Dy standarde për transferimin e gjyqtarëve

Për sa kohë përdorimi i transferimit, apo edhe dërgimit ta quajmë, të gjyqtarëve si masë disiplinore nuk kishte gjetur rezistencë kushtetuese nga GJK, ishte mjaft e thjeshtë për ligjvënësin, në këtë erë të re reforme në sistemin e drejtësisë, për ta harruar një herë e mirë këtë parashikim kushtetues. Në 21- 22 korrik 2016, duart e ngritura lart të 140 deputetëve vendosën që neni 147, pika 5 e Kushtetutës së vitit 1998 të shfuqizohej dhe pamundësia e parashikimit nga ana e Kuvendit si masë disiplinore të transferimit të gjyqtarëve tashmë është histori kushtetuese

Transferimi i gjyqtarëve deri më 11 gusht 2016 rregullohej drejtpërdrejt në Kushtetutë, konkretisht në nenin 147, pika 5 e tij. Neni 147 i Kushtetutës tashmë ka ndryshuar fytyrë dhe transferimi i gjyqtarëve nuk rregullohet fare në nivel kushtetues.

Në Kushtetutën e vitit 1998 rregullohej në mënyrë të posaçme transferimi i gjyqtarëve. Pika 5 e nenit 147 parashikonte se transferimi i gjyqtarëve nuk mundet të bëhet pa pëlqimin e tyre, përveç kur këtë e diktojnë nevojat e riorganizimit të pushtetit gjyqësor. Në funksion të garantimit të statusit të gjyqtarëve, përpos parimit të patundshmërisë së tyre nga detyra dhe pavarësisë në ushtrimin e saj, Kushtetuta e vitit 1998 e zgjeronte mbrojtjen e kësaj kategorie ofiqarësh shtetërorë edhe me pamundësinë e organeve qeverisëse të Gjyqësorit për t’i lëvizur nga vendi i ushtrimit të detyrës pa pëlqimin e tyre.

Të vetmet raste kur transferimi lejohej dhe mundet të quhej kushtetues ishin kur vetë gjyqtarët e kërkonin transferimin ose kur nevojat e përgjithshme dhe riorganizative të pushtetit gjyqësor e kërkonin një gjë të tillë. Kështu, Kushtetuta e vitit 1998 nuk lejonte Kuvendin që me ligjet e organizimit dhe funksionimit të pushtetit gjyqësor të parashikonte se transferimi i gjyqtarëve mundet të konsiderohej si masë disiplinore.

Megjithatë, Kuvendi me ligjin nr. 8436, datë 28.12.1998 “Për organizimin dhe funksionimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë” në nenin 42 guxoi ta parashikojë transferimin e gjyqtarëve si masë disiplinore. Ndër të tjera, kjo normë parashikonte se për shkelje të disiplinës, si dhe për akte dhe sjellje të tjera diskredituese mund të merret si masë disiplinore edhe transferimi në një gjykatë tjetër të të njëjtit nivel ose të një niveli më të ulët. Pas disa vitesh nga hyrja në fuqi, kjo normë u kontestua në Gjykatën Kushtetuese ( GJK) si antikushtetuese.

GJK me vendimin nr. 21, datë 07.06.2007, vlerësoi se Kushtetuta e ka trajtuar transferimin si një mjet të nevojshëm që mund të përdoret vetëm me pëlqimin e gjyqtarit ose për nevojat e riorganizimit të sistemit gjyqësor ( për të cilin nuk është e domosdoshme marrja e pëlqimit të tij) dhe se parashikimi nga ligji i transferimit si masë disiplinore vjen në kundërshtim me nenin 147 të Kushtetutës. GJK, në fund të vendimit i dërgonte edhe një mesazh Parlamentit, ku ndër të tjera u shpreh se Kuvendi i Shqipërisë duhet të vlerësojë nëse do ta mbajë atë me ndonjë emërtim tjetër edhe si masë disiplinore apo do ta zëvendësojë me ndonjë masë tjetër që Kuvendi duhet të modifikojë qëndrimin e tij, duke përcaktuar se ajo ka karakter të përkohshëm e se duhet të parashkruhet me kalimin e një afati të arsyeshëm ligjor.

Nëpërmjet nenit 33, shkronja “ç” të ligjit nr. 9877, datë 18.02.2008 “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, Kuvendi për herë të dytë, gjatë kohës që ishte në fuqi e pandryshuar Kushtetuta e vitit 1998, e parashikoi transferimin e gjyqtarëve si masë disiplinore. Kjo pjesë e dispozitës parashikonte se Këshilli i Lartë i Drejtësisë mundet të vendosë si masë disiplinore dërgimin për 1 deri në dy vjet në një gjykatë të të njëjtit nivel jashtë rrethit gjyqësor ku gjyqtari ka emërimin e tij. Në vitin 2016 kjo normë ligjore u gjend sërish para kontestit të kushtetutshmërisë në sallën e gjykimit të GJK.

