Vrasja e shqiptarit në Greqi, flet i biri: E qëlluan me çifte, trupi u hodh në kanal
Dy ditë pas dokumentarit, ku doli udhëheqës në kryengritjen për Epirin e Veriut dhe evidentoheshin krimet ndaj çamëve
Dëshmitë dhe dokumentet e historianëve, sipas të cilave vërtetohet se Thimjo Loli ka marrë pjesën në masakrat e shqiptarëve në vitin 1914 dhe ka qenë i lidhur me qarqet greke antishqiptare, kanë sjellë edhe reagimin e dhunshëm ndaj memorialit të tij të ngritur në fshatin Kranja të Bashkisë së Finiqit.
Memoriali është thyer nga persona ende të paidentifikuar pas dokumentarit në "Gjurmë Shqiptare" në Top Channel, ku evidentoheshin krimet e kryera ndaj shqiptarëve të Thimjo Lolit pas shpalljes së Pavarësisë dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore. Pllaka përkujtimore e luftëtarit që mbështeste idenë e shkëputjes së jugut të vendit për t'iu bashkuar Greqisë, u thye dy ditë pas emisionit të gazetarit Marin Mema. Thimjo Loli, ndonëse nga banorët minoritarë të Kranjas në Delvinë njihet si hero, ai në fakt sipas historianeve ka kryer masakra ndaj shqiptarëve. Si në vitin 1914, kur udhëhoqi kryengritjen për Epirin e Veriut në Sarandë, ashtu edhe në vitin 1944 kundër çamëve në Greqi. Memoriali i tij është vendosur në qendër të fshatit minoritar dhe çdo vit aty kryhen ceremoni përkujtimore nga qarqe nacionaliste greke.
OMONIA Organizata që promovon të drejtat e minoritetit grek në Shqipëri, OMONIA, e cilëson dhunimin e memorialit si përpjekje për shtrembërimin e historisë, ndërsa e cilëson Thimjo Lolin një hero legjendar të Vurgut. "Provokim i rëndë antihelenik akti i shkatërrimit të pllakës përkujtimore të Thimjo Lolit në Kranja. Emisionet raciste të MIM janë përgjegjësit moralë. Nga çdo pikëpamje është i dënueshëm akti i "personave të panjohur", që dje, herët pasdite ( e hënë, 3 dhjetor 2018) të nxitur nga motive raciste dhe antihelenike, në sheshin qendror të fshatit Kranja, me dhunë hoqën dhe në vijim shkatërruan pllakën e mermertë me portretin e luftëtarit të minoritetit etnik grek, Thimjo Lolit", thuhet në deklaratë. OMONIA u bën thirrje autoriteteve lokale dhe Këshilli Bashkiak të Finiqit që të dënojnë aktin dhe nga ana tjetër u kërkohet mediave shqiptare që të mos shtrembërojnë ndodhitë historike për dëmtimin e figurës së Thimjo Lolit. Nga ana tjetër, sipas OMONIAS po rikthehet koha kur minoriteti ka nevojë për figura si e tij për t'i mbrojtur. "Me sa duket, kohët në të cilat mi- noriteti etnik grek kishte nevojën e mbrojtjes së heronjve sikundër Thimjo Loli dhe të tjerë të atyre përmasave, nuk kanë kaluar dhe ekzistojnë qarqe që duan t'i rikthejnë. Instrumentet shtetërorë që monitorojnë masmedian, përmbajtjen e programeve televizive, sikundër edhe au- toritetet e pavarura për mbrojtjen nga fenomenet e kultivimit të racizmit dhe ksenofobisë duhet të vihen në lëvizje në mënyrë të menjëhershme. Minoriteti etnik grek ka të drejtë të pamohueshme dhe të sanksionuar të nderojë historinë e tij dhe heronjtë që ka nxjerrë në praninë dhe ecurinë e tij diakronike në territoret amtare. Autoritetet lokale dhe Këshilli Bashkiak i zonës e ka për detyrë jo thjesht të këmbëngulë në dënimin e aktit të shkatërrimit të memorialit, gjë që mund të kishte sjellë pasoja akoma më të rënda nëse autorët do të kishin rënë në duart e banorëve të fshatit, por edhe të ndërmarrë menjëherë veprimet e nevojshme të rehabilitimit të zëvendësimit të pllakës së dëmtuar dhe me sanksionim të qartë ligjor", përfundon deklarata për shtyp e organizatës OMONIA. Pas dëmtimit të memorialit, paraditen e së martës banorë të fshatit Kranje mblodhën copat e thyera të memorialit, pasi i bashkuan i ngjitën dhe i vunë përsëri në vendin edhe ku kishte qenë. Gjithashtu, pranë është rivendosur përsëri edhe flamuri grek.
INCIDENTET Ngjarja e ndodhur në Delvinë vjen pas disa ngjarjeve të rënda të ndodhura në Shqipëri dhe Greqi që kanë rikthyer dhe njëherë në vëmendje urrejtjen etnike mes dy vendeve. Pas vrasjes së ekstremistit grek në Bularat të Gjirokastrës nga forcat RENEA, në Greqi janë vrarë disa shqiptarë. Ngjarja më e rëndë ndodhi në Korfuz pak ditë më parë, ku një anëtar i Agimit të Artë vrau me armë zjarri pas një debati për çështje etnie 63- vjeçarin shqiptar, Petrit Zifle. Ndërkohë, të hënën në mbrëmje, në fshatin Kranje, Bashkia Finiq, kanë grisur flamurin grek dhe kanë thyer memorialin e Thimjo Lolit, prijës i minoritetit. Memoriali është ngritur rreth 7 vite më parë, ndërsa në mbishkrimin te pllaka përkujtimore thuhet "Për pjesëmarrjen e tij në çlirimin e Maqedonisë greke nga pushtuesit bullgarë". Policia e Sarandës ka nisur hetimet për të zbuluar autorët dhe zbardhur të vërtetën se pse ka ndodhur kjo. Ndërkohë, kryetari i Partisë Mega, Kristaq Kiço, e ka cilësuar aktin si "provokim i hapur që i bëhet minoritetit etnik grek". Por ndërkaq, dyshohet se ngjarja është një formë reagimi për vrasjen e shqiptarit në Korfuz nga një anëtar i Agimit të Artë.
Memoriali është thyer nga persona ende të paidentifikuar pas dokumentarit në "Gjurmë Shqiptare" në “Top Channel”, ku videntoheshin krimet e kryera ndaj shqiptarëve të Thimjo Lolit pas shpalljes së Pavarësisë dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore