QEVERISJA
Italianët do të votojnë të dielën në një referendum të mbështetur nga Kryeministri Matteo Renzi, i cili kërkon të ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme Kushtetutën 68- vjeçare të vendit dhe formën e qeverisë kombëtare.
Referendumi kërkon ndryshimin e 47 prej 139 neneve të Kushtetutës. Mes ndryshimeve më të rëndësishme që kërkohen nga Renzi është dispozita për të ndryshuar përbërjen e Parlamentit, mënyrën se si do të miratohen ligjet dhe balancën e pushtetit mes qeverisë qendrore dhe 20 rajoneve të vendit, në fusha të tilla si infrastruktura dhe siguria e ushqimit. Nëse referendumi nuk kalon, Kushtetuta do të qëndrojë siç është. Pjesa më e diskutueshme e referendumit mbetet ajo për Senatin, Dhoma e Lartë e Parlamentit. Sipas sistemit aktual, ligjvënësit në të dyja dhomat duhet të miratojë draftet identike para se propozimet të bëhen ligj, dhe çdo ndryshim i bërë nga secila dhomë duhet të kalojë edhe te tjetra për miratim. Referendumi propozon pakësimin e numrit të senatorëve, nga 315 në 95, së bashku me pesë anëtarë të emëruar nga Presidenti. Nga 95, 74 prej anëtarëve do të zgjidhen nga përfaqësuesit e 20 rajoneve të Italisë, ndërsa 21 do të zgjidhen nga kryetarët e ko- munave. Senati do të ketë një rol kryesisht konsultativ dhe shumica e projektligjeve do të kalojë vetëm për miratimin e Dhomës së Ulët. Referendumi do të hiqte përfundimisht provincat italiane, një nivel të qeverisjes nën atë të rajoneve, si dhe transferimin e disa kompetencave që tani mbikëqyren nga rajonet ( si mbrojtje civile, infrastruktura strategjike, energjia, transportet e mëdha) te pushteti qendror në Romë, duke përmbysur një ndryshim të ndërmarrë më shumë se një dekadë më parë, i cili u dha fuqi rajoneve. Referendumi do të shfuqizojë një këshill kombëtar për ekonominë dhe punën, i cili këshillon qeverinë dhe Parlamentin. Do të ndryshojë procesin për zgjedhjen e gjyqtarëve të gjykatës më të lartë të Italisë dhe trupin e saj qeverisës, si dhe procedurat për zgjedhjen e Presidentit të Republikës. Gjithashtu, do të jetë më e lehtë për qytetarët që të propozojë legjislacionin. Referendumi ka ndezur prej muajsh një debat të fortë në Itali dhe në BE. Përkrahësit e tij thonë se besojnë që ndryshimet do të ndihmojë të përmirësuar procesin legjislativ të Italisë, ku ligjet mund të duan muaj, nëse jo vite, për të marrë miratim. Ndërsa kundërshtarët thonë se ndryshimet do të Kur Renzi, i cili mori detyrën pas një rebelimi brenda partisë në vitin 2014, ai ishte shumë i mbështetur në sondazhet e opinionit. Por që atëherë, popullariteti i tij ka rënë dhe kundërshtarët e tij janë mbështetur në referendum, duke parë atë si një mjet me të cilin të rrëzojnë qeverinë. Shumë sondazhe sugjerojnë se referendumi mund të shihet si një provë për qeverinë Renzi, një rrezik të madh për Kryeministrin. përqendrohen shumë pushtet në duart e qeverisë. Si dhe propozimi për reformimin e senatit është shumë i komplikuar, duke krijuar më shumë probleme sesa zgjidhje. Rreziku i referendumit është se nëse votohet për “jo”, Renzi ka gjasa të japë dorëheqjen dhe Presidenti Sergio Matarella mund të kërkojë një qeveri teknokrate dhe të shpallë zgjedhjet e parakohshme.