Njëfundpër luftënrusi-ukrainë

Operacionet ushtarake të forcave ukrainase dhe ruse kanë muaj që kanë ngrirë. Luftimet sporadike po ngrijnë gjthashtu. Edhe për shkak të dimrit, por jo aq nga dimri. Në fakt, po mbaron vetë lufta. Të dyja palët “i harxhuan bateritë” mësymëse dhe janë pozicionuar në mbrojtje.

Rusët kanë arritur objektivin përmes faktit të kryer në terren. Vijat janë të qarta: tanimë Rusia ka marrë nën kontroll një të tretën e të gjithë vijës bregdetare të Detit të Zi, ndërkohë që ligji ndërkombëtar i njeh një të dhjetën.

Imperativi ka qenë i qartë: të kënaqej proporcionalisht Rusia për dalje në Detin e Zi, ngase Ukraina, rreth 28 herë më e vogël në sipërfaqe dhe 3.3 herë më e vogël se sa Rusia, zotëron, me ligj ndërkombëtar, rreth tri herë më shumë vijë bregdetare sesa Rusia. Presioni apo, ndoshta, marrëveshja e heshtur ka qenë që Krimeja, dikur pjesë e Rusisë dhe me popullsi predominante ruse, të rimerrej nga Rusia. Duke u shtirë sikur u dënua. Marrëveshja ka të ngjarë të jetë prishur kur oreksi perandorak i Rusisë ka kërkuar krejt Ukrainën. Por, në një rast të tillë, forcat ushtarake ruse do të shiheshin sy më sy, apo siç thuhet, do të ndodheshin “një plumb larg” me forcat e kufijve lindorë të NATO- s. Kështu, bota do të futej në një Luftë të Ftohtë tjetër. Prandaj, patjetër i duhej vendosur Rusisë një vijë e kuqe. Për më tepër, një konflikt ku, një fuqi e madhe bërthamore dhe eksportues i energjisë nëpërkëmb rregullat e lojës ndërmjet fuqive të mëdha, duke shkelur sovranitetin e një vendi që është hambari kryesor i sigurisë globale të ushqimit, nuk do të kufizohej kurrë vetëm midis Rusisë dhe Ukrainës. Kur Rusia nisi agresionin, u bashkova me vlerësimet e drejtpeshuara të shumë analistëve nga vendi ynë dhe nga bota, duke argumentuar se Rusia nuk do mund ta pushtonte dot tërë Ukrainën dhe se imperativi i saj i lakmuar do të ishte “shtënia në zotërim e pjesës nevralgjike të bregdetit ukrainas të Detit të Zi, përkatësisht të brezit që lidh Krimenë me dy ‘ republikat’ praktikisht të pavarura të Donjetskut dhe Luhanskut, ku përfshihet edhe porti shumë i rëndësishëm strategjik i Mariupolit”.

Dhe, përfundimisht, këtë bëri Rusia. Nuk mund ta kishte dhe as nuk e ka dot fuqinë për të bërë më shumë. Për më tepër që, lufta tashmë dyvjeçare, përkundër pritshmërisë së parashikimeve ruse, ukrainasit i ka bërë më shumë ukrainas se ç’ishin, duke e diferencuar e forcuar akoma më shumë identitetin e tyre kombëtar.

Putini aspiroi të çthurte unitetin e Europës, por europianët vërtetuan edhe një herë se, veç e veç, të gjithë janë të humbur. Aspiroi të largonte NATO- n gjeografkisht, por përkundrazi e afroi edhe më shumë. Kërcënoi me armë bërthamore, por llogaritë thonë se humbëse do të ishte kryesisht Rusia.

Është arritur në pikën kur të gjitha palët gjënden relativisht të fituara: Rusia ka siguruar Krimenë, domethënë “aeroplanmbajtësen” gjigante të Detit të Zi, si dhe një të tretën e vijës së përgjithëshme bregdetare të këtij deti përmes së cilave ka siguruar zonën më të pasur minerale të Ukrainës dhe ka konsoliduar lidhjen operacionale të flotave të Detit Azov dhe Detit të Zi. Ukraina ka ruajtur, sidoqoftë, dalje të mjaftueshme në Detin e Zi, edhe pse praktikisht ka humbur sovranitetin mbi brezin që lidh

Krimenë me dy “republikat” e pavarura. SHBA dhe vendet e NATO- s ia kanë arritur ta ndalnin një depërtim rus përtej Ukrainës dhe ta shkurajonin Rusinënë ndërmarrjen e saj për ta fituar luftën sipas skenarit të saj.

