LISTA E PERFITUESVE
Të përndjekurit, emrat që marrin paratë të parët
INTERVISTA/ Flet drejtori i Kompensimeve te Financat: Si do ndahen paratë dhe kush janë përfituesit e parë të kompensimit. Listat e këstit të tretë
Të parët që do të kenë mundësi të marrin këstin e tretë të dëmshpërblimit do të jenë trashëgimtarët me dosje të miratuara në vitin 2008- 2009.
Aktualisht, sipas drejtorit të Pagesave dhe Dëmshpërblimeve në Ministrinë e Financave, Artemon Cukalla, janë bërë gati për pagesë 300 dosjet e para. Përmes intervistës, dhënë për gazetën, Cukalla sqaron trashëgimtarët mbi procesin, afatet dhe dokumentacionin që kërkohet.
Pas firmosjes së urdhrit nga ministri Ahmetaj për çeljen e këstit të tretë, kanë nisur edhe procedurat për ndarjen e kësaj pagese. Cilat dosje do të trajtohen të parat me dëmshpërblim?
Pas publikimit të urdhrit të ministrit Ahmetaj për çeljen e këstit të tretë të dëmshpërblimit për ish- të përndjekurit që nuk jetojnë dhe përfitues të tyre janë trashëgimtarët, Drejtoria e Pagesave të Dëmshpërblimeve, bazuar në ligjin 9831, publikoi listën e parë, e cila është në radhë për t'u shqyrtuar dhe trajtuar me pagesë. Në bazë të ligjit, në çeljen e çdo kësti do të ndiqet rendi kronologjik, çka do të thotë se dosjet që kanë marrë të parat këstin e parë të dëmshpërblimit do të jenë të parat që do të trajtohen me këstin e tretë. Në listën me 1700 dosjet, që ne kemi publikuar edhe në faqen zyrtare të Ministrisë, janë dosje të miratuara me Vendim të Këshillit të Ministrave, përkatësisht në vitet 2008- 2009.
Kjo do të thotë që në këtë fazë të parë do të trajtohen vetëm ato dosje që i përkasin kësaj periudhe, pra, janë miratuar në vitet 2008- 2009?
Po. Janë miratuar të parat dhe po të parat janë paguar. Procesi do të vijojë vitin e ardhshëm pas përfundimit të shqyrtimit dhe pagesës për 1700 dosjet e para, në funksion edhe të fondit që ka Drejtoria e Pagesave. Ne kemi ripublikuar gjysmën e listës së dosjeve të shqyrtuara bashkë me mungesat për çdo trashëgimtar. Kryesisht mungesat janë certifikatat personale dhe vërtetim i llogarisë bankare i përditësuar, që do të thotë vërtetimin e bankës, qytetari duhet ta sjellë me datën e muajit nëntor ose dhjetor në mënyrë që ne të sigurohemi që llogaria është aktive. Kjo është pjesa më delikate e procesit. Gjithashtu, në bazë të ligjit, ne do të presim tre muaj për plotësimin e dosjes me dokumentet që duhen, më pas do të fillojmë me procesimin e pagesave.
Sa prej dosjeve të shqyrtuara janë plotësuar me dokumentacionin e nevojshëm, pra, sa prej trashëgimtarëve i janë përgjigjur thirrjes suaj?
Aktualisht, janë dërguar për pagesë 300 dosjet e para nga radhët e trashëgimtarëve, të cilat janë plotësuar me dokumentacionin e nevojshëm. Po ashtu, kemi edhe 400 dosje të tjera, të cilat janë plotësuar pjesërisht nga ana e qytetarëve. Theksoj se 300 dosjet e plotësuara javën e ardhshme kalojnë për pagesë, ndërsa për pjesën tjetër jemi në pritje të plotësimit nga ana e familjarëve të ish- të përndjekurve.
Sa është fondi i mbetur dhe a mjafton për dëmshpërblimin e dosjeve të shqyrtuara?
Fondi i mbetur për kategorinë e trashëgimtarëve është rreth 250 milionë dhe mendoj që në këtë fazë të parë mund të për- ballohet kësti i tretë për rreth 600 dosjet e marra në shqyrtim.
Ju përmendët pak më lart problematikat që hasni gjatë shqyrtimit të dosjeve. Çfarë mangësish hasni kryesisht gjatë shqyrtimit të një dosjeje?
Qytetarët duhet të marrin në konsideratë faktin që në pagesën e dy kësteve të para, certifikatat e trungut, certifikatat personale apo certifikatat e vdekjes nuk janë kërkuar. Këto kërkesa kanë filluar prej vitit 2014 me miratimin e ndryshimeve ligjore, prandaj nuk është më e vlefshme dosja e këstit të parë. Në këstin e tretë të gjitha dosjet duhet të plotësohen me kopje të kartës së identitetit ose certifikatë personale, me certifikatë trungu si edhe certifikatë vdekjeje për ata që s'i kanë dërguar. Kujtojmë që vitin e ardhshëm kartat e identitetit mbushin afatin 10- vjeçar, pra, skadojnë. Në këto kushte qytetarët duhet të riaktiviojnë kartat ose të sjellin certifikatë personale. Kjo vlen për të gjithë ata që s'i kanë dërguar ende. Lista prej 1700 dosjesh, që është publikuar, do të vazhdojë për pagesë edhe në muajt e parë të vitit që vjen.
