Ish- ambasadori zbardh takimin e Papoulias me Moisiun: Jepi shtetësi Janullatos
Papoulias: E dua nga ju që t’i jepni nënshtetësinë Hirësisë Janullatos. Moisiu: Kanë kërkuar dhe klerikë të tjerë, nuk premtoj
Sot, diplomati i njohur Bashkim Zeneli, i vlerësuar nga Presidenti Meta “Mjeshtër i Madh”, promovon librin e tij të ri “Miqësi e trazuar, Greqia në kujtimet e ambasadorit”, në orën 18: 00 në hotel “Plaza”. Ne sot po botojmë rrëfimin e tij në libër, kur Presidenti grek Karolos Papoulias, i sapozgjedhur në mars 2005, zhvilloi takimin e parë të tij me Presidentin e Shqipërisë, Alfred Moisiu, në Janinë në mars 2005. Ambasadori përshkruan atmosferën shumë miqësore të këtij takimi, jashtë deklarimeve zyrtare strikte, batutat njerëzore mes tyre, por dhe mesazhet e rëndësishme që lidhen me klimën miqësore mes dy vendeve. Takimi në Janinë mes presidentit grek Papoulias dhe presidentit Moisiu zhvillohej vetëm pak ditë para ndeshjes së kthimit mes Greqisë dhe Shqipërisë, ku ndeshja e parë, ajo e vitit 2004, ku Shqipëria kishte fituar me rezultatin 2- 1, ishte shoqëruar me përplasje fizike deri dhe në humbje jete të emigrantëve shqiptarë në Greqi.
Më 12 mars, së bashku me diplomatin Perikli Jorgji, shkova në Parlament për të ndjekur seancën e betimit të presidentit të Greqisë. Ishte një ceremoni e thjeshtë, por sigurisht plot solemnitet. Karolos Papoulias si President i Greqisë. Deputetët e Synaspismos ( sot Syriza) qëndruan në sallë vetëm për të përshëndetur z. Papoulias e më pas u larguan. Më pas mësova se ata ishin larguar për shkak të pranisë së kryepeshkopit të Kishës ortodokse, Kristodulas. Të paktën kështu thuhej. Deputetët e Synaspismos kishin propozuar më parë që Presidenti të betohej vetëm para Parlamentit. Të nesërmen nga shtypi mësova se bashkë me deputetët e Synaspismos ishte larguar nga salla edhe deputeti i PASOK- ut Teodoros Kaliopanos. Ai kishte bërë publik qëndrimin e tij. ( Edhe zoti Papoulias, para 3 vjetësh, së bashku me mbi 50 deputetë të Parlamentit grek ishte deklaruar publikisht se mbështeste aktin e betimit të Presidentit të Republikës vetëm në Parlament e jo edhe para primatit të Kishës ortodokse.
Në sallën e Parlamentit, presidenti i zgjedhur z. Papoulias, erdhi i shoqëruar nga Kryeministri Karamanlis dhe kryetarja e Parlamentit, zonja Ana Psarudha Benaki. Të gjithë deputetët duartrokitën, me përjashtim të deputetëve të Partisë Komuniste, të kryesuar nga zonja Aleka Papariga. Ndërsa, siç thashë më lart, deputetët e Synaspismos nuk ndenjën më në sallë për të ndjekur ceremoninë e betimit para kryepeshkopit. Kur në sallë hyri kryepeshkopi Kristodulas, në këmbë u ngritën vetëm deputetët e Demokracisë së Re. Pas betimit, Presidenti Papoulias nuk mbajti asnjë falë të rastit, por vetëm u përshëndet me anëtarët e qeverisë, me kryetarin e PASOK- ut J. Papandreu, me kryetaren e Parlamentit zj. Ana Benaki, me ish- Kryeministrin Simitis dhe me kryetaren e P. Komuniste, zj. Papariga. Pas kësaj ceremonie, në prani të kabinetit qeveritar, Presidenti Papoulias vendosi një kurorë me lule para monumentit të ushtarit të panjohur, për t’u drejtuar më pas në Pallatin Presidencial, ku do të pritej nga ish- Presidenti, z. Kostis Stefanopolous.
Vetëm 3- 4 ditë më vonë, në Presidencë do të më priste Sekretari i Përgjithshëm, z. Zepas, i cili, midis të tjerave, do të më thoshte se “ashtu edhe siç kishte premtuar, Presidenti Papoulias dëshiron që takimin e tij të parë në këtë detyrë ta zhvillojë me Presidentin Moisiu në qytetin e Janinës”. Ai do të propozonte datën 28 mars, nëse kjo do të ishte e pranueshme edhe për Presidentin Moisiu.