Kësaj radhe, GJK me vendimin nr. 57, datë 08.06.2016, me shumicë votash ndryshoi qasje mbi kushtetutshmërinë e ligjit që parashikon transferimin e gjyqtarëve si masë disiplinore, megjithëse neni 147 i Kushtetutës akoma nuk ishte ndryshuar që nga viti 1998. GJK analizoi se dërgimi i gjyqtarit në një gjykatë tjetër nuk është “transferim”, por është “dërgim” dhe se ndërkohë që transferimi nuk është i lidhur me afate, dërgimi mundet të bëhet nga një deri në dy vjet dhe është i përkohshëm. Për këto arsye, GJK e imunizoi këtë parashikim ligjor nga vesi antikushtetues, duke mos ia rrëzuar dot si më parë prezumimin e kushtetutshmërisë kësaj norme simotër, që Kuvendi emetoi me këmbëngulje, në dy legjislatura të ndryshme dhe nën të njëjtën bazë kushtetuese në fuqi.

Në fakt, që nga viti 2007 e deri në qershorin e vitit 2016 neni 147 i Kushtetutës nuk kishte ndryshuar. Gjatë kësaj kohe kishin ndryshuar vetëm gjyqtarët në GJK. Standardi i ri kushtetues i mbajtur bëri që transferimi i gjyqtarit, thjesht me finten e përdorimit të një sinonimi si emërtesë dhe kufizimin në kohë të vuajtjes për subjektin e proceduar, të mundet të kamuflohej në ligj dhe si i tillë t’i shmangej konceptimit kushtetues për t’u përdorur sakaq si masë disiplinore ndaj gjyqtarëve. Kjo qasje e re kushtetuese ishte pa dyshim antikushtetuese, pasi krijoi idenë se legjislatori mjafton të jetë i kujdesshëm vetëm te mënyra se si e quan masën disiplinore, por pak rëndësi ka tek pasojat juridike që ajo sjell. Ky standard i ri kushtetues thjesht sa i solli ndërmend ligjbërësit thënien aq poetike sa profetike “kujdes me

fjalën”, pavarësisht përmbajtjes së ligjit. Kështu që prej këtij vendimi dhe qasje të dytë kushtetuese mbi transferimin e gjyqtarëve si masë disiplinore, u duk se neni 147, pika 5 e Kushtetutës së vitit 1998 nuk do të ishte më njëlloj. Kjo gjë ndodhi në qershorin e vitit 2016, akoma pa u ndryshuar tërësisht kjo dispozitë kushtetuese nga reforma në sistemin e drejtësisë.

Për sa kohë përdorimi i transferimit, apo edhe dërgimit ta quajmë, të gjyqtarëve si masë disiplinore nuk kishte gjetur rezistencë kushtetuese nga GJK, ishte mjaft e thjeshtë për ligjvënësin, në këtë erë të re reforme në sistemin e drejtësisë, për ta harruar një herë e mirë këtë parashikim kushtetues. Në 21- 22 korrik 2016, duart e ngritura lart të 140 deputetëve vendosën që neni 147, pika 5 e Kushtetutës së vitit 1998 të shfuqizohej dhe pamundësia e parashikimit nga ana e Kuvendit si masë disiplinore të transferimit të gjyqtarëve tashmë është histori kushtetuese.

Neni 44 i ligjit nr. 96/ 2016 “Për statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve në Republikën e Sh

qipërisë” parashikoi ndër të tjera se transferimi i gjyqtarëve mundet të bëhet edhe si masë disiplinore nga Këshilli i Lartë Gjyqësor, sigurisht pa pëlqimin e gjyqtarëve të proceduar. Mesa duket, shfuqizimi i nenit 147, pika 5 e Kushtetutës nuk është bërë pa qëllim nga ligjvënësi dhe nuk është një pakujdesi rastësore, që shpëtoi në morinë e hartimit dhe miratimit të normave, kur kjo garanci kushtetuese për gjyqtarët nuk u parashikua në ndryshimet kushtetuese. Qëllimi i ligjvënësit ishte të hiqej kjo garanci kushtetuese për gjyqtarët nga teksti i Kushtetutës, e cila gjithsesi që prej qershorit të vitit 2016, apo dy muaj para hyrjes në fuqi të ndryshimeve kushtetuese, ishte hequr dhe lënë pa fuqi si garanci nga GJK. * Gjyqtar pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë