Hakerat, “Ekonomia” miraton projektligjin për sigurinë kibernetike

Sistemet elektronike të institucioneve kryesore do të monitorohem nga Agjencia Kombëtare për Sigurinë Kibernetike

Sulmet në sistemet tona “online” që kanë më shumë se një vit që kanë rrafshuar thuajse një pjesë të mirë të sigurisë kibernetike, ka bërë që të kërkohet ngritja e një qendre.

Kjo qendër pretendohet se do të kryejë monitorimin e sistemeve digjitale në vend, që pritet të mbështetët edhe nga një projektligj që lidhet pikërisht me sigurinë kibernetike. Kështu institucion qendror mësohet se do të mbikëqyrë sigurinë kibernetike dhe parandalimin e sulmeve nga hakerat në institucionet shtetërore dhe institucione private me rëndësi kombëtare do të krijohet nga qeveria. Komisioni i Ekonomisë miratoi këtë të mërkurë në parim projektligjin për Sigurinë Kibernetike që synon mbrojtjen e të dhënave ‘ online’. Drejtori i AKCESK, Igli Tafa, tha se ngritja e kësaj qendre monitorimi ( Qendra Kombëtare Operacionale e Sigurisë Kibernetike) është me rëndësi kombëtare në kushtet kur Shqipëria po sulmohet në mënyrë të organizuar nga Irani dhe Rusia. “Siguria kibernetike është e lidhur me sigurinë kombëtare. Jemi në qendër të sulmeve të kibernetike të shtetit iranian, por jo vetëm jemi target të sulmeve edhe nga grupe të Rusisë por edhe me interesa të shteteve të caktuara. Shqipëria e ka jetike që të investojë në fushën e sigurinë kibernetike. Rreziku i sulmeve kibernetike në Shqipëri është më i lartë se në Ballkan por edhe në Evropë, pasi Irani ka kontraktuar kompanitë më të mëdha, me synim për të shkatërruar sistemet kritike të Shqipërisë”, - Tafa.

NEVOJA E LIGJIT

Sipas Tafës, ky projektligj i jep mundësi AKCESK, të kontrollojë të gjitha sistemet elektronike me rëndësi kombëtare, gjë që aktualisht nuk e ka të përcaktuar në ligj. “Projektligji i ri i sigurisë kibernetike, synon ta bëjë Shqipërinë një vend model, që bazohet në tre shtylla, ngritja e infrastrukturës për sigurinë kibernetike ose qendra operacionale e monitorimit, që të ngremë një sistem mbrojtje për të dhënat shumë efikas. Të monitorojmë në kohë reale të çdo lloj rreziku që mund ti vij vendit tonë, por edhe të marrë masa për ta parandaluar atë”, - tha Tafa. Pjesë e monitorimit do të jenë edhe sisteme me rëndësi në fushat e ekonomisë, por edhe sociale, si spitalet në sektorin shëndetësor, shkollat në sektorin e arsimit, apo edhe sektorë si ai i transporti, turizmit, mjedisit, energjisë, telekomunikacionit dhe çdo sektor tjetër që ofron shërbime nëpërmjet rrjeteve dhe sistemeve të informacionit objekt i këtij ligji. “Objekti i këtij ligji është përcaktimi i të drejtave dhe detyrimeve të subjekteve publike dhe private, të cilat administrojnë infrastruktura të informacionit, rrjetet e komunikimit dhe sistemet e tyre, cenimi apo shkatërrimi i të cilave do të kishte impakt në shëndetin, sigurinë, mirëqenien ekonomike të qytetarëve dhe funksionimin efektiv të ekonomisë në Republikën e Shqipërisë”, - thuhet në nenin 1 të projektligjit. Kostoja totale e ngritjes së sistemeve për të rritur sigurinë kibernetike përllogaritet në 180 milionë euro, nga të cilat 110 milionë euro janë nga buxheti i shtetit dhe pjesa tjetër janë nga donatorët.