Normalizim apo tensionim i marrëdhënieve
Diplomacia gjithashtu, si art i kujdesshëm i menaxhimit të marrëdhënieve ndërkombëtare, nuk mund ta luajë rolin e vet përmes euforizmit, sikundër është parë, por nëpërmjet një veprimtarie më aktive dhe të zhdërvjelltë, me impakt konkret te vendet që e kanë njohur dhe nuk e kanë njohur shtetin e Kosovës, për më shumë aleatë të vendosur
Sikurse është e njohur, për shkak të shumë rrethanave, Kosova u përball sërish me një dështim tjetër. Në Asamblenë e Përgjithshme të Interpolit, ajo nuk mundi të sigurojë dy të tretat e votave për anëtarësimin në këtë organizatë. Dhe, siç pritej, Rusia votoi kundër, duke u bashkuar me të dhe shtete të tjerë, si Kina, Bjellorusia, Maroku etj., të cilat ishin më këmbëngulëset për mospranimin e Kosovës, duke marrë kështu vetëm 68 vota në raundin e dytë, 51 kundër dhe 16 vende abstenuan. Anëtarësimi i Kosovës në këtë organizëm të rëndësishëm nuk do të ishte thjesht në interes të saj. Kjo po se po. Por ajo do të kishte efektet e veta dhe më tutje, në dobi të sigurisë së mëtejshme, jo vetëm të rajonit tonë, por dhe në atë europiane dhe globale. Vetë vendet anëtare në Interpol e ndiejnë, siç pohojnë disa ambasadorë të akredituar në vendin tonë në takimet e këtyre ditëve me anëtarë të Këshillit të Ambasadorëve Shqiptarë, nevojën e bashkëpunimit me shtetin e Kosovës, për një luftë të përbashkët dhe më efikase ndaj kriminalitetit të organizuar.
Ajo që ra në sy, sikurse dhe herë tjetër, tek e cila po ndalemi më tepër, ishte fushata intensive e Serbisë për të penguar me të gjitha mënyrat këtë pranim. Jo se kjo ishte diçka e papritur apo e panjohur për palën shqiptare, sigurisht, në radhë të parë për Kosovën, por edhe për Shqipërinë. Diplomacia serbe, në veçanti, i shtoi lëvizjet me vendet që e kanë njohur dhe ato që nuk e kanë njohur Kosovën, duke e parë anëtarësimin e saj si precedent politik dhe ligjor. Mjetet e propagandës gjithashtu luajtën një rol të rëndësishëm. Lajmet e rreme janë hedhur gjithashtu në treg, teksa vetë Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, duke pasur parasysh këto që sapo përmendëm, pohonte me mburrje se Beogradi ishte kujdesur mirë për mosrealizimin e këtij anëtarësimi. Krye- diplomati Ivica Daçiç, nga ana tjetër, nuk e fsheh lumturinë për refuzimin e Kosovës në Interpol, duke përsëritur nga intervista në intervistë, se “ku janë 116 shtetet, që e njohin të ashtuquajturën Kosovë?”. Tërë ky kujdes, si edhe më parë, u shpërblye, paçka se në strukturat e Bashkimit Europian premtohet, po prej tyre, se Kosova nuk do të pengohet për anëtarësim në organizatat ndërkombëtare. Një qëndrim dyfaqesh ky, në vend të rritjes së përpjekjeve për normalizim të marrëdhënieve dypalëshe dhe jo tensionim i mëtejshëm i tyre. Sepse, është fjala për të ecur në të njëjtat shina të integrimit në familjen e madhe europiane dhe jo për të mbetur te një e nesërme e zbehtë dhe aspak optimiste bashkëpunimi.
