Polonia po del nga loja

Polonia po izolohet gjithnjë e më tepër në Europë. Komisioni Europian, Komisioni i Venecias i Këshillit të Europës, Kombet e Bashkuara dhe pothuajse të gjithë ekspertët ligjorë theksojnë se qeveria konservatore në Varshavë është në rrugë të gabuar me reformën gjyqësore. Komisioni i Venecias i Këshillit të Europës u ngarkua nga vetë qeveria polake për të dhënë mendim. Raporti i Komisionit të Venecias qe shkatërrues dhe qeveria polake vendosi thjesht ta injorojë atë. Një vend kundër pothuajse të gjithë të tjerëve. A është e mundur që të bëhet kështu politikë sot në Europë? Jo.

Kryeministrja Beata Szydlo, kryetari i partisë PiS, Jaroslaw Kaczyinski dhe shumica e parlamentit janë duke hyrë në një qorrsokak, dhe po e vënë nën presion Komisionin e BE- së dhe institucionet e tjera në të cilat polakët janë anëtarë vullnetarisht. Komisioneri Frans Timmermans, përgjegjës për sundimin e ligjit, pothuajse po i lutet qeverisë së Varshavës që të hyjë në një dialog të vërtetë. Deri më sot, ministrat kanë refuzuar çdo kontakt. A është e mundur që të bëhet kështu politikë sot në Europë? Jo.

Për të ruajtur kredibilitetin e vet, Komisioni i BE- së nuk ka rrugë tjetër, vetëm se kërcënimi me të gjitha instrumentet e torturës, përfshirë bombën atomike, përjashtimin e Polonisë. Megjithatë, kjo procedurë sipas nenit 7 është jashtëzakonisht e vështirë. Ajo nuk është përdorur kurrë. Qeveria polake vazhdon kokëfortë për të ruajtur besueshmërinë e saj dhe mohon çdo bashkëpunim. Kjo gjendje duhet të ndryshojë. Si?

Në rastin e qeverisë së sotme polake, kjo mund të bëhet ndoshta vetëm përmes parave. Brukseli duhet t’i ndërpresë ndihmat financiare për Poloninë. Kështu duhet kuptuar deklarata e komisionerit Timmermans që një treg i vetëm i BE- së, domethënë thelbi i integrimit ekonomik, mund të ekzistojë vetëm nëse sigurohet sundimi i ligjit. Qeveria polake u ankua për këtë, por pa të drejtë. Sepse Polonia ka nënshkruar vullnetarisht nenin 2 të Traktateve të Lisbonës, që e konsiderojnë sundimin e ligjit kusht të detyrueshëm për anëtarësimin në BE. Natyrisht, çdo anëtar i BE- së heq dorë nga pjesë të sovranitetit të tij duke u bashkuar me komunitetin. Ndryshe nuk do të ishte e mundur që një klub politik të udhëhiqej dhe të organizohej. Bllokimi dhe injorimi nuk mund të ndihmojnë në plan afatgjatë. A është e mundur që të bëhet kështu politikë sot në Europë? Jo.

Mosmarrëveshja mbi reformën e gjyqësorit dhe sundimin e ligjit është një barrë e tepërt për të dyja palët, një shtrëngesë e panevojshme që ushtron presion mbi të gjithë BE- në. Është koha për ta zgjidhur mosmarrëveshjen. Topi është në fushën e Varshavës. Veçanërisht e qartë është izolimi i Polonisë në BE në një deklaratë të Kancelares gjermane. Angela Merkel ka qenë deri tani, e tërhequr, pavarësisht nga të gjitha ankesat e Varshavës kundër Gjermanisë në përgjithësi dhe asaj në veçanti. Gjermania ka shtypur frenën në Bruksel kur ishte fjala për të marrë masa kundër Polonisë. Tani Merkel tha se nuk mund të heshtë më, sepse nuk mund të ketë BE pa sundim të ligjit.

Me fjalë të tjera, Polonia ka mbetur pa mbështetje, me përjashtim të Hungarisë. Megjithatë, Hungaria ka konfliktet e veta me Komisionin e BE- së dhe gjithashtu është një përfituese fondesh nga Brukseli. Edhe Hungarisë, sikurse Polonisë, mund t’i mbyllet qesja e parave. A është e mundur që të bëhet kështu politikë sot në Europë? Po. Kjo nuk është e bukur, por me sa duket nuk ka rrugë tjetër për të parandaluar më të keqen.