Skema e pensioneve, sa vite gëzojnë shqiptarët dhe si mund të rrisin përfitimin

Hado: Një burrë shqiptar e gëzon pensionin 15 vjet, një grua afro 16 vjet e gjysmë. Jetëgjatësia mesatare është diku te 80 vjet

Pas gati dhjetë vitesh, skema e pensioneve në Shqipëri do të reformohet, por përfituesit e parë nuk do të jenë pensionistët aktualë, por kontribuuesit e tanishëm.

E vetmja gjë që mund të bëjë qeveria për të zbutur krizën ekonomike të kësaj fashe është indeksimi dhe rritja. Por kjo e fundit është veçse alternativë, pasi në një dekadë nuk është aplikuar asnjëherë nga qeveria. Qytetarët punojnë minimalisht 15 vite punë kontibuitive për të aplikuar për pension, por sa vite i gëzojnë shqiptarët pensionet?! Kreu i Sigurimeve Shoqërore, Astrit Hado e ka bërë një përllogaritje, e cila shkon mbi 15 vjet mesatarisht, e ndryshueshme kjo për burrat dhe gratë. "Ata që kanë ndërruar jetë vitin e kaluar e kanë gëzuar pensionin mesatarisht 22 vjet e ca muaj, sepse kanë dalë më herët në pension, Italia e ka 67 vjet moshën e daljes në pension, ne më pak. Teorikisht një burrë shqiptar e gëzon pensionin 15 vjet, një grua diku te 16 vjet e gjysmë. Jetëgjatësia mesatare është diku te 80 vjet. Llogaria e thjeshtë të çon në atë mesatare", deklaron Hado në një intervistë televizive.

MASA E PENSIONEVE

Sipas përcaktimeve ligjore, masa e pensionit caktohet vetëm një herë dhe më pas indeksohen. Çka do të thotë se ruhet fuqia blerëse e parasë. "Në momentin që merr statusin pensionist caktohet një masë që bazohet në kontributet dhe pastaj çdo vit vetëm indeksohet sipas indeksit të çmimit të konsumit. INSTAT llogarit indeksin e shportës së pensionistëve, pra ato që konsumojnë. Këto 3- 4 vitet e fundit është dukur diferenca. Që nga 2014- a pensionet vetëm janë indeksuar, nuk janë rritur. Pyetja që shtrohet është: a mund të rriten?! Po patjetër, problemi është tek burimet e financimit. Ku do gjenden lekët, pasi fondi i sigurimeve mbledh aq fonde sa nuk arrin dot të financohen pensionet. Nevojitet një kompromis që duhet bërë. A do ruajmë deficitin që kemi, apo të rrisim pensionet. Një debat sa publik edhe politik", sqaron kreu i ISSH- së, teksa shton më tej në përpjekje për t'iu përgjigjur pikëpyetjes së tij se në fund të fundit skema e pensioneve është skemë e pastër financiare. Sipas tij, skema publike ka një kthim investimi jashtëzakonisht të kënaqshëm në mesatare. "Ke më shumë leverdi të paguash në skemën publike dhe të marrësh pensione për 16 vjet se sa t'i fusësh në bankë dhe të marrësh interesin. Të vetmit njerëz që nuk e marrin 100% në kontribute janë ata që kanë paga të larta. Ndaj u bë reforma në 2014- n. Skema ndaj është publike dhe me bazë solidariteti. Nuk jepen vetëm pensione pleqërie, por edhe invaliditeti, familjare e të tjera. Një person mund të bëhet 30 vjet invalid dhe jeton 80 vjet dhe pse mund të ketë shumë pak vite kontribute. Ndaj është skemë solidariteti aq edhe sociale".

Duke qenë se shpesh pensionet cilësohen të ulëta, për drejtorin Hado ato janë thjesht reflektim i masës së kontributeve të derdhura nga qytetarët. "Pensioni lidhet me pagën dhe zëvendëson në një nivel të caktuar page. Skemat më të mira që funksionojnë në botë janë ato skandinave që nuk e kanë më të lartë se 50- 55% të pagës. Pensioni është produkt i pagës dhe viteve të sigurimit të qytetarëve. nëse ai nuk ka vite pune dhe paga mbi të cilën janë derdhur kontributet është i ulët, edhe pensioni do të jetë i tillë", shton kreu i ISSH. Edhe reforma e re e çfarëdolloji qoftë, do prekë kontribuesit aktivë në skemë, jo pensionistët ekzistues. Pra, nuk do ndikojë tek këta pensionistë sot, por mund të nixsë brezin e ri të sigurohet. E vetmja gjë që mund të bëhet për këta pensionistë dhe kjo varet nga buxheti i qeverisë, është indeksimi dhe rritja e tyre.