Trump kundër aleatëve, del nga pakti nuklear me Iranin
Irani zyrtar: Nëse SHBA nis konfrontimin, s’do të qëndrojmë pasivë
Presidenti Donald Trump njoftoi të martën se SHBA po heq dorë nga marrëveshja bërthamore e Iranit, duke qëndruar në pozicion të kundërt ndaj aleatëve më të afërt të Shteteve të Bashkuara.
Trump tha se ai do të rivendosë sanksionet ndaj Republikës Islamike, me një vendim që e bën akoma më të paqartë situatën në Lindjen e Mesme duke rritur rrezikun e konfliktit, duke zemëruar aleatët e SHBA- ve dhe duke penguar furnizimet me naftë në të gjithë botën. “Fakti është se ajo ishte një marrëveshje e tmerrshme e njëanshme, që nuk duhej të ishte bërë kurrë”, tha Trump në Shtëpinë e Bardhë. “Nëse unë e vazhdoj këtë marrëveshje, ne shumë shpejt mund të shohim nisjen e një gare nukleare në rajon... Ne nuk mund të parandalojmë një bombë nukleare iraniane nën strukturën e kalbur dhe të prishur të marrëveshjes aktuale. Marrëveshja e Iranit është me defekt që në bërthamë”, theksoi Presidenti. Vendimi i Presidentit amerikan, i cili ka qenë gjithnjë kritik i ashpër i marrëveshjes së arritur me shumë mundim nga administrata e mëparshme dhe vendet e tjera të fuqishme të botës, e lë të ardhmen e ambicieve bërthamore të Teheranit në dyshim. “Marrëveshja e ashtuquajtur me Iranin duhej të mbronte Shtetet e Bashkuara dhe aleatët tanë nga çmenduria e një bombe bërthamore iraniane, një armë që do të rrezikonte vetëm mbijetesën e regjimit iranian… Në të vërtetë, marrëveshja i lejoi Iranit të vazhdojë të pasurojë uraniumin dhe me kalimin e kohës të arrijë pragun e një arme bërthamore… Sot kemi dëshmi përfundimtare se ky premtim iranian ishte një gënjeshtër”, është shprehur mes të tjerash Presidenti i SHBA- ve në njoftimin për tërheqjen nga marrëveshja. Menjëherë pasi në Shtëpinë e Bardhë Presidenti Trump mbaroi konferencën për shtyp për tërheqjen nga marrëveshja, në Izrael doli në konferencë Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanjahu, i cili besohet se është personi që dha shtysën e fundin për vendimin e presidentit amerikan, duke deklaruar se ka “prova” që Irani po vazhdon përpjekjen nukleare. Një zyrtar sugjeroi se data për të shpallur tërheqjen nga marrëveshja u afrua ( 12 maj) për të mos krijuar përplasje me hapjen e ambasadës së SHBAsë në Jerusalem, një veprim tjetër që mund të shkaktojë nervozizëm në Lindjen e Mesme.
SANKSIONET Për sanksionet mund të duhen muaj që të hyjnë në fuqi, pasi qeveria amerikane i ndërton edhe me udhëzime për kompanitë dhe bankat. Por rivendosja e sanksioneve, të cilat u hoqën në këmbim të angazhimit të Iranit për të frenuar programin e tij bërthamor, do të dëmtonte marrëveshjen e vitit 2015, që Trump e ka konsideruar “Marrëveshja më e keqe që kam parë ndonjëherë”. Nuk është e qartë se çfarë mund të ndodhë pas njoftimit të Trump- it. Edhe rivendosja e sanksioneve do të kërkonte kohën e vet, pasi nuk ka shkelje që mund të merren parasysh, të paktën deri përpara muajit nëntor, sipas Shërbimit Kërkimor të Kongresit.
REAGIMI I IRANIT Ali Shamkhani, sekretari i Përgjithshëm i Këshillit Suprem të Sigurisë Kombëtare në Iran, tha të martën se: “Nëse SHBA nis konfrontimin me Iranin, ne nuk do të qëndrojmë pasivë”. Ai shtoi se
“Nëse marrëveshja nukleare shkatërrohet për shkak të sulmeve nga SHBA, sigurisht nuk do të jetë në përfitim të tyre.... humbjet më të mëdha do të jenë për europi- anët”. Tregtia e BE- së me Iranin pothuajse është trefishuar që nga viti 2015. Presidenti i Iranit, Hassan Rouhani, është zotuar të hënën që të qëndrojë në marrëveshjen që siguron lehtësim të madh sanksionesh për vendin e tij, edhe pas daljes së SHBA prej saj, për sa kohë europianët mund të mbronin interesat e Iranit. Rouhani tha se SHBA do të ketë “keqardhje historike” për vendimin e saj dhe se të hiqte qafe praninë djallëzore të SHBA- së, do të ishte shumë mirë për Iranin. “Nëse ne mund të marrim atë që duam pa SHBA, atëherë Irani do të vazhdojë të qëndrojë në marrëveshje”, tha Rouhani duke shtuar se: “Ajo që Irani kërkon, është garantimi i interesave tona nga nënshkruesit joamerikanë të marrëveshjes”.