KE rekomandon hapjen e negociatave: Progres me vetingun, zyrtarët s’dënohen
“Korrupsioni mbetet mbizotërues në shumë fusha dhe vazhdon të jetë një problem serioz. Tahirit iu hoq pjesshëm imuniteti”
Komisioni Europian u rekomandoi dje vendeve anëtare të BE- së hapjen e negociatave të anëtarësimit me Shqipërinë. Komisioni publikoi raportin prej 100 faqesh të progresit për Shqipërinë për vitin 2017- të, ku ndër shumë arritje dhe progres, kryesisht në disa reforma, raporti evidenton dhe dobësi dhe problematika. Tri fjalët kyçe të këtij raporti janë korrupsion, që përmendet 63 here, Vetting 31 herë dhe Reforma në Drejtësi 11 herë. Do të jetë Këshilli Europian që do t’i japë vlerë rekomandimit të Komisionit për të bërë të mundur që Brukseli dhe Tirana zyrtare të ulen në tryezën e negociatave të kapitujve të përafrimit të legjislacionit. Komisioni vlerësoi dje se vendi ka vijuar të bëjë një përparim të vazhdueshëm në zbatimin e pesë përparësive kyçe për hapjen e negociatave të anëtarësimit. Komisioni vlerëson mbi të gjitha Reformën në Drejtësi dhe procesin e saponisur të vetingut, nën monitorimin ndërkombëtar. “Rezultatet e para janë të prekshme me rivlerësimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve, me dorëheqjen e 15 gjyqtarëve dhe prokurorëve të nivelit të lartë, dhe me dëgjesat e para që po sjellin shkarkimin dhe rikonfirmimin e disa gjyqtarëve”, theksohet në raport. Komisioni Europian sheh përparime në luftën ndaj krimit të organizuar “sidomos në luftën kundër kultivimit të kanabisit”, por kërkon që “të shtohet konfiskimi i pasurive të bandave kriminale dhe të vijojë shkatërrimi i gjithë sasive stok të kanabisit”. Sipas raportit, “Ka pasur pak përparim në shkatërrimin e grupeve kriminale të organizuara, ku numri i dënimeve të tyre ka mbetur shumë i ulët, ndaj nevojiten më shumë përpjekje për të trajtuar pastrimin e parave, pasuritë kriminale dhe pasurinë e pajustifikuar”.
KRITERI POLITIK
Polarizimi i fortë vazhdon në institucionet politike. Aktivitetet parlamentare janë ndikuar nga një bojkot i zgjatur nga opozita në fillim të vitit 2017- të, gjë që gjithashtu vonoi funksionimin e institucioneve të verifikimit gjyqësor. Në maj, një marrëveshje midis partisë kryesore qeverisëse dhe opozitës lejoi rinisjen e aktiviteteve parlamentare, duke shkaktuar disa ndryshime në kuadrin legjislativ zgjedhor. Kjo ishte e favorshme për organizimin e qetë të zgjedhjeve të përgjithshme në qershor, megjithëse një numër rekomandimesh të OSBE/ ODIHR- it ende mbetën të pazgjidhura.
Është bërë përparim në drejtim të përmirësimit të funksionimit të Këshillit Kombëtar për Shoqërinë Civile. Nevojiten përpjekje shtesë për të integruar më mirë organizatat e shoqërisë civile, si pjesë e një dialogu gjithëpërfshirës të politikave.
ADMINISTRATA
Shqipëria është e përgatitur mesatarisht në reformën e administratës së saj publike. Përpjekjet kanë vazhduar, duke rezultuar në disa përparime mbi efikasitetin dhe transparencën e ofrimit të shërbimeve publike, trajnimin e nëpunësve civilë, procedurat më transparente të rekrutimit dhe forcimin e përgjithshëm të procedurave të shërbimit civil bazuar në merita. Konsolidimi i këtyre arritjeve duhet të përparojë më tej, për të siguruar një administratë publike më efikase, depolitizuese dhe profesionale.
