Ema Ndoja: Kisha mall për skenën, frika nuk më ndal
“Frika s’më ka penguar për të bërë atë që kam dashur. Në 25 vjet nuk kanë ndryshuar shumë gjëra”
“Frika nuk më ka ndalur asnjëherë të bëj atë që dua”. Kështu shprehet aktorja Ema Ndoja, e cila ngjitet në skenën e teatrit pas 25 vjetësh shkëputjeje nga aktrimi.
Ndërsa jeton prej vitesh në Gjermani, ku bën jetën e saj të qetë, në një “marrëdhënie pasive”, siç thotë ajo, me teatrin, Ndoja ka vendosur të kujtojë kohët e vjetra. I është kthyer për pak aktrimit. Qendra Kulturore Tirana ( Teatri Metropol) nis sezonin e dytë artistik me veprën “Nata arabe”. Një dramë e shkruar nga Roland Schimmelpfennig, bazuar në “Përrallat e njëmijë e një netëve” me regji të Stefan Çapalikut. Është pikërisht kjo vepër, së cilës Ema Ndoja nuk mundi t’i thotë dot jo. Ajo luan rolin e Franciska Dehke, një gruaje të lodhur, që sapo kthehet nga puna, bie në gjumë të thellë... “Janë pesë monologë personazhesh, që kryqëzohen me një stil arabik. Janë personazhe në udhëkryq, janë enigmatikë”, midis ëndrrës dhe realitetit, midis fizikes dhe mendimit, shprehet aktorja në lidhje me veprën, që e riktheu edhe një herë në profesionin e dikurshëm. “Ishte dëshira për të prekur teatrin, ishte një mall, një dëshirë”, thotë Ema Ndoja, e cila nuk flet shumë dhe preferon që të flasë në skenë. Periudha e vajtje- ardhjeve drejt Tiranës për të punuar për “Netët arabe” i ka shërbyer që të rizbulojë realitetin artistik, teatror në Tiranë. Nuk e fsheh se një lloj frike e kishte të përballej me skenën dhe publikun, por kjo nuk e stepi. “Frika s’më ka penguar për të bërë atë që kam dashur. Sigurisht që një lloj frike e kisha, por kolegët më kanë ndihmuar. Pas 25 vjetësh nuk kanë ndryshuar shumë gjëra, janë po ata njerëz...”, thotë Ndoja, teksa shton se kjo atmosferë i përshtatet realitetit kaotik shqiptar. Pasi të shfaqet në “Natën arabe”, ku një lloj Sheherezadeje do të jetë edhe ajo, Ema Ndoja thotë se pas kësaj do t’i kthehet përditshmërisë së saj.
“NATA ARABE” Shfaqja flet për jetën e pesë banorëve të vetmuar të një grataçiele, të cilët rrëfejnë jetët e tyre. Paralelisht me çfarë ata tregojnë në lidhje me përvojat e tyre gjatë një nate të nxehtë vere, në kokën e dëgjuesit vijnë e formohen pikëpamje dhe asociacione të mjaftueshme për të vizatuar një panoramë të përgjithshme, si të ishte me fijet e një qilimi. Sipas regjisorit Stefan Çapaliku, ajo çka i lidh është arratia mendore. Në pamundësi të arratisë fizike, ata përpiqen ta zhvendosin veten e tyre mendërisht diku tjetër. “Askush më mirë se shqiptarët nuk e kupton dëshirën për të ikur”, thotë Çapaliku. Kjo vepër vjen si një bashkëpunim ndërmjet Teatrit të Metropolit dhe Institutit “Gëte”, vepër e përzgjedhur nga aplikimet për projekte të shpallura gjatë muajit prill.
“Dramaturgjia gjermane është më avangardeja në botë. Është një vepër pa dialog, ku pesë monologë lidhen për të formuar një histori. Autori ka sjellë një bashkim të dy miteve arabe, përrallës legjendare të “Një mijë e një netëve” dhe legjendave urbane, në metropolet e mëdha, sot. Publiku duhet të vijë me mendje të hapur, pa paragjykime, pasi është një vepër, për të cilat nuk ka referenca të mëparshme”, shprehet regjisori Stefan Çapaliku, duke e konsideruar ngjitjen në skenë të kësaj vepre një sfidë më vete
“Nata arabe” është shfaqur për herë të parë në vitin 2001 dhe nga teksti i Roland Schimmelpfennig buron tensioni dhe thuren historitë, që nga fillesat e thjeshta deri te strukturat më komplekse të narracionit. Për aktorin Naun Shundi, “Nata arabe” është një vepër shumë inteligjente dhe njëkohësisht shumë e vështirë. Një vepër me një este- tikë tjetër, që ai vetë nuk e kishte ndeshur më herët.
“Autori, i cili ka punuar në Stamboll për një kohë si gazetar, pason këtu me përshkrimin e të nxehtit shtypës të Orientit, që e bën çdo lëvizje një përpjekje titanike dhe që drejton shpirtin në thellësitë e ndjenjave të padeshifrueshme. Frika dhe dëshira nuk janë më pa fjalë në tekstin e tij. Ata duket se vijnë nga përrallat e “Një mijë e një netëve”, larë në djersë, fill pas gjumi. Ëndrra është e gjatë dhe shqisat janë kapur në fyt prej përvojash dhe ankthesh”, shpjegon regjisori Stefan Çapaliku. Sipas tij, nga pikëpamja e teknikës dramaturgjike, e veçanta e këtij teksti është mungesa e dialogëve dhe ndërthurja e pesë monologëve, në një “gërshet” të gjatë, të bukur e të pambarimtë.
“Çdo gjë nis e nuk mbaron në një muzg vere, që është finalja e trishtë e ditës më të nxehtë të vitit, diku në një pallat shumëkatësh, në periferinë e një qyteti të madh apo në periferinë e vëmendjes sonë qytetare. Prozaizmi i një situate të stërpërsëritur të paspunës ka për mbarim poezinë metafizike të përrallave arabe dhe shtegtimin drejt të panjohurës njerëzore.
Shfaqja do të aktualizojë këtë tekst në linjat e realitetit tonë suburban me anën e një procesi artistik të teatrit alternativ”, thotë ai.