Harta e realizuar mbi lëkurë viçi, dëshmia e rrallë historike

Carta Nautica Uno, e realizuar nga Bartolomeo Pareto për Papën Nikolla V, i takon vitit 1455. Ajo vjen për shqiptarët nga Biblioteka Kombëtare Qendrore e Romës në Itali. E zhdukur përgjatë dy shekujve, ajo do të gjendej në një bodrum të murosur, për t'u bërë më pas pjesë e Bibliotekës së Romës, në shek. XVIII. Ajo është realizuar sipas teknikës së kohës, mbi lëkurën e hollë të një viçi të palindur ( të abortuar). Një teknikë që hasej rëndom në ato vite, ndërsa sot është zëvendësuar me të tjera gjetje artificiale teknologjike. Harta mbart një rëndësi të veçantë historike sepse vizualizon elemente dekorative dhe shënjon vende me interes të posaçëm; rrëfen një bashkëkohësi ngjarjesh historike, në mënyrë të veçantë trysninë osmane në Europë, e posaçërisht në gadishullin e Ballkanit. Veçmas aty, në hapësirën e Arbërisë, shquhet një toponim i pazakontë, "Scandrebeco". E veçanta qëndron në faktin se në këtë hartë dhe në të gjitha hartat e ngjashme të këtij lloji, pra, detare, nuk shënoheshin asnjëherë emra njerëzish të shquar. Përveç toponimisë, aty gjen simbole perandorish si "Magnus Turchus" apo stema familjesh mbretërore. Përveç kësaj, ky toponim i ngulët në qendër të hartës përfaqëson jo vetëm një zbulim të mirëfilltë në rrafsh albanologjik, por edhe një kontribut të paçmuar në zbardhjen e personalitetit real të heroit arbëror Gjergj Kastriotit. Siç do të shpjegonte arkitekti Artan Shkreli, ky mbishkrim ishte shenjë, që një ngjarje e madhe po ndodhte në tokën e Arbrit. Po përgatitej shugurimi Mbret i Gjergj Kastriot Skënderbeut. Një proces që nisi përgatitjet, por që mbeti i parealizuar shumë pranë ceremonisë përfundimtare.