E falënderova z. Zepas, duke vlerësuar faktin shumë domethënës se takimin e parë Presidenti Papoulias do ta zhvillonte me Presidentin Moisiu. Kjo ûiste shumë për marrëdhëniet midis dy vendeve edhe në të ardhmen.
Pasi vura në dijeni këshilltarin diplomatik të Presidentit, z. Muhamet Kapllani, vetëm pak minuta më vonë do të më telefononte vetë Presidenti Moisiu, që do ta vlerësonte shumë edhe do ta mirëpriste këtë takim me z. Papoulias. Ato ditë ishin tepër të ngjeshura për ambasadën. Në Janinë do të mbahej edhe takimi i Komisionit të përbashkët ndërqeveritar për bashkëpunimin ekonomik, që duhej vlerësuar maksimalisht.
Ndërkohë, më 30 mars, vetëm 2 ditë pas takimit të dy presidentëve, do të zhvillohej në Athinë ndeshja e kthimit midis skuadrave përfaqësuese të futbollit. Pas asaj që kishte ndodhur, pas takimit në Tiranë më 4 shtator, duhej treguar një kujdes i gjithanshëm që çdo gjë të shkonte mirë e pa incidente...
Më 27 mars, së bashku me diplomatin Petrika Jorgji, u nisëm për në Janinë, për takimin midis Presidentëve Papoulias dhe Moisiu. “Kopsitjet” e fundit do t’i bënim me konsullin e përgjithshëm, z. Daut Gumeni, dhe konsullin Faik Dishnica. Zoti Gumeni ishte një burrë shumë i ditur, me humor si rrallëkush, përherë miqësor e që dinte t’i merrte gjithnjë punët pa alarme, me qetësi. Me të kishe kënaqësi dhe mësoje tek ûiste për çdo fushë. Kam pasur dhe do të ruaj respektin më të madh për të, për atë kohë që punuam bashkë, me një mirëkuptim të plotë. Zoti Gumeni kishte edhe “fat”, sepse punonte me një diplomat të shkëlqyer, të kompletuar, të ndershëm e shumë punëtor si Faik Dishnica. Ai ishte ndër më të spikaturit e kompetentët në shërbimin konsullor të MPJ. I përpiktë, korrekt dhe model i një punonjësi të shërbimit diplomatik shqiptar. Kishte kaluar një përvojë shumë të mirë vite më parë, në ambasadën tonë në Athinë. Me zotin Gumeni dhe Dishnica folëm gjatë, veç takimit të dy presidentëve, edhe për takimin e Komisionit të përbashkët ndërqeveritar.
Të nesërmen në mëngjes, u nisa për në Pikën Kufitare të Kakavijës për të pritur Presidentin Moisiu. Pas pak do të mbërrinte edhe një grup i madh nga kabineti i presidentit. Pritej që z. Moisiu të vinte në ato momente me helikopter. Dhe ndërsa po pinim një kafe me bashkëpunëtorët e tij dhe me drejtues të Policisë së Gjirokastrës, më telefonon në celular ambasadori Carcabasis që ndodhej në Athinë. Pasi u interesua se nëse çdo gjë ishte në rregull ( nga masat protokollare), më thotë: “Me kabinetin e Presidentit Moisiu kishim rënë dakord që pas takimit të dy presidentëve, të mos kishte deklarata për mediat. Tani mësoj se këtu ka një prani shumë të madhe gazetarësh dhe mendoj se do të jetë e vështirë t’u shmangemi deklaratave. Është edhe takimi i parë që Presidenti Papoulias zhvillon me një President. Jemi edhe në prag të ndeshjes së futbollit dhe, interesimi edhe për këtë, do të jetë i natyrshëm. Mendimi i Presidentit Papoulias është që në fund të bisedimeve, të dy presidentët, fare shkurt, t’i thonë diçka shtypit. Të lutem, bisedoje dhe komunikojmë përsëri”.
