Vetingu në Polici, proces i rregullt ligjor apo aksion politik?

Të gjithë e dimë se jo vetëm opinioni publik i vendit, por edhe organizmat ndërkombëtarë e kanë në maksimum ndjeshmërinë ndaj problemit të korrupsionit që ekziston në Shqipëri dhe jo vetëm. Organizma si Komisioni Europian, këtë ndjeshmëri e kanë barazuar me njërin prej kushtëzimeve themelore të hyrjes së vendit tonë në BE. Një kalë beteje i tillë kaq interesant, plotësisht i frytshëm për përfitime të majme politike, nuk mund të lërë mënjanë betejat e krahëve të politikës. Me gjithë antagonizmin në dukje, thelbi i shqetësimeve të tyre mbetet i njëjtë. Njëri krah është shfaqur plot vrull dhe vetëmohim në publik, duke mos lejuar në asnjë rast t’i shpëtojë pozimi si flamurtar i luftës kundër tij, ndërkohë që shqetësimin e vërtetë e ka se si ta shtjerë në dorë drejtësinë, ta komandojë atë dhe të krijojë mundësinë që në sytë e publikut, të korruptuar të jenë vetëm kundërshtarët dhe aleatët e tyre. Krahu tjetër, opozita, e pafuqishme për të parandaluar ndërrimin e dorës së kontrollit të saj, del në publik si përfaqësuese e pavarësisë së drejtësisë, duke rrezikuar të identifikohet si mbrojtëse e mëkateve të saj. Në raste të tilla kur ndjeshmëria e publikut është shumë e madhe, situata tërësisht e elektrizuar nga ndjesitë kundrejt së keqes që ka pllakosur, manipulimi i publikut është fare i thjeshtë. Identifikimi i së vërtetës mbetet i vakët, për të mos thënë i njësuar me të keqen. Aq shumë, sa linçimi po duket drejtësi.

Në Polici, ajo që po ndodh, është kaotike. Policia është pjesë e ekzekutivit dhe si e tillë, ky i fundit jo vetëm e ka kontrolluar dhe e kontrollon, por as nuk mundohet që në publik të marrë poza të respektimit të autonomisë së saj. Presioni publik dhe sidomos ai ndërkombëtar për autonominë e Policisë është më i nuancuar, ose mungon tërësisht.

Ligji 12/ 2018, “Për vlerësimin kalimtar dhe periodik të punonjësve të Policisë, Gardës së Republikës dhe...” u aprovua në Parlament më 5 mars 2018. Ai hyri në fuqi 15 ditë pas daljes në Fletoren Zyrtare. Konkretisht, më 5 prill 2018. Rreth 10 mijë punonjës Policie së bashku me familjet e tyre duhet që brenda një muaji, më datën 5 maj 2018, të kenë dorëzuar gjithë dokumentacionin e nevojshëm të lidhur me deklarimin dhe justifikimin e pasurisë, të kontrollit të figurës dhe të vetëvlerësimit profesional.

Në publik serviren gjithë të mirat që do t’i sjellë Policisë ky ligj. Por publiku nuk e ka idenë fare për vështirësitë përballë të cilave janë vendosur punonjësit e Policisë. Dhe vështirësitë janë për punonjësit e ndershëm, për ata që do të plotësojnë formularët. Të tjerët, sidomos klientët, i kanë të qarta gjërat dhe rrugën që do të ndjekin.

Nuk është ndonjë zbulim i madh të konstatosh se fillimi i procesit të mbledhjes së dokumenteve për vetingun në Policinë e Shtetit, sipas ligjit 12/ 2018, ka qenë nën një kaos të plotë. Stres i shkaktuar nga pasiguria dhe sidomos paqartësia në plotësimin e formularëve. Të gjithë vrapojnë. Pyesin dhe për përgjigje nuk marrin asgjë të sigurt, por gjithçka fillon me shprehjen “Mesa di unë”, “sipas meje”, “mendoj” etj.. Sepse edhe personeli i autorizuar për ndjekjen e ecurisë, nuk është i qartë, me gjithë trajnimin e organizuar me personelin dhe financën në Akademinë e Policisë.

Ministria e Brendshme, si nismëtare e procesit nuk ka krijuar asnjë lehtësi për punonjësit e Policisë, të cilët janë vënë përballë kërkesave të panumërta për t’i plotësuar në një kohë rekord. Pas ankesave të panumërta ajo filloi të shikojë disa gjëra. Bëhet fjalë për plotësime formularësh të shumtë, të mbështetur nga po aq shumë lloj vërtetimesh dokumentare, lidhur me një jetë të tërë për veten dhe familjen. Dhe këto dokumente jo vetëm nuk gjenden në të njëjtin institucion, por edhe i njëjti dokument duhet kërkuar në disa institucione, në qytete të ndryshme. P. sh. nëse një oficer, gjatë karrierës së tij është transferuar 5 herë ( dhe të tillë ka shumë) do t’i duhet që vetëm një vërtetim ( ai i pagës) ta marrë në pesë vende të ndryshme. E njëjta gjë edhe për bashkëshorten, edhe për fëmijët madhorë apo për personat e lidhur me ta ( babai, nëna, vjehërri, vjehrra, në bazë të certifikatës familjare). Pra, në rastin e marrë, nëse edhe bashkëshortja dhe dy fëmijë madhorë do të ishin transferuar 5 herë, do t’ju duheshin plot 20 vërtetime vetëm për një zë nga 12 në total. Shembulli duket grotesk, por teorikisht është i mundshëm. Dhe kjo vetëm për pagat, pasi kemi të bëjmë edhe me vërtetime të tjera të shumta që lidhen me pronat e paluajtshme, të luajtshme dhe historikun e tyre si blerje, shitje, dhurim, shkëmbim, tjetërsim, të shoqëruara me numra kontratash, certifikata pronësie etj. etj...

