TAPITE E SHTEPIVE Legalizimet, kategoritë që preken nga ligji i ri

FLET KREU I GRUPIT TE PS/ Brenda qershorit, familjet që do legalizojnë shtëpitë nuk do ta kenë detyrim pagesën e taksës së infrastrukturës. Kreu i Grupit të PS- së në një intervistë për gazetën sqaron kategoritë që përfitojnë nga lehtësimi i ri dhe afatet e miratimit të ligjit. Balla: Do ta shikoni në muajt në vijim rritjen e procesit të legalizimeve, që do vijë si pasojë e këtij ndryshimi

Në një intervistë dhënë për gazetën, kryetari i Grupit Parlamentar të Partisë Socialiste, Taulant Balla, njëherazi nismëtar i projektligjit, thotë se vendosja e këtij parakushti, pra, e parapagimit të taksës së ndikimit në infrastrukturë, ka kushtëzuar në mënyrë të pajustifikuar procesin e legalizimit. “Përmes ndryshimeve të propozuara aktualisht, synojmë në kthimin e praktikës procedurale të paravitit 2018, pra, që taksa e infrastrukturës të paguhet pas dhënies së lejes së legalizimit”, ka vënë në dukje Balla. Taksa e ndikimit në infrastrukturë është 0.5 për qind e vlerës së investimit. Konkretisht, për një banesë me vlerë 5 milionë lekë, tarifa, vë në dukje Balla, është 25 mijë lekë.

Z. Balla, ju keni depozituar në Kuvend një draft për disa ndryshime në ligjin “Për taksat vendore”. Cili është qëllimi i këtyre ndryshimeve?

Në vitin 2018 u ndërmor një ndryshim në ligjin e taksave vendore, me qëllimin e mirë për të ndihmuar njësitë vendore, bashkitë, për mbledhjen e taksës së ndikimit në infrastrukturë për objektet që legalizoheshin. Deri atëherë, ligji “Për legalizimet”, duke filluar që nga viti 2006, parashikonte që taksa e infrastrukturës paguhej pas dhënies së lejes së legalizimit. Me ndryshimin e bërë në vitin 2018, kjo taksë kthehej në kusht për procesin e legalizimit, pra, qytetari duhet të paguante taksën e infrastrukturës pranë bashkisë dhe vetëm pas kësaj mund të vazhdonte me lejen e legalizimit. Me ndryshimin e bërë në ligj në vitin 2018, procesi i legalizimit përfundonte pas pagesës së taksës së ndikimit në infrastrukturë. Vendosja e këtij parakushti, pra, e parapagimit të taksës së ndikimit në infrastrukturë, ka kushtëzuar në mënyrë të pajustifikuar procesin e legalizimit. Përmes ndryshimeve të propozuara aktualisht, synojmë në kthimin e praktikës procedurale të para vitit2018, pra, që taksa e infrastrukturës të paguhet pas dhënies së lejes së legalizimit. Objektivi i kësaj nisme është garantimi i vazhdimësisë së procesit të legalizimit të objekteve pa leje, nga ana e Agjencisë Shtetërore të Kadastrës ( ASHK), pa u kushtëzuar nga veprime/ veprimtari që nuk janë pjesë e aktivitetit të saj.

Taksa e ndikimit në infrastrukturë u vendos vetëm dy vite më parë, si kusht për marrjen e lejes. Pse shihet e domosdoshme për ta hequr?