Dhe ashtu siç ishim të gjithë duke pirë kafe, e bëra të njohur këtë kërkesë të palës greke që priste përgjigjen tonë. “Jo, jo”, do të reagonte njëri nga kabineti, “i kemi biseduar njëherë e mirë këto gjëra dhe kemi rënë dakord për çdo gjë. Tani të mos na dalin me propozime të reja. Ta kishin menduar më parë, vetë e propozuan kështu, pa deklaratë shtypi”. Ndërhyra: “Për mua nuk ka asgjë të keqe për të thënë dy falë pas takimit, madje më duket e domosdoshme tani që mësojmë se ka një prani të madhe të medias. Asnjë punë nuk na prishet”. “Jo, jo,- do të ndërhynte zyrtari i Presidencës,- njoftoje ambasadorin Carcabasis se do t’u përmbahemi atyre që kemi biseduar në Tiranë, të mos bëjmë ndryshime në momentet e fundit”.
Të gjithë heshtën e vetëm diplomati Llesh Kola nisi të thotë se “edhe për mua nuk ka ndonjë gjë të keqe”. Të tjerët nuk folën. “Mirë, vazhdova. Tani duhet të vijë Presidenti, e vëmë në dijeni dhe kam kohë për t’i dhënë përgjigje ambasadorit Carcabasis”. Nuk u zgjat më kjo bisedë. Tani të gjithë dolëm jashtë në pritje të ardhjes së presidentit Moisiu.
Sapo zbriti nga helikopteri dhe u përshëndet me të gjithë, z. Moisiu do të më drejtohej: “Jemi në kohë z. ambasador, një orë duam për në Janinë apo jo? Kemi ndonjë gjë? Do të udhëtojmë bashkë në makinë. Ti Mirela shko në makinën e ambasadorit”. Pa u nisur, i shpjegova kërkesën e ambasadorit Carcabasis. “Po si mendon ti, ambasador, më pyeti dhe pa marrë përgjigje vazhdoi: Po mirë, nuk e di, po unë them se nuk ka ndonjë problem, apo jo? Nuk kemi pse mbetemi striktë të atyre që janë biseduar në Tiranë. Le t’i themi dy falë. Unë e quaj shumë të rëndësishme që z. Papoulias, sapo u zgjodh, do të takohet me Presidentin e Shqipërisë, apo jo? Unë kështu mendoj. Le t’i themi dy fjalë, të jap edhe një mesazh në prag të ndeshjes se po na kthehet futbolli në përplasje.
Lexova intervistën tënde z. ambasador, ishte shumë e mirë ( ishte botuar në shtypin shqiptar, në fillim në gazetën “Korrieri”). Si mendoni ju,- iu drejtua, pa adresë, bashkëpunëtorëve të tij. “Unë jam dakord të themi dy falë”. “E drejtë, z. President, ashtu mendojmë edhe ne. E biseduam me ambasadorin, nuk prish asnjë punë se çfarë kishim vendosur në Tiranë. Shumë mirë do të jetë”, ndërhyri ai që nuk ishte dakord!
Nuk fola, nuk kisha se çfarë të thosha. Më vonë, në Janinë, vetëm z. Llesh Kola do të më thoshte “bëre shumë mirë që ngule këmbë”. Rrugës për në Janinë, Presidenti Moisiu, duke më thënë se vërtet e çmonte shumë që Presidenti Papoulias takimin e parë në detyrë do ta zhvillonte me presidentin shqiptar, nxori nga çanta një dosje të mbushur plot. “Hidhi një sy, z. ambasador, më duket pak e gjatë. Ata të Ministrisë së Jashtme kështu i sjellin përherë, pastaj vënë dorë edhe këta të mijtë, shikoje, të lutem”.
I hodha një shikim të shpejtë numrit të faqeve. Ishin mbi 40! Me një shikim të përgjithshëm, dukej se nuk ishte lënë asgjë pa u përfshirë në material; me shifra, fakte, data, të dhëna, bilance, pagesa financiare projektesh, sa të realizuara e sa të parealizuara etj., etj., dukej sikur Presidenti i Republikës do të drejtonte ndonjë komision ekonomiko- tregtar. Tek më pa që i mbylla ûetët, Presidenti do të më drejtohej: “Si të duket, ke ndonjë mendim, ma thuaj hapur”. Dhe iu përgjigja: “Zoti President, ju lutem të më mirëkuptoni. Unë mendoj se këtë material 40 faqesh nuk duhet ta mbani mbi tavolinë. Nuk mund të ûisni e të rrini e të shûetoni një nga një faqet se ku ûitet për njërën çështje e ku për çështjen tjetër. Ky është një takim informal shumë miqësor, është një
zgjedhje e rëndësishme e Presidentit Papoulias për t’ju takuar Ju të parin. Unë mendoj se gjithçka duhet brenda një kornize miqësore, të bisedohet lirshëm dhe kjo nuk do të thotë që të mos thoni ato që duhen thënë, si në bisedime, ashtu edhe gjatë drekës.