Kurse për transaksionet bankare, me këtë rast, bankat gjetën parajsën e tyre. Të gjendura përballë kërkesave të shumta për pasqyra llogarie të punonjësve të Policisë, ato vunë në dispozicion punonjës specifikë, duke e kthyer shërbimin e kryer me pagesë. Kostoja arriti deri në 30 mijë lekë të vjetra për pasqyrën e një individi. Por më pas, Ministria e Brendshme u kujtua çfarë kishte bërë dhe hyri në marrëveshje me bankat për tarifa më të arsyeshme. Në media thuhet për tarifa zero. Bankat thonë se kanë politikat e tyre. Pra, çdo ditë njoftime të reja. Asgjë e parashikuar që më parë.

Për zbatimin e tij, ligji 12/ 2018, në nenin 66, parashikon edhe dy akte nënligjore:

1. Ngarkohet Këshilli i Ministrave që, brenda një muaji nga hyrja në fuqi e këtij ligji, të nxjerrë aktet nënligjore në zbatim të pikës 2, të nenit 29, të këtij ligji.

2. Ngarkohet ministri i Brendshëm që, brenda një muaji nga hyrja në fuqi e këtij ligji, të nxjerrë udhëzimin në zbatim të pikës 8, të nenit 65, të këtij ligji.

Të dy aktet nënligjore, pavarësisht se nuk lidhen direkt me procesin e plotësimit të deklarimeve nga ana e punonjësve, që do t’i nënshtro- hen procesit të vlerësimit, ende nuk kanë dalë. Nuk do të kishte ndonjë gjë të keqe, që formalisht të jetë hartuar e gjithë paketa ligjore dhe nënligjore, para se të fillojë procesi. Kjo gjë do të tregonte me shumë respekt për dinjitetin e Policisë. Më shumë qartësi.

Por nuk mjafton me kaq. Gjithë punonjësit e Policisë, subjekt i ligjit për kontrollin kalimtar po plotësojnë dokumentacionin në bazë të një udhëzimi me titullin: “Për mënyrën e deklarimit të pasurive...” Ky udhëzim, megjithëse ka edhe stemën e Republikës së Shqipërisë, edhe stemën tjetër, atë të vitit mbarëkombëtar për Skënderbeun, megjithëse në fund thotë se “Ky udhëzim hyn në fuqi me botimin në Fletoren Zyrtare” nuk ka as datë, as numër, as nënshkrim, as datën e hyrjes në fuqi. As ishte i parashikuar në ligj. Pra, mbi 10 mijë punonjës Policie, së bashku me familjet e tyre, po punojnë mbi bazën e një udhëzimi fantazmë që me sa duket do të kalojë tek ALIUZMI për t’u legalizuar. Përse kjo mungesë respekti për Policinë? Një dokument i tillë aspak me vlera administrative ngjall pasiguri në hartimin e dokumentacionit. Nuk shërben si pikë referimi.

Përse një nxitim kaq i madh në kushtet kur edhe punonjësi më i mirë dhe më i ndershëm i mundshëm në radhët e Policisë rrezikon të përjashtohet nga puna automatikisht, nëse nuk dorëzon dokumentacionin brenda datës 5 maj dhe do të paragjykohet njëlloj nga publiku si ai që fsheh pasurinë? Do të dëmtohej vetingu, nëse ligji do të kishte për afat 5 qershorin?

Policia është vendosur e tëra përballë një sasie kërkesash të fryra dhe për një afat të shkurtër kohe, përballë një paragjykimi ekstrem, jo për të pastruar radhët e saj, por për të krijuar mijëra dosje, eventualisht të paplota dhe me gabime. Dhe duke iu referuar ligjit 12/ 2018, mangësitë do të gjykohen në përputhje me vlerësime të tjera, të cilat dihen se si dhe cilët institucione i kryejnë. Tërësisht të kontrolluar nga qeveria. Pra, të gjithë në ankth. Asnjë pikë e sigurt referimi. Në këtë mënyrë, lidershipi politik ka të gjitha kushtet e duhura për të mbajtur nën presionin e tij masën totale të Policisë për aq kohë sa zgjat ky mandat politik dhe do të humbasë gjurmët e majës së piramidës policore 2014- 2017, që u implikua në kanabizimin e mbarë vendit. * Ish- drejtor në Policinë e Shtetit