Taktika, si këto të serbëve, në lëvozhgë bizantine, janë veç përpjekje për t’iu larguar njohjes së shtetit të pavarur të Kosovës, në kuadër të pranimit të Serbisë në Bashkimin Europian, kusht i njohur zyrtar ky i BE- së. Realisht, kjo njohje, sikurse kemi konkluduar dhe në shkrime të mëparshme, do të fillonte t’i ngrohte marrëdhëniet midis palëve dhe do të rriste sigurinë për të nesërmen e tyre. Njerëz me mendje të hapur dhe në Serbi nuk mungojnë dhe që pohojnë të njëjtën gjë. Por ato humbasin përballë etheve të egra nacionaliste. Zonjës Natasha Kandiç, themeluese e Fondit për të Drejtën Humanitare në Beograd, siç shprehet në revistën “Danas”, i vjen turp se sa e fandaksur është Serbia pas asaj strategjie perverse, që të përdorë të gjitha mjetet, edhe ato të ndyrat, për të penguar anëtarësimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare. Edhe festimet e serbëve në veri të Mitrovicës për “fitoren” e Serbisë në mosanëtarësimin e Kosovës në Interpol, nuk mund të flasin për përafrim të interesave të përbashkëta të të dy vendeve, por për të kundërtën.
Pra, një qëndrim ndryshe i Beogradit do të sfumonte pengesat, që do të lindnin në udhën e këtyre marrëdhënieve. Kjo do ta bënte dhe vetë Presidentin e Serbisë, Aleksandër Vuçiç, që të mos përballej me vendimin e fundit të Qeverisë së Kosovës për vendosjen e taksave ndaj mallrave serbe në njëqind për qind. Por jo ti t’i shohësh të drejta masat e tua për shtetin fqinj, kurse ky i fundit të shtrojë kurrizin para tyre. Ndryshe nuk mund të shpjegohen takimet e dendura të Vuçiç gjatë këtyre ditëve me kryediplomatët e Bashkimit Europian, SHBA- së, Rusisë, Kinës dhe vendeve të QUINT- it në Beograd, pa folur për konferencat urgjente në mediat, me lutjet drejtuar Kosovës, që “t’i largojë këto taksa dhe të ulemi e të bisedojmë për të gjetur një kompromis”.
Qëndrimet e Beogradit duket se inkurajohen dhe nga një pavendosmëri, hiqe dhe mos e këput e vetë BE- së, që më shumë u ngjan llastimeve. Edhe në rastin e këtyre masave, Përfaqësuesja e Lartë e BE- së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Federica Mogherini, jo pa ashpërsi kërkon që taksa të tërhiqet, duke e parë si shkelje të Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë të Europës Qendrore ( CEFTA) dhe Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit. Të njëjtën gjë kërkon edhe Komisioneri Europian, Johannes Hahn. Pra, krijohet me të drejtë përshtypja e dy kuteve: Ndryshe ndaj qëndrimeve të Beogradit dhe ndryshe ndaj atyre të Prishtinës. Një konstatim i tillë do ta bënte me të drejtë dhe ish- ambasadorin e njohur holandez, njohës i mirë i Ballkanit, Robert Bosch, të pohojë se: “Nuk ka të njëjtin qëndrim ndaj Serbisë dhe kur serbët shkelin marrëveshjet, se normalizimi i marrëdhënieve duhet parë më seriozisht si proces”.
Në tërë këtë tablo, pavarësisht vështirësive, mendojmë se politika kosovare duhet të jetë më e ndërgjegjshme e t’u kthehet më mirë dështimeve të deritanishme, si me Interpolin apo organizma të tjerë dhe në tërësi- konstruktivitetit të saj. Diplomacia gjithashtu, si art i kujdesshëm i menaxhimit të marrëdhënieve ndërkombëtare, nuk mund ta luajë rolin e vet përmes euforizmit, sikundër është parë, por nëpërmjet një veprimtarie më aktive dhe të zhdërvjelltë, me impakt konkret te vendet që e kanë njohur dhe nuk e kanë njohur shtetin e Kosovës, për më shumë aleatë të vendosur.