Të gjitha palët vunë në provë një sërë teknologjish të përparuara: dronë që komandohen nga largësi të mëdha, mjete vëzhgimi me bazë në hapësirë, armë të precizionit të lartë, raketa hipersonike, zhurmues dore, inteligjencë artificiale, komunikime në rrjet, e të tjera e të tjera. Siç bënë edhe një pastrim magazinash ushtarake nga mbetjet e Luftës së Ftohtë.

Të gjitha palët kanë arësye të dëshirojnë dhe kërkojnë përfundimin e luftës. Mijëra ushtarë të mbetur në transhé, si dikur në Luftën e Parë Botërore, kanë arsye më shumë se kushdo. Disa qindramijë të vrarë u bënë aq shumë, sa zor se kazani qytetar do të mbajë më pa u plasur. Pastaj, përtej luftës vjen vjen faza më e rëndë që pason çdo luftë: rindërtimi. Në fund të fundit, luftërat do të ishin të pamundëshme nëse nuk do ishin edhe fitimprurëse. Vlerësimet më të fundit të Bankës Botërore për rindërtimin dhe rimëkëmbjen e ekonomisë dhe sigurisë sëukrainës arrijnërreth 600 miliardë dollarë, shuma më e madhe e rindërtimit të pasluftës që nga ajo në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore!

Ndërkohë, viti që kemi hyrë mund të quhet viti

i zgjedhjeve. Globalisht, më shumë votues se kurrë në histori do t’u drejtohen drejt qendrave të votimit, pasi të paktën 64 vende ( plus Bashkimin Evropian) – që përfaqësojnë një popullsi të përgjithëshme prej rreth 49% të popullsisë së botës, do të shkojnë në zgjedhje kombëtare, presidenciale apo parlamentare, rezultatet e të cilave, për shumë prej tyre, do të jenë tepër të rëndësishme për vitet në vijim. Të tilla do të jenë, për shembull zgjedhjet presidenciale në Rusi që do të zhvillohen në mes të marsit të këtij viti. Nuk ka nevojë për sondazhe: Presidenti Putinmerr mandat të përjetshëm, pikërisht edhe për faktin se, me luftën në Ukrainë, siguroi pozitë sunduese strategjike nëdetin e Zi, ku, me hir apo me pahir, i përulet vetëm Turqisë.

Më në fund, pas dy vjetësh luftë - një mesatare kohore ku vërtitet kohëzgjatja e shumicës sëluftrave, gjasat janë që të futet fuqishëm në lojë lojtari që ka përfunduar të gjitha luftërat: diplomacia. Sepse nuk mundet që lufta të vijojëpa mbarim në ngërçin e mbrojtjes së përhershme. Dhe diplomacia tashmë ka me çfarë të luajë: palët duket se kanë pranuar faktin e kryer, apo “fait açompli” sipas shprehjes së famshme franceze.

Kështu, historia do të shënojëedhe një tjetër referencëtë “faktit të kryer”, si strategji alternative fitimi përmes imponimit. Përllogaritjet thonë se, në botë, që nga fundi i Luftës së Parë Botërore, janë kryer mbi një qind grabitje territoresh, pikërisht përmes faktit të kryer. Çka e bën më të rrezikshme strategjinë e faktit të kryer, është se rimarrja e një territori tëgrabitur përmes kësaj alternative, është më e komplikuar sesa frenimi i një invazioni të plotë ushtarak. Në Ballkan kanë shumë arësye për ta pasur parasysh këtë. Strategjia serbe e sulmit me komando në Banjskë të Kosovës më 24 shtator 2023 kishte saktësisht këtë objektiv: tjetërsimin e territoreve kosovare përmes faktit të kryer.