Afati për dosjet e shqyrtuara është tre muaj, që do të thotë se nga publikimi i dosjes, trashëgimtarët kanë tre muaj kohë në dispozicion për të bërë plotësimet e nevojshme. Çfarë ndodh pas këtij afati?
Në momentin që dosja kalon për shqyrtim te juristi, atëherë ne jemi të detyruar të presim tre muaj. Nëse pas tre muajsh qytetari nuk e ka plotësuar dosjen, kjo dosje kalon për pagesën e pjesshme. Ajo rifutet sërish në radhë për pagesë pas tre vitesh, duke mos privuar këtë mënyrë nga e drejta e përfitimit edhe qytetarët e tjerë.
Në momentin që i ka tejkaluar afati, a mundet një trashëgimtar të paraqitet pranë Drejtorisë për të dorëzuar dokumentacionin e kërkuar?
Dosja do të rishqyrtohet dhe ripublikohet sipas afateve ligjore, pra, pas tre viteve. Kur digjet e drejta e dëmshpërblimit? Digjet atëherë kur nuk ka pasur interes nga ana e qytetarëve pas miratimit të emrit nga Këshilli i Ministrave. Për dosjet që janë në proces, e drejta e dëmshpërblimit nuk hiqet apo nuk ndërpritet. Kur një dosje konsiderohet e plotë dhe gati për pagesë? Për shqyrtimin e çdo dosjeje ndiqet rendi kronologjik. Në momentin që hapet një dosje dhe konstatohet që është e plotë, atëherë ajo automatikisht kalon për pagesë. Në rast se kjo dosje nuk i ka dokumentet, atëherë bëhet publikimi siç edhe ka ndodhur, iu lihet tre muaj afat qytetarëve dhe pasi bëhen plotësimet, kalon për pagesë.
Është e rëndësishme që të gjithë përfituesit e radhës së parë dhe të dytë të sjellin dokumentet e kërkuara. Vlen më kushti që dosja konsiderohet gati për pagesë kur secili prej trashëgimtarëve ka depozituar dokumentet e kërkuara?
Ky kusht vlen gjithmonë, pasi nëse plotësohet dosja nga të gjithë trashëgimtarët, nuk do të ketë vonesa në të gjithë procesin e pagesës së dëmshpërblimit. Siç e thashë edhe më lart, nga 1700 dosje të publikuara vetëm 300 janë plotësuar, pjesa tjetër janë ende në proces.
Për vitin e ardhshëm janë adresuar 2 miliardë lekë. Cila është skema që do të ndiqet për ndarjen e këtij fondi, duke qenë se është drejt fundit procesi për kategorinë parësore?
Fondi i vitit të ardhshëm nuk mjafton për të përballuar pagesën e këstit të tretë për kategorinë e trashëgimtarëve. Rreth muajit qershor ne përfundojmë pagesën për 1700 dosjet e para dhe më pas do të publikojmë listën e dosjeve të dyta që janë VKM- të e miratuara në vitin 2010- 2011. Ministria e Financave ka kryer në masën 90 për qind pagesën e këstit të nëntë dhe ka ende ish- të dënuar, që bëjnë pjesë në kategorinë parësore që nuk e kanë marrë këtë pagesë. Në këtë mënyrë, një pjesë e fondit do të adresohet për këtë kategori deri në përmbylljen e plotë të dëmshpërblimit.
Kjo do të thotë që vitin e ardhshëm do të ndahet vetëm kësti i tretë?
Po, vitin që vjen do të procesohet vetëm kjo pagesë për kategorinë joparësore.
Ju pohuat se ka përfunduar në masën 90 për qind dëmshpërblimi për të dënuarit që jetojnë...
Janë paguar deri më tani 122 të dënuar që bëjnë pjesë në kategorinë parësore. Jemi në pritje të një liste të re për këst të parë nga Ministria e Drejtësisë, të cilët ende nuk kanë mbaruar verifikimet e nevojshme. Për ta mbyllur, a ka pasur interes nga ana e qytetarëve? Ka pasur shumë interes, një dyndje nga qytetarët që prej vitesh presin të marrin këstin dhe nuk janë në listën e publikuar prej 1700 dosjesh. Ju bëjmë thirrje që të bëjnë durim, pasi edhe vullneti i qeverisë Rama, por edhe i joni, është që procesin ta përmbyllim sa më shpejt.