Nuk ka më koalicione parazgjedhore, lista për deputetë me 2/ 3 të hapura

Si e prek marrëveshjen e 5 qershorit ndryshimi pa konsensusin e PD- LSI i dy neneve në Kushtetutë

Parlamenti i Shqipërisë miratoi dje pa konsensusin e opozitës politike ndryshimin e dy neneve në Kushtetutë, konkretisht atë 64 dhe 68.

Riformulimi i dy neneve sjell ndryshim të rregullave të lojës në garën për pushtetin qendror. Fillimisht, neni 64, pika e parë, sanksionon për herë të parë vendosjen e pragut në Kushtetutë. Në të thuhet që shpërndarja e mandateve bëhet vetëm për partitë që plotësojnë pragun kombëtar, ndërsa se sa do të përcaktohet pragu, do të sanksionohet në Kodin Zgjedhor, që do të rishihet sërish pas ndryshimeve që u bënë më herët nga marrëveshja e 5 qershorit. “Kuvendi përbëhet nga 140 deputetë, të zgjedhur sipas një sistemi zgjedhjesh proporcional, me konkurrim rajonal dhe prag kombëtar. Në shpërndarjen e mandateve marrin pjesë subjektet zgjedhore që arrijnë pragun kombëtar”, sanksionohet në pikën 1 dhe 2 të nenit 64 të Kushtetutës. Ndërsa në pikën e tretë të këtij neni sanksionohet hapja e listave. Në Kushtetutë nuk sanksionohet nëse do të jetë hapje e plotë apo e pjesshme, por në argumentimin e relatorëve në Këshillin e Legjislacionit thuhej se maxhoranca kërkonte hapje me 2/ 3 të listave. “Zgjedhësit gëzojnë të drejtën për të dhënë votë parapëlqyese për kandidatët e listave shumemërore. Kriteret dhe rregullat për zbatimin e sistemit zgjedhor, për caktimin e zonave zgjedhore, pragun kombëtar, numrin e mandateve për secilën zonë, shpërndarjen e mandateve dhe masën e shtrirjes së votimit parapëlqyes përcaktohen në ligjin për zgjedhjet. Ligji për zgjedhjet garanton që votimi parapëlqyes t’i nënshtrohet jo më pak se dy të tretat e listës shumemërore dhe të sigurojë përfaqësim gjinor”, ndryshohet pika e tretë e nenit 64. Ndërsa në nenin tjetër, atë 68, ndryshohet vetëm pika një, ku hiqet nga Kushtetuta togfjalëshi “koalicion zgjedhor”. Riformulimi i ri sanksionon që kandidatët për deputetë propozohen vetëm nga partitë politike dhe zgjedhësit.

MARRËVESHJA E 5 QERSHORIT Opozita e bashkuar kundërshton ndryshimet kushtetuese pasi thotë se prek marrëveshjen e 5 qershorit. Por çfarë dakordësoi maxhoranca dhe opozita politike në Këshillin Politik më 5 qershor? Në dakordësinë e shkruar në anglisht, në prani edhe të ndërkombëtarëve, palët nënshkruan parimet, ku ndër të tjera thuhej se drafti që do prodhojë Këshilli Politik për amendimin e Kodit Zgjedhor do miratohet në Parlament pa ndryshuar. Pas shumë diskutimesh, që nga 5 qershori më 23 korrik, Parlamenti miratoi ndryshimet në Kodin Zgjedhor. Ligji pritet të dekretohet edhe nga Presidenti Ilir Meta. Por çfarë përmban drafti i amendimeve në Kodin Zgjedhor. Në dy prej neneve të draftit të dakordësuar nga Këshilli Politik të miratuar tashmë, flitet për koalicione parazgjedhore. Konkretisht, neni 19 i draftit që amendon nenin 67 të Kodit Zgjedhor. Ai flet për numrin e kandidatëve për deputetë në listat shumemërore. “Për partitë pjesëtare të koalicionit që garojnë me lista shumemërore të veçanta, numri i kandidatëve në listën shumemërore nuk mund të jetë më i vogël se gjysma e numrit të mandateve që do të zgjidhen në zonën zgjedhore përkatëse, shtuar dy”, shkruhet ndër të tjera në nenin 19 të draftit të dakordësuar nga marrëveshja e 5 qershorit. Ndërkohë, neni tjetër i 5 qershorit, që flet për koalicionet, është ai 36, që sanksionon se çfarë ndodh lista e kandidatëve të një partie në koalicion. “Në rastin kur është shteruar lista e kandidatëve të partisë politike, anëtare e një koalicioni, mandati i kalon partisë së koalicionit me herësin më të lartë”, sanksionohet në draftin e dakordësuar, të miratuar tashmë në Parlament. Dy nenet e cituara më sipër nxjerrin qartë se ndryshimet kushtetuese të miratuara dje prekin marrëveshjen e 5 qershorit. Neni 68 i kushtetutës i amenduar sipas draftit të dakordësuar heq mundësinw e koalicioneve parazgjedhore.