Dosja “21 janari”/ Avokati Beqiri: Sapo të thirremi, do të dorëzojmë video-regjistrimin në Prokurorinë e Posaçme

“Kallëzimi penal kundër Berishës e Bashës është në SPAK, duhet ta hetojë deri në fund”

Pas vendimit të Gjykatës së Lartë që hetimet për çështjen ’21 janari” të hetohen nga SPAK, reagoi avokati Idajet Beqiri. Ai deklaroi se “thelbi i gjykimit sot ishte vendimi i drejtuesit të SPAK që nuk regjistroi kallëzimin penal kundër Sali Berishës, Lulzim Bashës e Ndrea Prendit me pretendimin se kompetente për shqyrtimin e kësaj çështjeje është prokuroria e Tiranës që e ka në dorë këtë procedim. Ne nuk u pajtuam me këtë vendim. E kundërshtuam në GJKKO, por kjo dha të drejtë SPAK. E kundërshtuam në Apelin e GJKKO-së por kjo përsëri i dha të drejtë SPAK. Bëmë rekurs në Gjykatën e Lartë. Ne thamë që kompentente për hetimin nuk është prokuroria e Tiranës, sepse hetoi ato që kishte kompetencën e vet, gardistët e vet, por urdhëruesit e hierarkinë urdhërdhënëse nga ish-kryeministri, ministri i Brendshëm etj. nuk e ka hetuar dhe nuk ka kompetencë ta bëjë. Gjykata e Lartë urdhëroi të regjistrohet kallëzimi penal, jo vetëm të bëhen hetime duke iu referuar dhe vendimit të Gjykatës së Strasburgut. Për pasojë nga dita e sotme kallëzimi penal kundër Sali Berishës, Lulzim Bashës e Ndrea Prendit është në SPAK e do e hetojë deri në fund”-tha Beqiri. Ndërkohë, avokati Idajet Beqiri u shpreh para gazetarëve se do të dorëzojë në SPAK video-regjistrimin e 21 janarit, që më herët Prokuroria e Posaçme nuk e kishte marrë parasysh për ta shqyrtuar. Teksa kolegji penal i Gjykatës së Lartë vendosi ndryshimin e vendimit të Apelit dhe urdhëroi SPAK që të regjistrojë hetimet për çështjen e “21 janarit”, avokati Beqiri tha se sapo të thirren do ta dorëzojnë video-regjistrimin. Ai shtoi se më parë SPAK nuk e kishte vullnetin as ligjor e as moral dhe nuk e pranoi video-regjistrimin.

“Ne i patëm thënë SPAKut se kishim edhe audioregjistrimin që donim ta dorëzonim vetëm aty. SPAK-u nuk e kishte vullnetin as ligjor e as moral dhe nuk e pranoi fare. Nuk e mori videoregjistrimin që ta analizonte dhe të na thoshte se kush e ka kompetencë hetimin. Pra, një paragjykim ekstrem. Ne tani do e dorëzojmë patjetër regjistrimin menjëherë në SPAK sapo të thirremi”,tha Beqiri. Më parë, Rajmonda Nika, e veja e Aleks Nikës kishte bërë kallëzim në SPAK për këtë çështje, por Prokuroria e ka dërguar kallëzimin për kompetence lëndore në prokurorinë e Tiranës. Ndaj vendimit të SPAK, kanë paraqitur ankim familjaret e viktimave, duke e kundërshtuar atë, por GJKKO e rrëzoi.

