“Ditënetët e Librit”, a do “rivalizojë” traditën
Kumbaro: Duhet mbështetur çdo nismë për librin
Le t’i lëmë për pak mënjanë klasikët e mëdhenj dhe të hedhim një sy kah “shtëpia”, te letërsia ballkanike, që gjithnjë e më tepër po bëhet një zë, që ia vlen të dëgjohet. “Bisedojmë jo për ‘ klasikët’ dhe ‘ emrat e mëdhenj’, por për letërsinë më të re, letërsinë bashkëkohore të Ballkanit”. Ky ishte aktiviteti i zhvilluar dje në festën e librit, i konceptuar si një copëz Ballkan nga “Ballkoni i Botimeve POETEKA” – BALKAN FROM THE BALKONY. Shkrimtarët e Ballkanit, përkthimet dhe përkthyesit e tyre si dhe roli i botimeve nga “gjuhët e vogla” të gadishullit që, edhe pse muret formalë janë rrëzuar, vazhdojnë të mos komunikojnë mirë mes tyre. A e njohim letërsinë e “tjetrit fqinj” dhe a kemi ndaj letërsisë së fqinjëve paragjykime? Veprimtaria pati në vëmendje rolin e “Botimet Poeteka”, që ka në fokus letërsinë e rajonit apo në letërsinë më të re nga Europa Juglindore. Veprimtaria u moderua nga Arian Leka. Të pranishëm ishin përkthyesit Ben Andoni dhe Milena Selimi, si dhe studiuesja Silvana Leka. E ftuar e veçantë në këtë veprimtari ishte shkrimtarja, gazetarja dhe psikologja nga BosnjeHercegovina, Emina Žuna, fituese e bursës së Rezidencës letrare, “Poeteka- Tirana in Betëeen”, pjesë e programit “Reading Balkans, 2018.
Pak e vështirë t’i “kundërvihesh traditës”. E reja do pak kohë të zërë vend, ndonëse formulat mund të jenë të ngjashme.
“Ditënetët e leximit” nisi rrugëtimin pasditen e datës 16 maj. I konceptuar si një festival ku primare nuk do të jetë shitja e librit, por bashkëbisedimi mes autorëve, botuesve, përkthyesve.. me lexuesin, “Ditënetët” ofrojnë një program të ngjeshur aktivitetesh. Promovime librash, lexime poezish, debate dhe njohje për letërsinë e Ballkanit, shkëmbime eksperiencash, etj. “Ditënetët” vjen si një alternativë e Panairit të Librit që zhvillohet çdo vit në muajin nëntor. Tek e fundit, shqiptarët nuk lexojnë vetëm në dimër dhe nuk harxhojnë para vetëm në nëntor. Por me sa duket tradita e panairit të nëntorit është e ngulitur fort te lexuesit. Këtë e tregoi dje një pjesëmarrje e vakët vizitorësh në ambientet e Muzeut Historik Kombëtar, i cili vuri në dispozicion që nga oborri i jashtëm apo atriumi, te holli, bib- lioteka apo edhe pavijonet, kur tema e diskutuar puqet edhe me sallën.
Aktiviteti organizohet nga “Klik Ekspo Group”, me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës. Numri i shtëpive botuese pjesëmarrëse nuk është i njëjtë me atë të panairit të nëntorit. Shtëpitë e mëdha botuese duket se nuk e kanë parë të arsyeshme bëhen pjesë e kësaj ngjarjeje. Aq më pak organizatorët e aktivitetit tradicional: Shoqata e Botuesve Shqiptarë, që ose e kanë parë edhe si “konkurrent” aktivitetin në fjalë, ose nuk e kanë përfillur. Në një kohë që aktivitete të tilla nuk do të dëmtonin askënd, nuk do të cenonin as “ekskluzivitetin” e Panairit të Nëntorit, përveç se do të afronin më tepër lexuesin me librin dhe me gjasë do t’i shtonin “oreksin” për të lexuar më shumë. Këtë “konkurrencë” duket se e ka ndjerë edhe ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro, e cila në ceremoninë e hapjes së aktivitetit do të shprehej: “Çdo nismë për librin duhet mbështetur, se në të gjitha rastet ndihmon për pak më shumë dituri, pak më shumë Dritë. Kështu shtojmë lexuesin, këtë të harruar të madh në vitet e mundimshme të tranzicionit. Pa këtë hallkë, të gjitha hallkat e tjera janë të rrezikuara. Ndaj, drejt Lexuesit është orientuar e gjithë politika jonë për Librin! Pa harruar krijuesin dhe përkthyesin. E dëshmojnë këtë kujdes Fondet e mbështetjes që tashmë janë bërë tradicio- nalë: Fondi i Krijimtarisë Letrare, prej të cilit vjet u promovuan pesë të rinj të talentuar. Ishin pikërisht këta që vetëm pak ditë më parë na përfaqësuan në Panairin e Torinos. Do të vazhdojmë t’i mbështesim krijuesit e rinj, duke u dhënë një shans që brezi i mëparshëm nuk e pati. Ashtu siç kemi kthyer tashmë në traditë mbështetjen e përkthyesit duke e konsideruar atë as më shumë e as më pak, por një artist si dhe krijues i Librit”. Ajo u bëri thirrje të pranishmëve, por me gjasë, që zëri i saj të dëgjohej edhe ca më tej, që “të bëhemi bashkë në këtë sfidë të kohës marrëzisht moderne për të shtuar lexuesit, të bëhemi bashkë për të lënë një shenjë të rëndësishme në jetën e fëmijëve tanë: t’i pasurojmë ata me pasionin e Leximit! Është pasuria më jetëgjatë, më e pazëvendësueshme, më e vlefshme se të gjitha pasuritë e tjera!”. Provoi disa vjet më parë të “rivalizonte” panairin e nëntorit aktiviteti “PaMur”, por dështoi që në edicionin e dytë. Me shpresë, “Ditënetët e Librit” të mund të ketë një edicion të dytë.