DREJTËSIA
Sistemi gjyqësor i Shqipërisë ka një lloj niveli përgatitjeje. Zbatimi i reformës gjithëpërfshirëse dhe të plotë të drejtësisë ka vazhduar, duke rezultuar me përparim të mirë në përgjithësi. Rivlerësimi i të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve ( procesi i vetingut) ka filluar dhe po jep rezultatet e para të prekshme. Ky proces ka përkrahje ndërpartiake, kryhet nga një autoritet i pavarur, i nënshtrohet monitorimit ndërkombëtar dhe përputhshmëria e tij me Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut është konfirmuar nga Komisioni i Venecias. Nën mbështetjen e Komisionit Europian, një Operacion Monitorimi Ndërkombëtar është vendosur për të mbikëqyrur zbatimin e procesit. Institucionet ndihmëse që mbështesin procesin kanë përfunduar raportet e tyre të para mbi vlerësimet e aftësisë, kontrollet e dokumentacionit dhe deklaratat e pasurisë.
KORRUPSIONI
Shqipëria ka një lloj niveli përgatitjeje në luftën kundër korrupsionit. Një komision hetimor kundër kultivimit të kanabisit dhe ministrit Tahiri u ngrit në Parlament. Me kërkesë të prokurorisë, në tetor të vitit 2017 Parlamenti e hoqi pjesërisht imuniteti i deputetit Tahiri, ish- Ministri i Brendshëm.
Është bërë progres i mirë, sidomos me miratimin e amendamenteve të kodit të procedurës penale. Po krijohet një zinxhir me organe të specializuara antikorrupsion, duke përfshirë një zyrë të posaçme prokuroriale. Numri i dënimeve përfundimtare që përfshijnë zyrtarë të rinj apo të mesëm është rritur krahasuar me periudhën e mëparshme raportuese. Dënimet e zyrtarëve të nivelit të lartë kanë ndodhur kryesisht në gjyqësor ( gjyqtarë dhe prokurorë); megjithatë, dënimet përfundimtare për zyrtarët e rangut të lartë mbeten përgjithësisht shumë të ulëta. Korrupsioni mbetet mbizotërues në shumë fusha dhe vazhdon të jetë një problem serioz.
KRIMI
Shqipëria ka një nivel përgatitjeje në luftën kundër krimit të organizuar. Në përgjithësi ka pasur disa përparime në periudhën raportuese, sidomos në luftën kundër kultivimit të kanabisit. Shqipëria duhet të ndërtojë rezultate operacionale në këtë fushë, duke intensifikuar konfiskimin e pasurive që u përkasin bandave kriminale dhe duke vazhduar shkatërrimin e të gjitha magazinave ekzistuese të kanabisit. Ndryshimet në ligjin antimafia dhe Kodi i Procedurës Penale kanë krijuar kushtet për rritjen e efikasitetit të hetimeve penale. Shqipëria mori pjesë me sukses në bashkëpunimin ndërkombëtar të policisë, duke intensifikuar ndërveprimet e saj veçanërisht me vendet anëtare të BE- së. Në nivel vendor, bashkëpunimi efektiv i Policisë dhe Prokurorisë mbetet për t’u përmirësuar. Sipas të dhënave, ka pasur pak përparim në shpërbërjen e grupeve kriminale të organizuara. Numri i dënimeve përfundimtare në rastet e krimit të organizuar ka mbetur shumë i ulët, është rritur fare pak. Nevojiten më shumë përpjekje për të trajtuar pastrimin e parave, pasuritë kriminale dhe pasurinë e pajustifikuar.
PASTRIMI I PARAVE
Zyra e Prokurorisë ka regjistruar 220 hetime për pastrimin e parave në vitin 2015, 227 në 2016 dhe 309 në vitin 2017. Me gjithë trendin në rritje, numri i dënimeve për pastrimin e parave për nivelin e shkallës së parë, mbetet i ulët ( tre në vitin 2015, tetë në 2016 dhe vetëm dy në 2017). Vetëm 14 persona janë dënuar për pastrimin e parave në katër vitet e fundit. Burime të kufizuara të zbatimit të ligjit, institucione të dobëta ligjore, korrupsion dhe kryesisht ekonomia e bazuar në sektorë të konsiderueshëm informalë, e bëjnë Shqipërinë të prekshme ndaj pastrimit të parave.