Koleksionistja britanike: Pse ia kushtova 50 vjet të jetës sime, Skënderbeut
Janë 37 vepra të rralla të shek. XVI, origjinale e përkthime të veprës së Barletit, sjellë në Tiranë nga Patricia Nugee
Dikur ajo nuk e kishte menduar kurrë se do t’i kushtonte gati gjysmë shekulli jetë një heroi të largët, ndoshta paksa ekzotik...
Dikur një historian i kishte thënë se nuk ishte një bukiniste e mirë, nëse nuk kishte të paktën një libër për Skënderbeun. Cili ishte vallë ky hero, i një vendi të vogël, të panjohur, për të cilin ajo duhej me patjetër të dinte diçka?! Kështu nisi rrugëtimi në grumbullimin e çdo libri me vlerë, kushtuar pikërisht kësaj figure. Një koleksion unik, kushtuar heroit tonë kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeut, i ardhur nga Britania e Madhe, u ekspozua dje në Muzeun Kombëtar. Bëhet fjalë për 37 libra sjellë në Tiranë nga koleksionistja britanike Patricia Nugee, nën titullin “Jehona përmes shekujve”. Janë vepra të rralla në gjuhë të ndryshme, përkthime apo edhe vepra origjinale, të pajisura me gravura, që paraqesin imazhe të Gjergj Kastriotit, herë si diplomat e herë si luftëtar me shpatë në dorë. Pjesa e koleksionit të shek. XVI paraqet 12 libra të botuar në mes viteve 1510 dhe 1597. Nëntë prej tyre janë botime dhe përkthime të veprës së Marin Barletit. “Patricia Nugee, një britanike e fisshme, ka marrë përsipër gjithashtu një mision të rëndësishëm mbi shpatulla: të mbledhë vazhdimisht, pa u lodhur dhe pa u mërzitur kurrë, gjithçka është thënë e shkruar për atë që dhe ajo e shpreh me shumë dashuri: Heroin Kombëtar të Shqiptarëve. Kjo sinergji na ka dhënë një pasqyrim interesant të fakteve të njohura e të panjohura më parë se kaq. Prandaj mund të themi me plot gojën se ajo çka gjendet brenda disa vitrinave hermetike, që mund të shihet vetëm mbi xhamat optikë e që kanë të bëjnë me dokumente të rralla e të pakontestueshme, është një thesar për historiografinë shqiptare”, tha drejtori i Muzeut Historik Kombëtar, Dorian Koçi. Sipas tij, Nugee njihet për pasionin e madh dhe koleksionin më të pasur, me më shumë se 500 ekzemplarë, kushtuar heroit tonë kombëtar të shkruar në rrjedhën e shekujve. Madje, sipas tij, për këtë punë ajo është vlerësuar edhe me mirën- johje edhe nga ish- presidenti i Shqipërisë, Alfred Moisiu. Koçi thekson se kjo ekspozitë vë edhe një herë në dukej se Skënderbeu nuk ishte thjesht një hero shqiptar, por mbi të gjitha europian. NJOHJA ME HEROIN
SHQIPTAR E pranishme në këtë ceremoni, koleksionistja Nugee, e cila nuk e ka për herë të parë ekspozimin në Shqipëri, vlerësoi figurën e Heroit Ko- mbëtar të Shqiptarëve, duke shtuar se do të vazhdonte ta pasuronte koleksionin e saj të rrallë rreth figurës së Gjergj Kastriotit.
“Nuk kam ardhur këtu për t’ju folur mbi historinë, pasi nuk jam historiane, por koleksioniste. Hera e parë që unë u njoha me figurën e Skënderbeut ka ndodhur shumë vite më parë. Unë punoja në një librari të madhe në Londër, ku kishte libra antikuarë nga e gjithë bota. Gjatë një bisede një klient pyeti nëse kishim libra mbi Skënderbeun”, tha ajo.
Këtu lindi kurioziteti për atë figurë të panjohur dhe të largët. “Pasi ai u largua, kërkova në Enciklopedi për Skënderbeun dhe mora vesh se ai ishte një luftëtar i madh dhe një figurë e dukshme në shekullin e XV. Pak më vonë bleva librin e parë të koleksionit tim të botuar në 1596 e më pas librat që bleva ishin në gjermanisht, portugalisht, suedisht, anglisht, frëngjisht, spanjisht, latinisht etj.”, rrëfeu ajo. Ajo ç’ka e ka bërë për vete koleksionisten në gjithë këtë rrugëtim 50- vjeçar, në kërkimin e veprave kushtuar Kastriotit, blerjeve nëpër ankande, është jo vetëm figura e tij, por fakti që, edhe pse ai ka vdekur në vitin 1468, vazhdon të ngjallë kuriozitet e të shkruhet për 500 vjet me radhë në gjuhë të ndryshme të botës. “Është i mahnitshëm fakti se ai vdiq në 1468 dhe për të është shkruar për 500 vjet në shumë gjuhë apo në pjesë librash, si dhe në drama që e përshkruajnë atë dhe arritjet e tij. Ai u mor peng nga turqit që në moshë të re, por asnjëherë nuk e harroi atdheun e tij apo besimin e tij kristian. Në 1743 në Edinburg u botua një libër ku thuhej se “… Ai nuk luftoi për pushtet, por për lirinë. Ai ishte një personazh i përkryer si mbret, ushtar dhe i krishterë…”, tha koleksionistja. Përpos ndriçimit të figurës së Skënderbeut, përmes kësaj ekspozite, të hapur më parë në 10 vende të ndryshme europiane, Nugee shpreson të ndihmojë sadopak në përmirësimin e imazhit të Shqipërisë dhe shqiptarëve, që sipas saj, fatkeqësisht, nuk është edhe aq i mirë.