Erdogan fiton sërish Presidencën e Parlamentin
Në Turqi do nisë zbatimi i ekzekutivit të ri pa Kryeministër
Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan ka fituar zgjedhjet presidenciale të së shtunës, duke marrë një mandat të ri pesëvjeçar.
Erdogan mori rreth 53 për qind të votave, ndërsa rivali i tij, Muharrem Ince, kandidat i Partisë Republikane Popullore laike ( CHP), ka marrë mbi 30.5 për qind. Votimi për zgjedhjet presidenciale dhe ato parlamentare u mbyll në orën 17: 00 me orën lokale. Sipas Presidentit, pjesëmarrja ishte e mirë. Sondazhet fillimisht treguan se Erdogan ka pësuar rënie në mbështetjen për garën presidenciale dhe se mund të fitojë në balotazhin e 8 korrikut, ndërsa partia e tij AK mund të humbasë shumicën parlamentare. Por rezultatet, të kundërshtuara nga opozita, tregojnë se si Erdogan, ashtu edhe AKP, kanë fituar. Opozita ka deklaruar se megjithëse rezultatet televizive tregojnë fitoren e Erdogan, do të ketë një balotazh presidencial. Por në fjalimin e tij, Erdogan nuk la asnjë gjurmë se mund të ketë një shans të tillë.
FJALIMI “Populli ka bërë zgjedhjen e tij në çdo pjesë të vendit. Zgjedhjet kaluan mirë dhe unë jam krenar për këtë. Do të doja të uroja çdo kandidat që ka marrë pjesë në zgjedhjet presidenciale dhe ato parlamentare. Askush nuk duket të ketë arsye për të minuar sistemin demokratik turk. Ka një pjesëmarrje historikisht të lartë në këto zgjedhje”, tha ai duke shtuar se “Është koha për të lënë mënjanë tensionet dhe ndasitë mes nesh. Na është dhënë një mandat i fortë nga populli për të vazhduar luftën kundër terrorizmit brenda dhe jashtë kufijve tanë. Turqia nuk ka zgjedhur vetëm një president dhe 600 deputetë, por edhe një sistem të ri elektoral”, tha Erdogan, duke iu referuar fuqive të reja të Presidentit. MARSHE LUMTURIE DHE
PROTESTA
Mbështetës të Erdogan kanë dalë për të festuar me fishekzjarrë dhe flakadanë në Stamboll për fitoren e tij dhe të partisë së drejtuar prej tij, AKP. Ndërkohë, në Ankara mbështetës të opozitës, të cilat në tri tubimet e fundit të saj rezultuan të jenë me qindra mijëra, kanë dalë në rrugë për të kundërshtuar rezultatin e zgjedhjeve. DHUNË DHE VRASJE Procesi i votimit u dëmtua nga dhuna, pas raportimeve se anëtari i partisë opozitare, Mehmet Soddýk Durmaz u qëllua për vdekje gjatë procesit të votimit. Sipas të përdit- shmes turke “Hurriyet”, Durmaz, anëtari i partisë opozitare i Partisë IYI, u qëllua brutalisht në Erzurum. Gazeta shtoi se pati një përplasje të armatosur pasi dhjetëra zyrtarë të Ministrisë së Brendshme arritën gjatë votimit, sipas kreut të Partisë Popullore Republikane në Erzurum. Hüsnü Yýlan shtoi se, “Një kandidat për deputet nga AKP erdhi aty dhe ne nuk e pranuam. Pas përplasjeve, ata filluan të përdorin armë”. NDRYSHIMET E PRESIDENCËS Votimi nxit një presidencë të re më të fuqishme, të kërkuar nga Erdogan dhe të mbështetur nga turqit në një referendum të vitit 2017. Kritikët thonë se kjo do të dëmtojë demokracinë në shtetin anëtar të NATO- s dhe do të forcojë sundimin e një njeriu të vetëm. Me fitoren e Erdogan, tani Presidenti cakton drejtpërdrejt zyrtarët e lartë publikë, duke përfshirë ministrat dhe nënkryetarët; merr fuqinë për të ndërhyrë në sistemin ligjor të vendit; imponon gjendjen e jashtëzakonshme dhe eliminon postin e Kryeministrit. Erdogan, udhëheqësi më i popullarizuar, por edhe më i debatuar në historinë moderne turke, argumenton se fuqitë e reja që ai do të marrë, do t’i mundësojnë që të përballet më mirë me problemet ekonomike të vendit, ku lira ka humbur 20 për qind të vlerës kundrejt dollarit këtë vit. Po ashtu, ai ka premtuar të merret me rebelët kurdë në Turqinë juglindore, Irakun fqinj dhe Sirinë. DYSHIMET PËR REZULTATIN Rivali i Erdogan, Muharrem Inçen, kandidati presidencial i Partisë Republikane Popullore ( CHP) laike, ka nxitur kundërshtimin ndaj Erdogan në Turqinë e ndarë. Duke shprehur shqetësimet e opozitës rreth mashtrimit të mundshëm elektoral, Inçi u tha gazetarëve jashtë Bordit të Lartë Zgjedhor ( YSK) pasi qendrat e votimit ishin mbyllur, që qytetarët duhet të mbrojnë kutitë e votimit. Ai u kërkoi gjithashtu anëtarëve të YSK që të bënin punën e tyre në rrugën e duhur, duke shtuar se ai besonte se rezultatet do të ishin shumë të mira. Inçe tha në një tubim masiv të shtunën, se do të heqë gjendjen e jashtëzakonshme brenda 48 orëve pas zgjedhjes si President. Ai gjithashtu u zotua të ndryshojë rrotullimin e Turqisë drejt sundimit autoritar të Erdogan.
PARREGULLSITË Partitë e opozitës dhe OJQtë vendosën deri në gjysmë milioni monitorues në kutitë e votimit për të shmangur mashtrimin. Ata kanë thënë se ndryshimet e ligjit zgjedhor dhe pretendimet për mashtrim në referendumin e vitit 2017- s ngrenë frikë për drejtësinë e votës. Më parë, zëdhënësi i CHP, Bulent Tezcan, tha se kishte marrë raportime për pretendimet e YSK për hedhjen e votave në grup dhe për rrahjen e vëzhguesve të zgjedhjeve, si dhe mbajtjen jashtë qendrave të votimit në provincën Sanliurfa. Kryetari i YSK, Sadi Guven, i tha agjencisë shtetërore të lajmeve “Anadolu”, se po ndërmerrte hapa në përgjigje të raporteve të parregullsive në qytetin Suruc pranë kufirit sirian. Qeveria nuk dha përgjigje të menjëhershme ndaj raporteve, por Erdogan tha se nuk kishte pasur ndonjë problem serioz.