Shtesa 5%, pensionistët, që përfitojnë nga vendimi
Drejtoresha në Ministrinë e Shëndetësisë sqaron strategjinë e re të pensioneve. Kategoritë që do marrin shtesën 5% dhe si do bëhet shpërndarja në vite
Brenda këtij viti, Qeveria pritet të kalojë për miratim Planin Kombëtar të Moshimit në të cilin parashikohet rritja e pensioneve të ulëta me 5 për qind për një periudhë 5 vjeçare.
Drejtoresha e Programeve të Zhvillimit në Ministrinë e Shëndetësisë, Denada Seferi, sqaron se fillimisht do të ndërhyhet te pensionet sociale, si edhe pensionet e fshatit. Në intervistën dhënë për gazetën, Seferi ndalet edhe në afatet për zbatimin e kësaj skeme të re mbështetjeje, nga e cila përfitojnë rreth 10 mijë të moshuar.
Ministria e Shëndetësisë ka prezantuar Planin Kombëtar të Moshimit 20202025. Cili është qëllimi i kësaj strategjie?
Plani Kombëtar i Moshimit është një plan, i cili ka kohë që diskutohet. Fillimisht është konsultuar me grupet e interesit dhe fazë pas faze ka ardhur duke u përmirësuar. Gjatë gjithë periudhës që kemi zhvilluar konsultimet, kemi qenë të angazhuar që të kemi sa më shumë opinione, jo vetëm nga grupet e interesit, por edhe nga të moshuarit që jetojnë vetëm apo kanë probleme socialekonomike. Ajo që ne synojmë përmes këtij dokumenti planifikimi, janë të gjitha lehtësirat e mundshme në të gjitha fushat e jetës ku një i moshuar preket, duke filluar kështu nga të moshuarit me probleme, ata që nuk kanë autonomi apo pavarësi, ata që janë në vështirësi ekonomike, që janë të braktisur apo kanë probleme shëndetësore. Është parë një spektër i gjerë i të gjitha problematikave të tyre, të cilat do të jenë edhe tagri ynë.
Po të moshuarit vetë, çfarë i shqetëson më tepër?
Për të moshuarit, problem kryesor janë pensionet dhe rritja e tyre. Indeksimi bëhet çdo vit, por ne si ministri, duke qenë se ky plan moshimi prek shumë fusha, në bashkëpunim me Institutin e Sigurimeve Shoqërore kemi vënë si prioritet rritjen e pensioneve më të ulëta ose gjetjen e mekanizmave sesi mund të incentivohen këto pensione sociale apo këto pensione të ulëta dhe se si mund të ndikojmë ne edhe me shërbime të tjera plus për rritjen e cilësisë së jetës së të moshuarve.
Varfëria ekonomike është identifikuar si një ndër problemet kryesore. Si parashikohet të zgjidhet?
Ulja e varfërisë është e lidhur me rritjen e pensioneve apo nëpërmjet paketave të mbështetjes që do t’i jepen ekstra të moshuarve. Rritja me pesë për qind, sikundër parashikohet në dokument, përfshin shumë fusha në të cilat do të ndërhyhet, ku mund të veçoj krahas rritjes së pensioneve, edhe paketat e dedikuara për të moshuarit që jetojnë të vetmuar, duke iu ofruar shërbim shëndetësor në banesë. Çdo lehtësi tjetër do të reflektohet në përmirësimin e cilësisë së jetesës dhe padyshim në uljen e varfërisë. Shumë i rëndësishëm për t’u përmendur është fakti që të moshuarit nuk do të jenë më të vetmuar, por do përkrahen nëpërmjet këtyre politikave të reja ndërhyrëse. Plani Kombëtar i Moshimit do të shoqërohet me një vendim të Këshillit të Ministrave dhe shumë shpejt do të bëhet i detyrueshëm për të gjitha ministritë për t’u zbatuar. Që do të thotë se brenda planifikimit të pesë viteve, ne do të marrim iniciativa të cilat janë shkruar si aktivitete brenda këtij programi, siç është mbulimi në masën 100 për qind me shërbime shëndetësore dhe sociale për të moshuarit. E rëndësishme është ofrimi i një asistence shtëpiake për të gjithë ata të moshuar që bëjnë pjesë në vijën e varfërisë absolute, pra që nuk kanë asnjë të ardhur, nuk kanë asnjë përkrahje dhe jetojnë të vetmuar. Asistenca shtëpiake do të jenë operatorë socialë të dedikuar, që do t’u shkojnë në shtëpi dhe do të përpiqen t’i ndihmojnë të moshuarit edhe duke iu shërbyer një vakt, një paketë ushqimore ekstra, apo shoqërim për të marrë shërbimin shëndetësor. Të moshuarit vuajnë më së shumti nga hipertensioni, diabeti, depresioni dhe për këtë do të marrin gjithë informacionin e nevojshëm. Po ashtu, nga strukturat tona do të bëhet i mundur kontrolli i diabetit dhe hipertensionit.
