PARATE ME KESTE
Pronarët,3 skemat për të marrë kompensimin
Nga kompensimi 100 % me para në dorë, te pagesa me këste për 10 vite, gazeta zbardh detajet e vendimit të ri për pronat. Si do veprohet me shumat e vogla të detyrimit
Pronarëve që iu është njohur e drejta për një pronë e cila në kohën e shpronësimit ka qenë jashtë vijës së verdhë, pra ka qenë tokë bujqësore, nuk do të marrin në asnjë rast më pak se 10 për qind të vlerës që kjo sipërfaqe ka sot në treg.
Thënë ndryshe, nëse sot vlera e pronës është 8 milionë lekë, pronarët do të marrin jo më pak se 800 mijë lekë. Edhe pse nuk është ajo që pronarët presin, së paku është një vlerë disa herë më e lartë se ajo e caktuar nga Agjencia e Trajtimit të Pronave në fazën e parë të vlerësimit financiar. Në harkun e 3 muajve agjencia do të përmbyllë procesin e rivlerësimit për këtë kategori, bazuar mbi këtë formulë të diktuar nga Gjykata e Strasburgut. “ATP-ja, brenda afatit 3-mujor nga data e hyrjes në fuqi të këtyre ndryshimeve, përditëson vendimet duke kryer vlerësimin financiar”, thuhet në vendim. Për të gjitha ato familje që u prekën nga ndryshimi i zërit kadastral, pra që iu është njohur e drejta e kompensimit për një pronë, e cila megjithëse sot është tokë truall, në momentin e konfiskimit ka qenë tokë bujqësore, fatura do të përllogaritet nga e para. Ky është një proces që do të bëhet nga ATP-ja, e cila në përfundim të rivlerësimit do të ribotojë listat me vlerat e ndryshuara për secilin pronar. Por kjo fazë e dytë, në ndryshim nga e para, nuk iu jep mundësinë pronarëve që të paraqiten në gjykatë për të ankimuar vendimin. Qeveria e ka hequr këtë mundësi duke e bërë vendimin e agjencisë të paankimueshëm.
SKEMAT Në vendimin e botuar të enjten në Fletoren Zyrtare janë përcaktuar edhe skemat e kompensimit për pronarët. Për herë të parë iu është dhënë mundësia pronarëve, të cilët kanë një faturë deri në 1.5 milionë, pra 15 milionë të vjetër, që ta marrin të plotë vlerën dhe në masën 100 për qind nga fondi financiar. “Vendimet përfundimtare, të vlerësuara financiarisht nga organi administrativ apo gjyqësor, me vlerë financiare deri 1 500 000 lekë, përfitojnë 100% kompensim financiar, nëse subjekti shpreh vullnetin për këtë formë kompensimi”. Pra, një familje që ka një faturë 10 milionë të vjetër e përfiton të plotë vlerën e kështu me radhë. Ky ndryshim i bërë nga agjencia, nga njëra anë shërben për të përshpejtuar procesin dhe nga ana tjetër për të mos parcelizuar fondin fizik. Por cilat janë mundësitë e kompensimit për ata pronarë që kanë një faturë mbi 1.5 milionë lekë, apo mbi 15 milionë lekë të vjetër? Për këto familje do të shihet fillimisht mundësia që t’iu kthehet një pjesë e pronës nëse ajo rezulton e lirë. Nëse ky variant nuk është i mundur, atëherë do të kalohet në skemën e dytë, që është kompensimi në masën 20 për qind nga fondi financiar dhe për pjesën e mbetur, pra në masën 80 për qind nga fondi fizik. Që do të thotë, një pronar që ka një faturë 100 milionë, do të marr 20 milionë lekë nga fondi financiar dhe pjesën tjetër do ta përfitojë tokë bujqësore, e cila është lokalizuar në 4 qarqe, konkretisht në Elbasan,
Gjirokastër, Berat dhe Korçë. Skema e tretë e kompensimit është kompensim financiar në 10 vite. Por kjo skemë do të aplikohet kur nuk është i mundur kompensimi fizik në pronën e njohur, si edhe kompensimi fizik e financiar në raportin 80 me 20. PAGESA E PËRSHPEJTUAR Pronarët kanë edhe një mundësi të fundit, por që i privon nga e drejta për të përfituar të plotë kompensimin.
Skema e pagesës së përshpejtuar iu jep mundësi të trajtohen financiarisht deri në 40 për qind të vlerës së kompensimit dhe për të hequr dorë nga pjesa e mbetur. Konkretisht, pronarët kanë të drejtë të marrin 20% të shumës brenda 1 viti, 30% brenda 3 vitesh dhe 40% brenda 5 vitesh, duke hequr dorë nga pjesa tjetër e kompensimit. Trajtimi i pronarëve me anë të kësaj skeme kompensimi bën që të shpenzohen shumë herë më pak para në raport me koston reale që do të kishte ky proces nëse pronarët do të merrnin të plotë kompensimin. Për të përfituar, veç kërkesës për kompensim, pronarët duhet po ashtu që të paraqesin: Konfirmim nga Agjencia e Kadastrës mbi gjendjen juridike të pronës që kompensohet dhe nëse është ushtruar apo jo e drejta e parablerjes; dëshmi trashëgimie’ prokurë; numër llogarie bankare; dokument identifikimi; deklaratë noteriale për të provuar nëse vendimi është ankimuar ose jo në rrugë gjyqësore; si edhe deklaratë noteriale, në të cilën vetëdeklarohet nëse është përfituar nga ndarja e tokës me ligjin 7501 apo jo.