhe mbrojtësit e tyre. Shkrirja e një numri kaq të madh të Gjykatave të Shkallës së Parë në Rrethe (13 gjykata) dhe Gjykatave të Apeleve (5 gjykata), me justifikimin se nuk ka gjyqtarë, nuk është zgjidhja as më e mirë, as më e përshtatshme dhe kurrsesi nuk mundet të jetë në përputhje me standardet europiane. Grumbullimi i gjyqtarëve në një godinë, as nuk përshpejton proceset gjyqësore, as nuk zgjidh problematikën tepër shqetësuese të stokut të çështjeve të mbartura prej vitit 2016-2017 dhe as e ul mbingarkesës e gjyqtarëve, aq më pak, as nuk plotëson vendet bosh të krijuara në sistem. Komiteti Drejtues i Dhomës Kombëtare të Avokatisë ka konstatuar dhe bërë prezent për gjithë opinionin publik se, vendimi për miratimin e hartës së re gjyqësore është në shkelje të rëndë të të drejtave dhe lirive themelore të individit, të mbrojtura posaçërisht nga Kushtetuta, si dhe me

Zyra e Përmbarimit Privat FOX

keqardhje konstaton se ky vendim është në përkrahje me një sërë shkeljesh të konstatuara në proceset penale, civile e administrative të zhvilluara në gjykatat e të gjitha niveleve. Nisur nga këto zhvillime evidentoj edhe një herë se vendi ynë ka nevojë urgjente për gjyqtarë dhe prokurorë, të cilët të plotësojnë numrin e madh të vendeve bosh të krijuara në sistemin e drejtësisë. Kjo situatë nuk zgjidhet me shkrirje drastike të disa gjykatave në vend, pasi një riorganizim i tillë, cenon dhe kufizon rëndë aksesin në drejtësi të individit si dhe procesin e realizimit të mbrojtjes në çështjet penale, civile dhe administrative. Nisur nga numri i vogël i gjyqtarëve në sistem sot, por edhe nga numri i lartë i çështjeve gjyqësore stok (të mbartura dhe të pashqyrtuara), nëse harta e re gjyqësore, do të miratohet përfundimisht sipas propozimit të Këshillit

të Lartë Gjyqësor, atëherë natyrshëm do të kemi:

-Shkelje të rëndë të të drejtave dhe lirive themelore të individit, të mbrojtura posaçërisht nga Kushtetuta.

-Kufizim/cenim të aksesit në sistemin e drejtësisë.

-Rritjen e kostove për qytetarin dhe përdoruesit real të gjykatave, si dhe gjithë profesionet e lira të lidhura me sistemin gjyqësor.

-Tronditje të sistemit gjyqësor në tërësi përgjatë fazës tranzitore.

-Përqendrim të vendimmarrjes së formës së prerë, vetëm në disa gjyqtarë në Tiranë. -Përmes vështirësive, kohës së gjatë të pritjes për një vendim, si dhe rritjes së kostove të ndjekjes së rrugës gjyqësor, do të rritet ndjeshëm humbja e interesit të qytetarit për të ndjekur rrugën ligjore dhe kjo natyrshëm përligj shqetësimin se mund të sjellë rritjen e fenomenit të vetëgjyqësisë.