Refluksi, komplikacionet dhe mënyrat e trajtimit
JJo pak personave, si fëmijë, ashtu edhe të rritur, iu ndodh djegie në kraharor dhe fyt pas shijes së hidhur që lë kthimi mbrapsht i acideve të stomakut. Por pakkush e di që kjo është një patologji, e cila nëse nuk trajtohet për një kohë të gjatë, çon në dëmtimin e mukozës së ezofagut e deri në kancer. Ndonëse është sëmundja më e shpeshtë e ezofagut, refluksi nuk është dhe aq i lehtë për t'u diagnostikuar e trajtuar. Kjo, pasi ka raste kur ngatërrohet me probleme të tjera shëndetësore. Mjekja gastrohepatologe, Albana Duni, na njeh me disa nga simptomat që paralajmërojnë për refluks gastro- ezofageal, komplikacionet që sjell mostrajtimi i tij në kohë, si dhe trajtimin e duhur. Nisur nga eksperienca e saj e përditshme me pacientë të tillë, doktoresha numëron edhe një sërë këshillash me shmangien e ushqimeve që shkaktojnë refleks, si dhe një sërë elementesh të stilit të jetës që duhen ndryshuar, me qëllim për të sjellë përmirësimin e refluksit.
REFLUKSI
Është sëmundja më e shpeshtë e ezofagut dhe ka të bëjë me rikthimin e sekrecioneve të stomakut në ezofag, e cila ndodh si pasojë e humbjes së tonusit të sfinkterit të poshtëm gastro- ezofageal, që ndodhet pikërisht në vendbashkimin e ezofagut me stomakun. Ky sfinkter ka rolin e një valvule funksionale, e cila hapet sa herë ne ushqehemi ose pimë. Në rastin e humbjes së tonusit të kësaj "valvule", kjo do të ngelet hapur për një kohe të gjatë dhe lëngjet gastrike do të rikthehen mbrapsht në ezofag. Pasojë e sëmundjes së zgjatur dhe të patrajtuar të refkluksit gastro- ezofageal është dëmtimi i mukozës së ezofagut në trajtën e erozioneve apo ulcerave dhe më rrallë me shfaqjen e kancerit kardio- ezofageal.
SIMPTOMAT
Prezantimi më tipik i kësaj sëmundje është djegia e kraharorit dhe rikthimi acid në ezofag. Por sëmundja e refluksit gastroezofageal mund të prezantohet dhe me simptoma atipike. Rreth 20- 60% e pacientëve me refluks kanë ankesa në grykë, pa pasur ndonjë ankesë si "djegie gjoksi" të dukshme. Simptoma më e shpeshtë e raportuar nga pacientët është globusi faringeal ose ndjenja e "ngecjes së diçkaje në fyt", shenjë kjo që mund të ngatërrojë mjekun dhe mund të ndryshojë drejtimin e ndjekjes së problemit duke harruar kështu shkaktarin: stomakun. Prandaj, është i nevojshëm një indeks i lartë dyshimi.
Studimet kanë treguar se në 23- 60% të pacientëve që prezantohen me globus faringeal, refluksi gastro- ezofageal është shkaktari etiologjik. Simptoma të tjera përfshijnë kruarjen konstante të zërit ( shkaktuar nga rritja e sekrecioneve dhe ngacmimi i mukozës laringeale); ngjirja e zërit ( shkaktuar nga edema ose inflamacioni i kordave të zërit); dhimbje kronike gryke ( shpesh e ngatërruar me tonsilitin kronik); kollë; vështirësi në gëlltitje ( shkaktuar nga disfunksioni i sfinkterit të sipërm ezofageal); erë e keqe nga goja; djegie goje; dhimbje veshi; ( shpjeguar nga inervimi sensor i përbashkët i ezofagut dhe i kanalit të jashtëm të dëgjimit nga nervi i 10 kranial); fërkim i ushqimit në fyt; ngushtim i fytit; ndjesi mbytje; gëlltitje ajri; dhe ujë në gojë ( hypersalivation). Refluksi laringo- faringeal duhet dyshuar në pacientë që prezantohen me ndonjë nga këto simptoma. Megjithëse vështirësia në gëlltitje mund të rezultojë nga refluksi, duhen marrë në konsideratë edhe shkaqe të tjera, sidomos kur simptomat per- sistojnë me gjithë trajtimin adekuat të refluksit.
DIAGNOSTIKIMI
Puna diagnostikuese e pacientëve që prezantohen me simptoma të refluksit laringoezofageal fillon me historikun e sëmundjes dhe ekzaminimin fizik të përpiktë. Laringoskopia mund të konfirmojë diagnozën e refluksit laringofaringeal dhe gastroskopia mund të konfirmojë refluksin gastro- ezof- ageal dhe për më tepër vlerëson mukozën e ezofagut, nëse ka dëmtime apo jo. Gjatë këtij ekzaminimi kemi parë skuqje të laringsit posterior dhe trashje të kordave vokale. Trajtimi duhet filluar me frenues të acidit gastrik, si dhe me ndryshimin e stilit të jetesës. Nëse refluksi gastro- ezofageal ngelet i patrajtuar, përveç dëmtimit të mukozës së ezofagut, mund të çojë dhe në laringit kronik, ndryshime të zërit, kollë kronike, kruajtje e zërit, granulomë e kordave të zërit dhe probleme të tjera. Refluksi gastro- ezofageal është përcaktuar si lëvizje e përmbajtjes gastrike në ezofag pa të vjella. Refluksi laringo- faringeal është lëvizja e përmbajtjes gastrike në zonën laringofaringeale. Sëmundja e refluksit do të shfaqet kur përmbajtja gastrike irriton sipërfaqen e mukozës së traktit të sipërm aero- digjestiv.
KOMPLIKACIONET
Komplikacionet e refluksit gastro- ezofageal ndahen në katër kategori: laringeal, faryngeal, ezofageal dhe pulmonar.
Laringeal
Ndërlikimet laringale të shoqëruara me GERD përfshijnë: laringjitin e pasmë, laringomalacinë, çrregullimet funksionale të zërit, stenozë e pasme e glotisit, laringospazmat, laringit kronik jospecifik, edema reikne, ulcera kontakti, granuloma kontakti, leukoplakia dhe karcinoma e kordave laringeale dhe stenoza subglotike. Granulomat e kontaktit marrin fillesë nga proceset vokale ( pjesa kartilaginoze e pasme) të kordave vokale dhe konsiderohen si përgjigje inflamatore ndaj dëmtimeve të