Tepelena, si u bënte presion Sigurimi banorëve të zonës
Hapen dosjet e të dënuarve dhe regjistrat e banorëve, mbajtur nga Sigurimi i Shtetit, kush bashkëpunonte
Ai është një bllok me kapak ngjyrë vishnje: “Tepelena”. Aty është renditja emërore e çdo banori dhe veprimtaria e tij, ka ndihmuar partizanë, ka ndihmuar ballistë, ka bashkëpunuar, ka bërë rezistencë, ka bërë ankesë, është arratisur, ka dëshmuar....
Kushdo që mendon se Tepelena ishte e kuqe, “gabohet”. Tepelena ishte nën kontrollin e plotë të Sigurimit të Shtetit. Asgjë nuk i shpëtonte vigjilencës së Sigurimit. Dje, Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e ish- Sigurimit të Shtetit hapi ekspozitën “Persekutimi Komunist në zonën e Tepelenës”. Ndonëse në një periudhë pushimesh, të interesuarit për të parë nga afër dhe për të shfletuar me duart e tyre ato dhjetëra fletë dosjesh, ishin të shumtë. Ishin mes tyre të mbijetuar të kampit të Tepelenës, të mbijetuar nga burgjet dhe kampet komuniste, por edhe studiues dhe historianë. Ekspozitat e AIDSSH- së nuk kanë nevojë për ndonjë kurim të veçantë. Aty, çdo fletë e zverdhur flet vetë. Për kryetaren e AIDSSH, Gentiana Mara, hapja e këtyre dokumenteve merr një vlerë të veçantë për të kuptuar atë ç’ka ndodhur jo vetëm në ish- kampin famëkeq të Tepelenës, por në të gjithë atë zonë; për të mësuar për kryengritjet antikomuniste dhe persekutimin komunist të shumë intelektualëve. Sipas drejtorit të Muzeut Historik Kombëtar, Dorian Koçi, qasja ndaj historisë duhet të jetë sa më pranë së vërtetës. Duke cituar një thënie të Oscar Wilde, ai u shpreh se “askush nuk mund ta blejë të shkuarën e vet”, ndaj edhe aktivitete të këtij lloji shërbejnë për të hedhur dritë mbi ngjarje të rëndësishme të së shkuarës. Kjo ekspozitë do të pasohet në datën 23 nga një tjetër aktivitet: Dita Muze Memorial/ Tepelenë, titulluar “N’dritë”, gjatë së cilës do të ketë ekspozita, performancë, simpozium shkencor, dekorime të të mbijetuarve dhe koncert me pjesëmarrës “Tre muskëtjerët”.
DOKUMENTET
Të gjitha dokumentet e ekspozuara në ambientet e AIDSSH- së dhe që do të udhëtojnë drejt Tepelenës pas dy ditësh, dëshmojnë përndjekjen e ish- Sigurimit të Shtetit në zonën e Tepelenës, dokumentet e kryengritjes së Zhapokikës, përndjekjes së klerit të krishterë e bektashi, dosjet e Sigurimit të ish- kampit të Bënçës, indekset alfabetike të përndjekjes në Tepelenë, ndër ta ushtarakë, intele- ktualë, shkencëtarë; dosja e Trifon Xhagjikës, Neim Pashës, Zenel Shehut, Selahudin Totos, etj.
Mes tyre edhe një regjistër emrash të banorëve të Tepelenës, me shënimet përkatëse. Nga një shfletim rastësor i njërit prej regjistrave lexojmë:
M. Qorja: I ka dërguar një lutje Gjykatës së lartë Ushtarake për uljen e dënimit me vdekje të djalit të saj Hekuran Qori, si kriminel i Luftës Nacionalçlirimtare.
M. Beqiri: Ka dëshmuar për veprimtarinë e Shamet Bushit. Shameti, i dënuar.
M. Kerma: Ka Ndihmuar partizanin Skënder Codo, që
ballistët kanë dashur ta vrasin.
M. Dede: Është vrarë gjatë Luftës Nacionalçlirimtare.
M. Manxhari: Ka deklaruar për krimet e bëra nga Shamet Bushi. Shameti, i dënuar.
Q. Çobaj: I arratisur në Greqi
Baba Qamil Gllava: Është dënuar me vdekje si kriminel i Luftës Nacionalçlirimtare.
Q. Halimi: Ka dëshmuar për veprimtarinë armiqësore të ballistëve.
Lista emërore është e gjatë për të mbajtur nën presion një zonë të tërë, e cila nuk ishte edhe aq komuniste sa ç’mendohej.