“Kontrabasi”, monologu tragjikomik i një muzikanti të izoluar
Një monodramë me regji të Stefan Çapalikut, shqipëruar nga Lek Tasi, nën interpretimin e Pjerin Vlashit
Kontrabasi nuk është thjesht një instrument, ai është edhe një grua, edhe hije, edhe izolim.
Ai të fsheh prej projektorëve në radhët e fundit të orkestrës. Ai nuk mund të jetë dot në vijën e parë. Nuk mund të jetë spalë si violina e parë. "Kontrabasi" është premiera më e re në Qendrën Kulturore Tirana ( Teatri Metropol), e cila vjen nën regjinë e Stefan Çapalikut. Një vepër nga Patrick Suskind, e cila është shqipëruar nga Lek Tasi, piktor e publicist, me një të shkuar prej violonçelisti. Si instrumentist, por edhe si pjesë e orkestrës së Teatrit të Operës dhe Baletit, ai e njeh mjaft mirë botën e vetmuar të një muzikanti dhe skenën po ashtu. E si i tillë nuk e ka pasur të vështirë të hyjë në dhomën e kontrabasistit të Suskind.
"Kontrabasi" është monologu tragjikomik i një kontrabasisti, i cili, me një gotë birrë para, flet për audiencën në dhomën e tij, të vogël, të izoluar mirë nga pikëpamja akustike. Është monologu i një njeriu të butë dhe të frustruar, që në jetën e vet i ka bërë vend veçse muzikës dhe instrumentit. Por edhe tregi-
Poezi të Agollit, Londos, Podrimjes etj., janë lexuar dje nga nxënësit e gjimnazit "Sami Frashëri", nën skeletin e "Resë", përpara Galerisë së Arteve. Dje ishte Dita Ndërkombëtare e Poezisë, e cila u kujtua edhe në Tiranë përmes një aktiviteti të organizuar nga Instituti i Librit dhe Promocionit, Bashkia Tiranë, Agjencia e Parqeve dhe Rekreacionit. Aktiviteti ishte ideuar si një "Takim me poezinë" e 36 poetëve më të mirë shqiptarë, botuar në kolanën "Kambana" nga Botimet "Toena" ndër vite. Poeti Bardhyl Londo e ka konsideruar një ditë të rëndësishme, e cila shërben për të afruar lexuesin me autorët dhe për përhapjen e poezisë. Edhe pse flitet shumë që poezia lexohet gjithnjë e më pak, duke u nisur edhe nga shitja e vëlli- mi i hidhur i vetmisë e i hakmarrjes së artistit, mbi të cilin s'kanë rënë kurrë projektorët e skenës. "Me këtë monodramë nuk del vetëm puna ime, por dhe puna e palodhur me regjisorin. Monodrama është e ngarkuar me emocion dhe unë mendoj se ne ia kemi arritur. Unë kam pasur një pengesë të madhe gjatë gjithë shfaqjes, pengesë e cila ka qenë kontrabasi, i cili për një meve me poezi, Londo thotë se ky nuk është tregues. Sipas tij, poezia ka një jetë të vetën në rrjetet sociale. Ajo gjallon orë e gjysmë më torturon kudo që jam. Kontrabasin e kam përveçse instrument, ai është dhe gruaja ime", u shpreh aktori Pjerin Vlashi, i cili interpreton rolin e kontrabasistit. Ai është i punësuar në një orkestër shteti. Në fillim kontrabasisti çmon tej mase instrumentin e vet për rëndësinë e tij në orkestër, duke treguar anekdota me një humor të fshehtë e heraherës idhnak. Më pas, ai fil- dhe përdoret gjerësisht në këtë medium komunikimi.
Ndërkohë, si homazh për këtë ditë, Muzeu Historik lon të shpjegojë anën e errët të marrëdhënies së tij me kontrabasin, si një pengesë e vazhdueshme drejt realizimit të qëllimeve të veta, një prej të cilave është edhe njohja me Sarën, këtë soprano të re, të cilën e admiron prej së largu. "Nuk njoh asnjë shok timin që ta ketë mësuar kontrabasin me dëshirë. Shkaku në njëfarë mënyre besoj se është i qartë. Nuk është një instrument i manovrueshëm. Kontrabasi Kombëtar publikon poezinë më të hershme shqiptare. "Në kuadrin e Ditës Botërore të Poezisë, paraqesim poezinë është, si ta them, më tepër një pengesë se një instrument. S'e ngre dot peshë, duhet ta heqësh zvarrë, dhe po ra në tokë, thyhet. Në makinë hyn vetëm po të heqësh sediljen e pasme. Dhe po hyri, makinën e ke plot. Në shtëpi gjithmonë duhet t'i shmangesh. Rri aty në një mënyrë kaq idiote…", shkruan Suskind në veprën e tij. Herë pas here ai pandeh se ndoshta muzika e dhomës mund të ishte më të hershme në gjuhën shqipe, që është ' Kënga e përshpirtshme', gjetur në katekizmin e Lekë Matrangës ' E mbsuame e krështerë', në vitin 1592. Lekë Matranga ( 1569- 1619), është shkrimtari më i vjetër i arbëreshëve të Italisë dhe autori i librit të dytë të botuar në gjuhën shqipe ( pas atij të Buzukut). Për nevojat kishtare të bashkëkombësve të vet përktheu nga italishtja në gjuhën amtare një shpëtimi nga anonimati i orkestrantëve të dënuar për t'u rënë veglave gjithë jetën atje poshtë, në gropën gjysmërrethore.
Kjo vepër vjen si bashkëpunim ndërmjet Qendrës Kulturore Tirana, Bashkia Tiranë, Institutit "Gëte" dhe Ministrisë së Kulturës. "Kontrabasi" do të shfaqet në Teatrin Metropol në datat 24, 25 dhe në datën 26 mars do të shfaqet te "Reja". katekizëm me titull ' E mbsuame e krështerë', i cili u botua në Romë, në vitin 1592. Nga dorëshkrimi i autorit, i zbuluar në Arkivat e Vatikanit, gjendet një vjershë me 8 ( tetë) vargje njëmbëdhjetërrokëshe. Me këto vargje, të natyrës fetare, një lutje dhe përgjërim drejtuar besimtarëve, dokumentohet poezia e kultivuar në letrat shqipe, duke shënuar fillimin e poezisë autoriale", informon Muzeu Historik Kombëtar.