Pronat, Qato: Kush preket nga vendimi i Kushtetueses

Vendimi i dhënë nga Gjykata Kushtetuese për shfuqizimin e pikës 3 dhe 5 të nenit 6 në ligjin e ri prek vetëm dosjet pa vendim, të cilat aktualisht janë në proces shqyrtimi.

Një ditë pas publikimit të vendimit të plotë nga Kushtetuesja ka reaguar edhe drejtoresha e ATP- së, Sonila Qato. Në një prononcim për Televizionin Shqiptar, Qato konfirmoi edhe një herë se nuk cenohet formula e kompensimit, ndërsa shtoi se do të riformulohen nenet e shfuqizuara. “I gjithë procesi i kompensimit të pronave, atë çfarë pronarët do të përfitojnë si kompensim financiar apo kompensim fizik nga fondi i tokës, nuk cenohet nga vendimi i Gjykatës Kushtetuese.

NDRYSHIMET Pavarësisht rezervave të shfaqura për formulën e re të kompensimit, duke argumentuar se nëpërmjet aplikimit të saj do të ulej masa e përfitimit për pronarët, në fund Kushtetuesja ka vendosur që ta aprovojë atë. Duke mos shfuqizuar të plotë nenin 6, por vetëm dy pika të tij, është e qartë se as skema e kompensimit fizik dhe as skema e kompensimit financiar nuk cenohen. Pra, toka do të vazhdojë të vlerësohet me zërin kadastral që ka pasur në momentin e konfiskimit, ndërsa çmimet për metër katror do të jenë të sotmet. Ajo për të cilin gjykata nuk është dakordësuar dhe ka hedhur poshtë është pikërisht kompensimi fizik në pronën e njohur, ose thënë ndryshe kthimi i pronës. Ndryshe nga sa pretendohet, kjo nuk prek vetëm 11 mijë dosjet pa vendim, por edhe ato të cilat janë me vendim kthimi. Skema e përcaktuar në ligjin e ri penalizonte pronarët që kishin përfituar një pjesë të pronës së tyre. Kjo për vetë faktin se parashikonte rivlerësim jo vetëm të pronës së mbetur për kompensim, por edhe asaj që ishte kthyer. Por Kushtetuesja e ka shfuqizuar këtë pikë të nenit, ( specifikisht pikën 3), duke ofruar mundësinë që edhe ata pronarë që kanë përfituar një pjesë të pronës së tyre të mos dalin jashtë loje, por të trajtohen për pjesën e mbetur, qoftë duke u ko- mpensuar financiarisht, qoftë duke iu dhënë e drejta e kthimit fizik. Një tjetër pikë e nenit 6 që shfuqizohet është pika 5, e cila në thelb është e njëjtë me pikën 3, por në këtë rast bëhet fjalë për dosjet që janë në proces shqyrtimi në Agjencinë e Trajtimit të Pronave. Edhe në këtë rast pronarët rrezikonin që të përfitonin një pjesë të tokës dhe jo të tërën. Gjykata e ka cilësuar këtë si antikushtetuese, duke i dhënë mundësinë e trajtimit pa penalite të gjithë pronarëve.

APLIKIMET Sa i takon fondit të vitit 2017, Qato sqaron se ai tashmë është aktiv dhe se çdo ditë priten aplikimet e qytetarëve. Edhe pse ishin 24 milionë dollarë në arkën e Agjencisë së Pronave, gjatë vitit që lamë pas u arrit që të ndahej vetëm 60% e fondit vjetor, nga ku përfituan 220 familje. Pjesa tjetër e parave të mbetura është transferuar dhe do të përdoret këtë vit bashkë me fondin 30 milionë dollarë, që është planifikuar në buxhetin e shtetit për 2017- n. Pra, gjithsej janë 40 milionë dollarë, të cilat parashikohet që të ndahen për kompensimin financiar të pronarëve të shpronësuar nga regjimi komunist. Krahas fondit financiar janë edhe 23 mijë ha tokë bujqësore, prej të cilave vitin e kaluar u arrit që të ndahej vetëm 58 ha. Të parët që kanë mundësi të kompensohen mbështetur në formulën e re do të jenë të gjithë ata që kanë vendime që datojnë në periudhën ’ 93 dhe ’ 94. Për këtë kategori, Agjencia e Trajtimit të Pronave ka përfunduar edhe procesin e vlerësimit ekonomik, duke përcaktuar masën e përfitimit për secilën familje.