STUDIUESI PASKAL MILO HAP ARKIVAT BRITANIKE DHE AMERIKANE TE LUFTES. ÇFARE THUHET PER SHQIPERINE

Shefi i OSS-it në Uashington: Britanikët po përpiqen të na mbajnë neve jashtë Shqipërisë, për sa u përket aktiviteteve tona të zbulimit

“Janë një kërcënim publik”, dokumentet si u përplasën amerikanët dhe anglezët për ndikimin në Shqipëri para ’45

Profesor Paskal Milo, në një studim të bërë bazuar në arkivat britanike dhe amerikane të luftës, bën një analizë të rolit të anglo-amerikanëve gjatë Luftës së Dytë Botërore në Shqipëri. Britanikët, të cilët u përfshinë të parët në terren në formacionet luftarake shqiptare, e cilësojnë Lëvizjen Nacionalçlirimtare si organizatën më aktive të rezistencës antifashiste, ndërsa Ballin Kombëtar "si një trup gjerësisht më i organizuar i nacionalizmit shqiptar", si dhe Lëvizjen e Legalitetit të përbërë nga mbështetësit e mbretit Zog dhe të udhëhequr nga major Abas Kupi. Zëvendëskryeministri britanik, Clement Atleei, u bëri thirrje forcave politike shqiptare dhe formacioneve luftarake të tyre që të bashkoheshin në një front të bashkuar të rezistencës kundër armikut. Por duke hulumtuar arkivat dhe dokumentet britanike, por edhe ato amerikane, profesor Milo tregon edhe mosmarrëveshjet që dy aleatët kishin mes tyre për rolin që luanin në Shqipëri. Dokumentet tregojnë se shefi i OSS-it, Zyrës së Shërbimeve Strategjike Amerikane në Uashington, shprehet se "Britanikët po përpiqen të na mbajnë ne jashtë Shqipërisë, për sa u përket aktiviteteve tona të zbulimit". Ndërsa janë britanikët që u përfshinë më shpejt se amerikanët në terren me ndërlidhësit e tyre. "Britanikët nuk i njoftuan amerikanët kur ata dërguan oficerët e parë të ndërlidhjes në Shqipëri në prill 1943. Po këtyre oficerëve nuk u erdhi mirë, madje e quajtën 'një kërcënim publik' ardhjen në nëntor të atij viti në bregdetin jugor të Shqipërisë të të dërguarve të parë të OSS-it amerikan në Shqipëri", shkruan profesor Milo në studimin e tij.