Përmendët në nisje të bisedës bashkëpunimin me bashkitë për zbatimin e këtyre programeve të mbështetjes. Si do të bëhet kjo?
Fondi social që ne kemi miratuar më herët, është i dedikuar për bashkitë dhe këto të fundit janë të detyruara që të bëjnë një plan social 3- vjeçar të miratuar në Këshill Bashkiak me kostot përkatëse, duke vënë në dukje edhe prioritetin apo shërbimin që kërkojnë të mbulojnë. Bashkia e Tiranës, por edhe disa bashki të tjera kanë aplikuar për fondin social dhe kanë vendosur si prioritet shërbimet ndaj të moshuarve. Realizimi i një projekti pilot nga Bashkia e Tiranës është ofrimi i asistencës shtëpiake me punonjës socialë direkt tek të moshuarit.
Për t’u rikthyer te rritja e pensioneve. Në dokument thuhet shprehimisht se do të caktohet një prag i ri minimal për pensionet. Që do të thotë se pensionet e lidhura rishtazi nuk mund të jenë nën pragun minimal që do të caktohet me vendim qeverie. Ndërkohë për pensionet e ulëta, që në fshat janë rreth 9 400 lekë dhe në qytet 13 700 lekë, do të zbatohet një politikë e re rritjeje me 5 për qind përgjatë pesë viteve. Si do të funksionojë kjo skemë?
Me skemën e re të pensioneve që ka hyrë në fuqi nga janari i 2015- ës, ata të moshuar që nuk kanë derdhur kontribute, trajtohen me pension social në vlerën e 7400 lekëve në muaj. Ky është një pension minimal, një mbështetje financiare që ofrohet për më shumë se 5 mijë të moshuar. Politikat e Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë janë për rritjen e këtij pragu minimal të pensioneve. Do të shikohet mënyra se si do të bëhet kjo. Ajo që mund të them në këtë moment, është që do të fillohet nga pensionet sociale më të ulëta, duke përfshirë edhe ato të fshatit që përmendët dhe ju. Me një formulë të dedikuar për pensionet e ulëta do të synohet që në 5 vjet të kemi rritje graduale të tyre. Aktualisht vija e pensioneve të ulëta, sikundër thashë edhe më sipër, nis nga pensionet sociale dhe nga pensionet në fshat. Kështu do të vijohet vit pas viti me një mundësi shtesë për pensionet, në mënyrë që të zbutet varfëria ekonomike.
Sa i takon efekteve, janë 10 mijë pensionistë që preken…
Po, janë 10 mijë të moshuar, të cilëve do t’u përmirësohet sistemi i pensioneve, do të ketë rillogaritje, do të ketë rishikim të pensioneve më të ulëta. Gjithçka e shtrirë në pesë vjet, sepse ky plan synohet të vihet në zbatim për një periudhë pesëvjeçare. Deri në fund të 2025, do të kemi 10 mijë pensionistë që do të kenë përmirësim dhe rritje të pensioneve.
Reforma e zyrtarizuar në janar të 2015- ës nuk lejon rritje të pensioneve, por vetëm indeksim…
Është vet Ministria e Financave që do të propozojë një politikë të re për të ndërhyrë te pensionet minimale apo pensionet e ulëta.
Kur parashikohet të fillojë rritja?
Ne jemi në fazën e konsultimeve të këtij plani, duke marrë mendimet e ministrive të linjës dhe besoj që me një vendim të Këshillit të Ministrave brenda vitit, do të kalojë edhe miratimi i këtij plani. Më pas, në 2020- ën, do të vijojë me planin e aktiviteteve, ashtu edhe siç janë parashikuar në dokument.
Së fundmi, a ka një shifër paraprake, pra sa mendohet të jetë pragu minimal që do të caktohet me vendim qeverie?
Ajo që mund të them, është se mendohet që ne të kemi një ulje të varfërisë absolute deri në 5 për qind direkt te mirëqenia e të moshuarve dhe mbulimi në masën 100 për qind me shërbime shëndetësore dhe sociale.
Me skemën e re të pensioneve që ka hyrë në fuqi nga janari i 2015- ës, ata të moshuar që nuk kanë derdhur kontribute, trajtohen me pension social në vlerën e 7400 lekëve në muaj