Pa Akademinë, Shqipëria s’do të jetë qendra e studimeve albanologjike!

Mbyllja e Akademisë së Shkencave është paravendosur prej qeverisë të paktën dy vjet më parë, qysh se Kuvendi që do të mbahet mend si i vetmi në botë që miratoi një ligj për të dekriminalizuar vetveten, votoi ligjin “Për arsimin e lartë e kërkimin shkencor në universitete”.

E pata paralajmëruar atë kohë në sallën e Kuvendit, si “një pabesi të madhe ndaj shkencës kombëtare” këtë projekt të qeverisë, si për të parathënë gjithë sa po ndodh aktualisht e që po i serviret publikut si një farsë! Por jo më si farsa e zgjedhjeve që u zhvilluan në Akademi, që në fakt është vetëm njëri prej akteve të zgjedhjeve, farsë që zhvillohen në këtë vend, farsë, zgjedhjet politike me vota të vjedhura e të blera, farsë, zgjedhjet lokale, farsë, zgjedhjet nëpër universitete ku rektorët zgjidhen dekanë e dekanët ishrektorë ribëhen rektorë, njësoj si ato në Akademi, farsë, zgjedhjet nëpër parti e kështu me radhë!

Farsa e ashtuquajtur e Akademisë, në fakt është farsë e qeverisë!

Sepse atë që projektoi me ligjin “Për arsimin e lartë e kërkimin shkencor në universitete” mbi dy vjet më parë, qeveria e ka bërë realitet përpara zgjedhjeve politike që u mbajtën 25 qershorin e këtij viti për tepsinë e timonin. Në një projekt, dërguar ministrive e institucioneve të varësisë në ditët e para të korrikut, pra, menjëherë pas zgjedhjeve, qeveria e ka parashikuar mbylljen e Akademisë së Shkencave! Ndaj, i gjithë debati për gjoja reformimin e Akademisë, përfshirë edhe “shpërthimin” inatçor të Kryeministrit në mëngjes para, e në drekë pas zgjedhjeve në Akademi, është farsa e vërtetë!

Referuar projektit të qeverisë, ristrukturimi i saj nuk parashikon më as Akademinë e Shkencave dhe as Qendrën e Studimeve Albanologjike, por parashikon krijimin e Qendrës Kombëtare të Kërkimit Shkencor! Pra, do të mbyllet Akademia e Shkencave, do të mbyllet Qendra e Studimeve Albanologjike, do të mbyllen edhe të gjitha institutet e tjera të kërkimit shkencor!

Thënë shkurt e shqip: zhdukja e Akademisë është projekt qeveritar dhe loja me opinionin është farsa e Kryeministrit.

E gjitha kjo, nuk ka lidhje as me farsën e zgjedhjeve në Akademi, as me gozhdën e fundit të arkivolit, siç u shpreh P. Milo, as me pikën e fundit të ujit të Lindita Nikollit dhe natyrisht, as me letrat e hapura për Kryeministrin të A. Fugës.

Pa asnjë mëdyshje, jam pro idesë së reformimit e riorganizimit të Akademisë së Shkencave e jo vetëm të saj, por të tërësisë së institucioneve të kërkimit shkencor. Jam, gjithashtu, edhe për një proces të hapur e gjithëpërfshirës reformimi, i cili të jetë produkt i debatit e ballafaqimit publik të ideve e projekteve, sepse edhe Akademia e problemet e saj nuk mund të jenë çështje të një rrethi të kufizuar e për me keq, të selektuar njerëzish.

Pavarësisht qasjeve të ndryshme edhe ndaj rolit të Akademisë së Shkencave e të ardhmes së saj, debati është i vlefshëm, paçka se paradoksalisht, në debatin për Akademinë, vetëm akademikët nuk po marrin pjesë! Zgjedhje e tyre, ndonëse në vlerësimin tim, jo më e mira! Opinioni ka nevojë të dijë e të njohë cili është qëndrimi i tyre e të mos fshihen pas emrit të Akademisë!

Sfida e reformimit të Akademisë është padyshim edhe sfidë e tyre, të cilën ata nuk duhet e nuk mund ta sodisin në heshtje!

Është afërmendsh edhe sfidë e qeverisë, e cila nga sa na jep mundësi të mësojmë projekti i saj, ka zgjedhur rrugën më të shkurtë, pra edhe më të lehtën; që Shqipëria të mos ketë më Akademi të Shkencave. Thënë më drejtpërdrejt, Shqipëria nuk do të jetë më qendra e studimeve albanologjike!

Kryeministri është ende në kohë ta rikonsiderojë projektin e vet për zhdukjen e Akademisë e të iniciojë e udhëheqë vetëringritjen e saj përmes një procesi gjithëpërfshirës e transparent, me njerëz të ditur e vullnetmirë për të ruajtur 45 vite akademizëm kombëtar e për të ndërtuar mbi atë traditë, që ka në themel kontributet e paçmuara të Aleks Budës, Eqrem Çabejt, Androkli Kostallarit, Mahir Domit, Shaban Demirajt, Dhimitër Shuteriqit, Petrit Radovickës, Kolë Popës e shumë të tjerëve si themelues të saj 45 vjet me parë, por edhe e të tjerëve më pas si Dritëro Agolli, Ismail Kadare, Petrit Geçe, Ylli Popa, Stefanaq Pollo, Selaudin Bekteshi, Odhise Paskali, Jorgo Bulo, Farudin Hoxha, Rexhep Meidani, Skënder Gjinushi, Besim Elezi, Rexhep Qosja, Idriz Ajeti, Ferid Murati, Matteo Mandalà, Francesco Altimari, Titos Jochalis e shumë e shumë të tjerëve, Akademinë e Shkencave të Shqipërisë europiane.

Sot nuk është as mençuri e as forcë të thuash “nuk të jap paratë”, a thua se i ke të xhepit tënd apo të “nxjerr nga godina”, e cila në fakt, është pronë private! Aq më tepër, e thënë kjo përmes një gjuhe ultimatumi e kërcënimesh, e padenjë për komunikimin me cilindo e jo më me një institucion shkencor dhe me akademikët e vendit, e denjë për çifligarët turkoshakë të mesjetës!

Forcë e demonstrim lidershipi është të iniciosh e udhëheqësh me guxim e mençuri, me urtësi e largpamësi, një proces reformues e jetësimi të Akademisë së Shkencave, në funksion të tërësisë së reformave zhvillimore e integruese të vendit me cak mbërritës anëtarësimin në Bashkimin Europian, ku do të duhej që Akademia e Shkencave të gjendej në krye të punëve për hartimin e platformave e projekteve të mëdha kombëtare.

Forcë e demonstrim lidershipi është të iniciosh e udhëheqësh me guxim e mençuri, me urtësi e largpamësi, një proces reformues e jetësimi të Akademisë së Shkencave, në funksion të tërësisë së reformave zhvillimore e integruese të vendit me cak mbërritës anëtarësimin në Bashkimin Europian, ku do të duhej që Akademia e Shkencave të gjendej në krye të punëve për hartimin e platformave e projekteve të mëdha kombëtare