Por nuk mendoj se duhet të ndaleni në shifra e projekte infrastrukture. Unë kam përgatitur më pak se dy faqe, për ato që mund të thuhen sot, nëse mendoni”. “Po e di ti që e ke shumë mirë. Ashtu do të bëj. Po mirë, xhanëm, po pse më përgatisin 40 faqe. Ej bela e madhe. Do t’u ûas, do t’u ûas për herë të tjera. Nëse kemi kohë, ambasador, do të kisha dëshirë të vizitoja ishullin e Ali Pashës, ku është edhe shtëpia, apo jo”? “Patjetër, i thashë,mund të shohim edhe një muze shumë interesant, muzeun Vrellis”. Takimi midis dy presidentëve do të zhvillohej në hotelin luksoz “Epirus Palas”, i njohur në të gjithë Greqinë. Është në dalje të Janinës, në drejtim të rrugës për në Arta. Sapo zbritëm nga makinat, Presidenti Moisiu, si nëpër të, iu drejtua grupit të tij: “Do të ûas pa ato 40 faqet që më keni përgatitur”. Presidenti Papoulias do të takohej shumë miqësisht me presidentin Moisiu, në hyrje të hotelit. Më pas do të nisnin në një sallë të madhe bisedimet, në një atmosferë shumë të ngrohtë e jashtë çdo protokolli. Zoti Papoulias kishte përpara në tavolinë 3- 4 ûetë të vogla dhe një stilolaps.
Presidenti Moisiu mbajti përpara ato 2 faqe që i kishim përgatitur në ambasadë dhe që u kishte hedhur një sy në makinë.
“O çe bëre mirë o ambasador,- do të më thoshte me zë të ulët në tavolinë kur pa se ç’kishte përpara zoti Papoulias,- do linim nam me 40 faqe”. Biseda ishte shumë e lirshme dhe miqësore. Presidenti Moisiu do të falënderonte Presidentin Papoulias për “këtë ftesë të menjëhershme, vetëm dy javë pas zgjedhjes, për t’u takuar e për të biseduar hapur për forcimin e marrëdhënieve midis të dy vendeve dhe të dy popujve. Tashmë ne mund të ûasim për marrëdhënie model midis të dy vendeve, për një partneritet strategjik të qëndrueshëm. Unë çmoj shumë mbështetjen që Greqia na ka dhënë jo vetëm në ndërtimin e institucioneve demokratike dhe zhvillimin ekonomik të vendit, por edhe në proceset tona integruese euroatlantike. Nesër këtu do të mblidhet edhe Komisioni i përbashkët ndërqeveritar që do të diskutojë konkretisht për fuqizimin e bashkëpunimit ekonomik e tregtar. Ne kemi edhe ndonjë problem që historia i ka lënë të pazgjidhura, por ne në marrëdhëniet tona nuk duhet të mbetemi peng i së shkuarës, nuk duhet të shohim prapa. Unë jam i bindur se ne do të dimë t’i trajtojmë ato me urtësi, me drejtësi e në frymën e këtij partneriteti strategjik që kemi. Është vërtet përgjegjësi e jona që të shikojmë përpara. Kjo është edhe historia e Europës. Unë besoj shumë në bashkëpunimin me Ju, si një mik i çmuar i Shqipërisë dhe shqiptarëve”. Presidenti Moisiu do të falënderonte për “angazhimin shumë serioz të qeverisë greke për të integruar komunitetin e madh të shqiptarëve gjithnjë e më shumë në jetën ekonomike, shoqërore, arsimore e kulturore. Ata e ndiejnë veten si në shtëpinë e tyre dhe me dinjitet. Për këtë ne u jemi shumë mirënjohës. Në takim u fol edhe për të ardhmen europiane të rajonit, për nevojën e mirëkuptimit dhe pajtimit, duke lënë mënjanë mëritë e vjetra, por edhe nxitjet ekstremiste, për sherre të reja. Do të vlerësohej përparimi i Kosovës dhe e ardhmja e saj në kuadër të statusit, që ishte temë e bisedimeve energjike të Perëndimit. Pres-