Kavaja, duhet ta rithemelojmë veten dhe shoqërinë ku jetojmë

Po, po, ta rithemelojmë. Ky nuk është një slogan apo titull i ndonjë libri sociologjie, është një thirrje që buron natyrshëm nga thellësia e shpirtit. Ngjarja e Kavajës, e cila përfaqëson edhe kurorëzimin e dhjetëra ngjarjeve të tilla të dhunimit seksual, ishte tronditëse sepse nuk kishte të bënte me një raport individual mes dhunuesit dhe së dhunuarës, por tashmë kishte të bënte me një ngjarje në grup ku dhunimi kishte marrë edhe formën një organizate të strukturuar shantazhi nga adoleshentë të një moshe të pamenduar më parë.

Si për ironi, është pastruesja e shkollës, e cila zbulon ngjarjen dhe e bën prezente te drejtoresha. Metafora e një pastrueseje, e cila pastron të gjithë sistemin e kalbur moral dhe institucional, tregon se përmirësimet mund të zanafillojnë aty ku nuk ta pret mendja dhe nganjëherë janë aq të thjeshta dhe konkrete, përkundrejt mendimit që vërtitet se përmirësime të tilla janë të pamundura. Këtu nuk dua të ndalem në punën e Policisë apo në këndvështrimin politik të ngjarjes, sepse do të kërkonte një shkrim tjetër. Sigurisht që jam dakord që duhet filluar me dënimet dhe procedimet ndaj abuzuesve, por ama, theksi dhe vëmendja, sidomos kur bëhet fjalë për ngjarje të tilla, duhet fokusuar në procesin para traumës sociale në mënyrë që gjërat të mos vijnë në pikën ku jemi ne sot.

Gjithë procesi i rithemelimit shtrihet në mënyrën sesi ne kemi konceptuar jetën, familjen dhe shoqërinë, në të cilën jetojmë. T’i rithemelosh këto dimensione, do të thotë ta konsiderosh individin jo tashmë si njësi elektorale, si shifër që prodhon vetëm statistike, do të thotë të mos e konsiderosh më atë një zgjatim me xhinse i sojit të majmunëve, do të thotë ta konsiderosh dha ta trajtosh atë si një qenie njerë- zore me vlera dhe me dimensione, të cilat duhen kultivuar dhe mirëmbajtur në mënyrë të vazhdueshme. T’i rithemelosh këto dimensione, do të thotë të mos reshtësh së konsideruari njeriun si një qenie, e cila ka dy dimensione, atë fizike dhe shpirtërore, dhe për të qenë i tillë, ka nevojë për një ekuilibër të brendshëm me veten dhe shpirtin e tij. Ashtu si individi ka nevojë për ekuilibër të brendshëm, edhe shoqëria ka nevojë për atë ekuilibrin e brendshëm të saj.

Të rithemelosh shoqërinë tonë, do të thotë që të dhunojmë të dhunshmen brenda nesh. Dhunë, e cila është kalcifikuar në nënvetëdijen tonë, që shkatërron të ndryshmen ndaj nesh, dhunë që është kthyer në mënyrë dhe simbol të komunikimit tonë, të cilën e prodhojmë, e mbarsim, e pjekim dhe e servirim vetë. Dhunë, e cila është kthyer në të vetmen gjuhë, me të cilën ne merremi vesh me njëri- tjetrin, që nga çifti në shtëpi në prani të fëmijëve, në lagje, në shkollë, në institucione, në politikë dhe deri në Parlament. Të rithemelosh shoqërinë tonë, do të thotë t’i japësh individit një ideal të lartë për ta ndjekur, një synim fisnik për ta zbatuar, një projekt mirësie për ta aplikuar. Me pak fjalë, të ndërtosh breza njerëzish, të cilët nuk janë të alienuar nga detyrat dhe përgjegjësitë sociale.

Ta rithemelosh shoqërinë, do të thotë të rivendosësh në binarët e duhura lirinë dhe konceptin ndaj saj. Të kuptosh se liria pa kufij për të bërë gjithçka dhe kurdo, është në thelb një liri e pamoralshme, e cila paso- het nga një amoralitet në mendim dhe veprim. Është pikërisht kjo që kemi nevojë ne si shoqëri, të ndërtojmë atë ekuilibrin e brendshëm, duke gjetur balsamin për shpirtin tonë. Por, nëse edhe pas tri dekadash vrapojmë të bojkotojmë, fshehim, spastrojmë nga hapësira publike çdo gjë që ndërton dhe pasuron shpirtrat tanë, atëherë e kemi kot t’i ankohemi shoqërisë si e pashpirt.

Kam bindjen se ne vrapojmë vetëm të rregullojmë pasojat pas traumave të kësaj natyre, të cilat nuk na ndihmojnë aspak për ta zgjidhur problemin që në zanafillën e vet. Shkaqet thelbësore, nga të cilat vjen ky deformim i sjelljeve të adoleshentëve, gjenden në dy të meta të mëdha që e karakterizojnë shoqërinë shqiptare. Procesi i edukim- arsimimit, si dhe procesi i kultivimit shpirtëror të tij. Ne filluam të vrasim masivisht dhe të përdhunojmë akoma më shpesh, kur filluam ta ekzekutojmë njerëzoren brenda nesh. Për hir të së vërtetës, neve na ndodhin ngjarje të tilla në varësi të asaj se çfarë jemi apo asaj se çfarë bëjmë, duke na u rikthyer në formën e një huaje sociale me kamatë të lartë, të të gjitha keqinvestimeve tona në raport me veten dhe mjedisin që na rrethon.

Ngjarjet e fundit kanë treguar se krimet, si brenda dhe jashtë familjes, si individualisht, por edhe kolektivisht, kanë rikthyer bindjen se gjërat te ne nuk janë përmirësuar aspak. Në formë rutinore, ato veçse mbushin kronikat e para të lajmeve, duke e bërë rithemelimin e vetes dhe shoqërisë një domosdoshmëri të një prioriteti të lartë. As qasja e politizuar e krizës, duke akuzuar vetëm një palë si përgjegjëse, nuk është zgjidhja. Debatet shterpë të liderëve politike në “Twitter” apo “Facebook” mbi ngjarjen, e bëjnë zgjidhjen e problemit një problem akoma më të madh për t’u zgjidhur. Çështja është më e thellë se kaq, ajo shtrihet në bazamentet kuptimore të secilit. Prandaj, rithemelimi i vetes tonë dhe i kuptimit që ne duhet të kemi për tjetrin është zgjidhja, rithemelim bazuar në vlerat më të mira humane.

As qasja e politizuar e krizës, duke akuzuar vetëm një palë si përgjegjëse, nuk është zgjidhja. Debatet shterpë të liderëve politike në “Twitter” apo “Facebook” mbi ngjarjen, e bëjnë zgjidhjen e problemit një problem akoma më të madh për t’u zgjidhur. Çështja është më e thellë se kaq, ajo shtrihet në bazamentet kuptimore të secilit. Prandaj, rithemelimi i vetes tonë dhe i kuptimit që ne duhet të kemi për tjetrin është zgjidhja, rithemelim bazuar në vlerat më të mira humane