Habit KQZ: Në zgjedhjet lokale të votohen partitë, jo direkt kryebashkiaku
“Në zgjedhjet lokale të votohen siglat e partive politike, kryetari i bashkisë të zgjidhet nga Këshilli Bashkiak”
Kryetarët e bashkive, sipas rekomandimit të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, do të ishin mirë sikur të zgjidheshin nga Këshillat Bashkiakë dhe jo më drejtpërdrejt nga vota e qytetarëve.
Këtë propozim edhe pse jo si dokument zyrtar, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ia ka dërguar dy bashkëkryetarëve të Komisionit të Reformës Zgjedhore, Oerd Bylykbashit dhe Blendi Çuçit, përfaqësuesve të Shoqërisë civile dhe vëzhguesve të OSBE- ODIHRit, ambasadave të SHBA- së dhe BE- së. Reforma Zgjedhore, sipas KQZ- së, duhet të shikojë si mundësi ndryshimin të sistemit zgjedhor aktual në zgjedhjet lokale, duke e bërë atë një sistem proporcional vendor. Pra, nëse ky propozim do të merret në konsideratë nga forcat politike, do të thotë që sërish qytetarët të mos votojnë drejtpërdrejt kryetarin e bashkisë që mendojnë se i përfaqëson, por të votojnë vetëm për siglat e partive politike. Pra, do të jetë një fletë votimi vetëm me siglat e partive politike. E njëjta formulë që zbatohet sot për zgjedhjen e deputetëve të parlamentit. Në materialin prej 13 faqesh, që i është dërguar Kuvendit, theksohet se: “Të harmonizojë sistemin e zgjedhjeve parlamentare me ato vendore. Shkaqet që çuan ligjvënësin drejt vendimit për sistemin proporcional në zgjedhjet e përgjithshme janë po aq të vlefshme edhe për zgjedhjet vendore. Një sistem zgjedhor proporcional vendor do përforconte efektin dhe do i plotësonte më shpejt objektivat politikoligjore të sistemit zgjedhor të ri”. Po ashtu, kjo justifikohet me faktin se ka më pak kosto për buxhetin e shtetit, pasi do të votohet vetëm me një vlerë votimi si dhe do të ketë më shumë femra në Këshillat Bashkiakë. ZGJEDHJA E KRYETARIT
Zgjedhja e kryetarit të Bashkisë sipas propozimit të ri do të behët nga këshilltarët bashkiakë. Roli i tyre, sipas reko- mandimit, duhet të ngrihet në nivel “parlamentarësh”, ndërsa kryetari i bashkisë do të jetë në rolin e “ekzekutivit”. Në këtë mënyrë, sipas KQZ- së, do të shmangen krizat dhe ngërçet, në të njëjtën kohë këshillat bashkiakë do të mund të votëbesojnë ose shkarkojnë kryebashkiakët, që nuk kryejnë detyrën. “Të eliminojë dualitetin e pushtetit Kryetar - Këshill Bashkiak, i cili jo në pak raste është bërë burim konfliktualiteti ose krizash qeverisjeje në nivel lokal. Demokracia vendore në Shqipëri dukshëm ndien sot nevojën për rritjen e përgjegjësive dhe rolit të këshillave, shndërrimit të tyre në “parlamente” të mirëfillta vendore, si dhe shndërrimin e kryetarëve në ‘ ekzekutivë” të mirëfilltë, i cili votëbesohet dhe eventualisht humb votëbesimin e Këshillit. Kjo është një zgjidhje adekuate për të rritur llogaridhënien e ekzekutivit lokal”, thekson rekomandimi i KQZ- së.