Të lutem, të saktësojmë një gjë, nuk bëhet fjalë për të hequr apo për të vënë një taksë të qeverisjes vendore, bëhet fjalë vetëm për të ndryshuar momentin e pagesës së saj nga qytetari. Ligji i miratuar dy vite më parë, me nr. 95/ 2018, ka vendosur detyrimin e ASHK- së për të mos lëshuar lejen e legalizimit pa shlyer më parë aplikuesi për legalizim, të pagesës së taksës së ndikimit në infrastrukturë. Ky parashikim jo vetëm që tejkalon objektin dhe fushën e rregullimit të ligjit “Për sistemin e taksave vendore”, i cili është vetëm ligj fiskal, por pengon dhe vonon në mënyrë paarsyeshme përfundimin e procesit të legalizimit, duke përkeqësuar edhe pozitën procedurale të qytetarëve të interesuar për legalizimin e banesave të tyre. Për të sqaruar proceduralisht problematikën, në vijim duhet sqaruar se: Sipas ligjit në fuqi, ASHK, njofton bashkinë për ndërtimin informal që legalizohet, duke i dhënë informacionin teknik përkatës. Bashkia me marrjen e këtij njoftimi llogarit vlerën e detyrimit të aplikuesit për taksën e ndikimit në infrastrukturë sipas sipërfaqes ndërtimore. Më pas, këtë detyrim bashkia ia njofton subjektit aplikues. Pasi aplikuesi njoftohet dhe kryen pagesën e taksës, ai dorëzon pranë ASHK- së vërtetimin për shlyerjen e saj. ASHK, vetëm pasi të ketë administruar këtë vërtetim, miraton lejen e legalizimit. Kjo procedurë, pavarësisht qëllimit të saj të mirë kur u miratua në vitin 2018, rezultoi me shtimin e varavingove burokratike, pasi qytetari duhet të ndiqte një pjesë të procedurave tek ALUIZNI, pastaj të shkonte në bashki të paguante taksën e infrastrukturës dhe pastaj, me faturat e taksës, të shkonte prapë tek ALUIZNI të vazhdonte procedurën. Pra, sikurse është lehtësisht evidente, gjithë procedura e përshkruar më sipër, ka sjellë jo vetëm vonesë të konsiderueshme në miratimin e lejes, për shkak të kohëzgjatjes së procedurës së njoftimit dhe marrjes së informacionit ndërmjet ASHKsë dhe bashkive, por edhe pamundësisë së miratimit të saj, duke qenë se barra financiare e taksës tashmë rëndon mbi vetë procedurën e legalizimit. Kjo ka shkaktuar në shumë raste në mosinteresim të qytetarëve për përfundimin e procesit, duke qenë se ky rregull perceptohet si një përkeqësim i pozitës së tyre.

Kujtojmë këtu edhe faktin e rëndësishëm se, vizioni i qeverisjes socialiste, kur e mori në dorë procesin e legalizimeve, ishte për një proces legalizimi me kosto sa më të ulët për palët (“falas”). Ndërkohë që një kushtëzim i tillë është në kundërshtim të hapur me këtë frymë dhe e zhbën tërësisht nismën e ndërmarrë prej 4 vitesh për reformimin e procesit, duke sjellë kështu mosrealizimin e objektivave strategjike- shtetërore për këtë proces kaq të rëndësishëm për qytetarët.

Mjafton të përmendim një fakt, nga përllogaritjet e bëra gjatë vitit 2014 dhe të provuara në praktikë gjatë gjithë këtyre viteve, rreth 60- 80% e qytetarëve që legalizohen e paguajnë taksën e ndikimit në infrastrukturë në një periudhë kohe të shtrirë në kohë pas përmbylljes së procesit të legalizimit, që shkon nga disa muaj, e deri në më tepër se një vit.

Për të kuptuar efektin në xhepat e qytetarëve, sa varion kjo taksë?

Taksa e ndikimit në infrastrukturë për ndërtesat që janë në proces legalizimi, është 0,5% e vlerës së investimit. P. sh., për një banesë me investim prej 5 milionë lekësh, taksa e ndikimit në infrastrukturë është 25,000 lekë. Natyrisht, duke rikujtuar edhe një herë këtu që nuk ka ndryshim në nivelin e taksës apo në destinacion e saj.

Për ta qartësuar për lexuesit, kjo taksë do të vijojë të vilet nga bashkitë në përfundim të procedurave të legalizimit. Pra, nuk është hequr, vetëm që nuk kushtëzon më procesin e legalizimeve….

Pikërisht, ndryshimet e propozuara nuk kanë të bëjnë me heqjen e detyrimit për të paguar taksën e ndikimit në infrastrukturë. Kjo taksë do të vijojë të paguhet pas përfundimit të procedurave të legalizimit. Në këtë mënyrë, procesi i legalizimit nuk ngadalësohet e nuk kushtëzohet nga detyrimi i pagesës së kësaj takse për të pajisur subjektet e interesuara me aktin e legalizimit. Do ta shikoni në muajt në vijim rritjen e procesit të legalizimeve, që do vijë si pasojë e këtij ndryshimi procedural. Gjej rastin këtu të kujtoj edhe njëherë avancimin e suksesshëm të këtij procesi në rang republike, ku aktualisht kemi arritur në shifrën e 186.000 objekteve të legalizuara. Në këtë kuadër, edhe ndryshimin ligjor që do sjellë përshpejtim të procesit, e bëjmë me qëllim që kjo reformë e suksesshme e qeverisë socialiste të vazhdojë të jetë e tillë.

Së fundmi, kur pritet zyrtarizimi i këtyre ndryshimeve ligjore?

Ndryshimet e propozuara i janë paraqitur Kuvendit, i cili, sipas axhendës, parashikon t’i kalojë për miratim në seancë brenda muajit qershor.