“OpenData”:Qeveriakamëshumë shkelje në tenderë se bashkitë
“Kanë mungesë të konkurrencës, anulime të përsëritura, negocime dhe mosrespektim afatesh”
Në Tiranë, Kryeministri Edi Rama u bëri thirrje kryetarëve të bashkive që t’u japin fund praktikave korruptive me tenderët dhe prokurimet, që të mos bëhen objekt i hetimeve të SPAKut, si kryetari i Bashkisë së Lushnjës.
Ndërsa organizata monitoruese “Open Data Albania” i tha “Zërit të Amerikës” se qeveria dhe agjencitë e saj janë në vend të parë, si më shumë të dyshuarat për korrupsion e klientelizëm, sidomos në sektorët e shëndetësisë, rrugëve dhe rindërtimit. Pak ditë pas arrestimit të kryetarit të Bashkisë së Lushnjës dhe punonjës të tjerë nga SPAK-u për abuzime me tenderë, Kryeministri Edi Rama zhvilloi një takim me kryetarët e bashkive dhe u bëri thirrje të zbatojnë ligjet, që të mos bëhen objekt hetimesh nga Struktura e Posaçme Antikorrupsion. Zoti Rama tha se kriteret e shtuara enkas në tenderë si kostum me porosi për fituesit dhe mungesa e garës janë një dukuri që duhet të marrë fund bashkë me ryshfetet dhe korrupsionin në pushtetin vendor. Ai tha se bashkitë kanë qenë indiferente edhe ndaj kërkesave për të përmirësuar punën e tyre, edhe kur kanë pasur këshillime nga Agjencia e Prokurimeve. Kryeministri Rama tha se ekziston një vijë e kuqe mes njohje personale e partiake dhe shkelësve të ligjit, ndaj bashkiakët të mos përzihen me prokurimet publike, të mos luajnë me një zjarr që do të bëhet përherë e më përvëlues. Por, organizata monitoruese “Open Data Albania”, i tha “Zërit të Amerikës” se bashkitë nuk janë sektori më problematik sa u takon tenderimeve abuzive, krahasuar me të tjerët. Drejtuesja e organizatës “Open Data”, Aranita Brahaj, e pyetur nga “Zëri i Amerikës”, deklaroi se tenderët e qeverisë ua kalojnë bashkive për sa u takon mungesës së konkurrencës, anulime të përsëritura, negocime dhe mosrespektim afatesh. Vërtet bashkitë kanë nivel 30 % tenderë me risk për korrupsion dhe abuzime, por bashkitë nuk janë sektori më problematik. Sipas “Open Data”, me të njëjtën metodologji janë 40% e tenderëve të sektorit të shëndetësisë, që vlerësohen me risk të lartë për korrupsion dhe klientelizëm. Po ashtu, paraqiten edhe tenderë të Autoritetit të Rrugëve apo Fondit Shqiptar të Zhvillimit, të cilat karakterizohen nga përqendrim fondesh në pak biznese. “Këto tenderë kanë skualifikime të operatorëve që ofrojnë vlera më të ulëta, duke lënë fitues oferta të larta”, thekson “Open Data”. Problematik dhe me defekte të mëdha paraqitet fondi i rindërtimit pas tërmetit, ku në vitin e dytë pas fatkeqësisë janë përdorur miliarda lekë, që kontraktohen me procedurë të kufizuar, pa garë ofertash, me afate vetëm 10-ditore për paraqitje interesi. “Megjithëse janë vlera të larta, asnjë kompani e huaj nuk del në skenë, lekët janë përqendruar në pak duar dhe mungesa e konkurrencës është vendosur me ligj, pasi qeveria aplikon aktin normativ të dhjetor 2019, duke anashkaluar legjislacionin për prokurimet”, thotë zonja Brahaj drejtuese e “Open Data”. Gjendja e Fatkeqësisë Natyrore ka përfunduar si status, por akti normativ vijon të përdoret, theksoi ajo. Vlerat e tenderëve janë të përqendruara në pak biznese, kompanitë e huaja hezitojnë të marrin pjesë në gara, vëren organizata “Open Data Albania”.