VRASJET E 21 JANARIT

Aleks Nika ishte një nga katër viktimat e protestës së dhunshme të 21 janarit 2011, kur mbështetësit e Partisë Socialiste, në atë kohë në opozitë, u përplasën me Policinë dhe Gardën e Republikës përpara selisë së Kryeministrisë në bulevardin “Dëshmorët e Kombit”. Protesta ishte thirrur nga Partia Socialiste pas publikimit të një videoje, ku ministri i Jashtëm i kohës, Ilir Meta, akuzohej se po diskutonte një aferë korruptive. Si pasojë e të shtënave me armë zjarri nga ana e Gardës së Republikës, më 21 janar 2011 përveç Aleks Nikës, u vranë dhe Ziver Veizi, Hekuran Deda dhe Faik Myrtaj, si dhe u plagosën 10 protestues të tjerë. Për vrasjen e Dedës, Myrtajt dhe Veizit, Prokuroria procedoi penalisht ish-komandantin e Gardës Ndrea Prendi dhe gardistin Agim Llupo, duke kërkuar dënimin e tyre respektivisht me 23 vjet dhe 25 vjet burgim. Me 18 shtator 2013, Gjykata e Apelit në Tiranë e dënoi Prendin me 1 vit heqje lirie dhe Llupon me 3 vjet, duke arsyetuar se vrasjet ishin bërë nga pakujdesia. Vendimi kontrovers solli reagime të ashpra. Ndërkohë, vrasjet e Aleks

Nikës dhe Hekuran Dedës dhe plagosja me armë zjarri e 6 personave të tjerë, gjatë protestës së Partisë Socialiste para kryeministrisë, ka mbetur pa autorë dhe prokuroria e pati pezulluar atë për vite me radhë në kërkim të provave. Vendimi i Gjykatës së Lartë vjen pasi në nëntor 2023 Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut, GJEDNJ, gjeti se hetimet e mangëta të kësaj ngjarje kishin cenuar të drejtën e jetës së viktimave.

VENDIMI I STRASBURGUT

Do të jetë Gjykata e Lartë që me një vendim urdhërues do të vendosë nëse hetimet do t’i vijojë Prokuroria e Tiranës apo do i kalojnë SPAK, për të hapur hetimin e asaj që Gjykata e Strasburgut e quajti krim shtetëror. Vendimi i Strasburgut i datës 14 nëntor 2023 bën thirrje për

drejtësi dhe dënimin e përgjegjësve të atij krimi shtetëror. Edhe Gjykata e Strasburgut ka kërkuar rihetimin e kësaj ngjarje, ku katër qytetarë u vranë nga plumbat e Gardës me urdhër të shtetit. Në nëntor 2023, Gjykata e Strasburgut shpalli vendimin e radhës për Aleks Nikën, duke gjetur si shkelje mos hetimin dhe mos zbardhjen e vrasjes së tij. Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut në vendim e saj në nëntor 2023 i kërkon Shqipërisë që “të identifikojë dhe ndëshkojë përgjegjësit për vrasjen e të afërmit të kërkueseve gjatë protestës së vitit 2011 përpara Kryeministrisë”. GjEDNj gjeti po ashtu se hetimet ishin penguar nga qeveria e kohës dhe specifikisht ishkryeministri Sali Berisha dhe kërkoi që hetimet e ngjarjes duhej të përfshinin

zinxhirin komandues të Gardës së Republikës dhe jo vetëm oficerët që hapën zjarr. Ndërkohë, dy ditë më parë, nëpërmjet një letre, bashkëshortja e Aleks Nikës, Rajmonda Nika, tha se disponon një mikrokasetë ku janë regjistruar urdhrat e drejtuesve të Gardës për të qëlluar mbi protestuesit. Po kështu në letër thuhet se edhe Gjykata e Strasburgut e ka cilësuar të pa zbardhur vrasjen e protestuesve dhe në të njëjtën kohë një sërë provash janë fshehur nga zyrtarët e lartë të kohës, përfshi ish-kryeministrin Sali Berisha dhe ish-ministrin e Brendshëm Lulzim Basha, i cili sipas familjarëve duhet të merren në pyetje nga SPAK. Aleks Nika është një nga 4 protestuesit që u vra nga plumbat e shtetit në protestën opozitës së atëhershme në 21 janar 2011.