12 prefektët dhe serioziteti i reformave
Para disa kohëve, pamë se 12 prefektët e caktuar disa vite më parë nga qeveria u shkarkuan të gjithë...
dhe në vend të tyre u emëruan 12 të tjerë. Të gjithë me formim ushtarak. Tokësor dhe detar. Emërimi i prefektëve tërhoqi vëmendjen e opozitës. Edhe reagimin e saj. Po ashtu, garantoi zhurmën e radhës për opinionin publik. Zhurma, komentet, oponenca, kundërshtia e gjithçka tjetër kundër u përqendrua si gjithmonë te profili personal i individëve që do të përmbushnin detyrën e prefektit dhe në fijet e lidhjes së tyre me pushtetin. Dhe të tjera.... Ndërkohë ushtarakët zunë vendet e tyre të punës. Historia u mbyll. Por, pyetje mbetën, komente po ashtu. Problemi nuk qëndron aspak tek emërimi i tyre në këto poste. Madje është mirë.
Por, çfarë do të bëjnë më shumë këta ushtarakë se paraardhësit e tyre? Çfarë instrumentesh kanë ata më shumë në dorë për të qenë më efektivë në përmbushjen e detyrave? Mirëfunksionimi i institucionit të prefektit është çështje e profilit të formimit të individëve, të cilëve u ngarkohet ky funksion, apo mungesë koherence ligjore për detyrat e tyre?
Në fakt, me humor thuhet se ndryshimi ndërmjet civilëve dhe ushtarakëve qëndron në çështjen se civilët punën e tyre e quajnë punë, kurse ushtarakët sakrificë.
Po të shohim Kushtetutën e Shqipërisë ( neni 114) prefekti është përfaqësuesi i Këshillit të Ministrave në secilin qark dhe kompetencat e tij përcaktohen me ligj. Pra, ai është Kryeministri i qarkut që mbulon. Por ligji që ndjek Kushtetutën nuk i jep as kompetencat e duhura për të qenë vërtet ekzekutiv e as sigurinë për t’u garantuar atyre qëndrueshmërinë e për rrjedhim vazhdimësinë e shtetit.
Përgjigjja për këtë problem gjendet në morinë kaotike të programeve, fjalimeve, ligjeve, diskutimeve të hedhura aty- këtu nga vetë eksponentët qeveritarë. Konkretisht: Në pasqyrimin e një takimi që Kryeministri bëri me kryebashkiakët e sapozgjedhur, më 6 korrik 2015, gazeta “Shqiptarja. com” e asaj date citon:
Jemi duke studiuar edhe përfshirjen e bashkive të reja drejtpërdrejt në çështjet e rendit publik. Edhe këtu ka ardhur koha për një reformë. Shkrirje e Policisë Bashkiake dhe e drejta kryebashkiake për të nxjerrë urdhra administrativë për Policinë e Shtetit, me rendin, me qarkullimin dhe aspektet për të cilat kryetari i Bashkisë është i zgjedhur. Vetë i themi gjërat, vetë nuk i bëjmë.
Sigurisht, këtu flitet për kryetarin e bashkisë që gjithsesi nuk e ka aktualisht këtë atribut.
Por, dhënia e një kompetence të tillë shumë të rëndësishme prefektëve ( kryeministrave të qarqeve), do të bënte që shumë probleme, përfshi kontrollin e territorit e për rrjedhim çështjen e shumëdebatuar të kultivimit të kanabisit, të ishte nën përgjegjësinë e pushtetit të 12 prefektëve të qarqeve dhe jo vetëm të një ministri të Brendshëm që, sipas profilit personal, mund të jetë ose jo problematik. Pra kishim një ministër me një profil të caktuar dhe territori u mbush me kanabis. Pastaj erdhi një tjetër me profil tjetër dhe kanabisi u shkul. Policia, nën ritmin e tyre.
Njëkohësisht, një prefekt realisht kryeministër i territorit që mbulon do t’u jepte fund task- forcave të panumërta vend e pa vend e për çdo gjë, si dhe agjencive që pakkush i njeh ( shto ujë e shto miell). Thjeshtëzon shtetin, e afron me territorin, me njerëzit. Kursen para. Kjo gjë nuk bëhet vetëm duke hequr 12 civilë e duke vendosur 12 ushtarakë. Apo edhe anasjelltas.
Megjithëse 12 ushtarakët sapo janë emëruar, një task- forcë tjetër e mëvonshme, me objekt luftën kundër krimit, kryesohet përsëri nga një ministër dhe nuk i përfshin fare 12 ushtarakët e dorës së fortë në nivel lokal.
Fjala popullore: “Ku ishe? Asgjëkundi. Çfarë bëre? Asgjë”, duket ilustrimi më i mirë.
Në vendin e origjinës së institucionit të prefektit thuhet: Ministri i Brendshëm e ushtron autoritetin e tij të kontrollit të territorit nëpërmjet prefektëve. Madje, sipas modelit të këtij vendi, meqenëse ndër ushtarakët prefektë ka edhe nga ata me profil detar, nuk do të ishte habi, që në ligjin që sanksionin institucionin e prefektit, të parashikohej edhe një prefekt i 13të, prefekti detar, me detyrë menaxhimin e detit. Territori i Republikës së Shqipërisë përbëhet nga sipërfaqe tokësore dhe detare.
Nëse do të kishim një institucion të prefektit me kompetenca të qarta, me profil administrativ, të palëvizshëm nga koniunkturat politike, do të kishim shtet në afërsi të territorit dhe vazhdimësi të tij. Kur ministrat venë e vijnë bashkë me ngjyrat e tyre politike, prefektët duhet të jenë aty. Ushtarakë apo civilë qofshin. Policia, si organi i centralizuar dhe unik, duhet t’i përgjigjet teknikisht të gjitha niveleve të shtetit. Dhe shteti në nivel qendror ka Këshillin e Ministrave, në atë lokal ka përfaqësuesin e Këshillit të Ministrave, prefektin. Ndryshe, emërimi i tyre, dhe sidomos profili ushtarak, ka qenë dhe mbetet vetëm zhurmë.