Marrëveshja për emigrantët, si u ndanë votat mes trupës gjyqësore të Kushtetueses

Nga shpenzimet financiare te kufizimi i juridiksionit të autoriteteve shqiptare, 4 anëtarët e Kushtetuese që votuan kundër

Gjykata Kushtetuese vendosi pro marrëveshjes me Italinë për emigrantët. Me vendimin e fundit të Kushtetueses, tashmë i hapet rruga për ratifikim Kuvendit dhe Presidentit.

GJK zbardhi dje vendimin që i hap rrugë firmosjes në Kuvend të marrëveshjes mes Shqipërisë dhe Italisë për ngritjen e kampit në Lezhë për pritjen e emigrantëve afrikanë. Vendimi u miratua më 29 j anar 2024 me 5 vota pro e 4 kundër, ndërsa dje u publikua nga gjykata, i arsyetuar në 43 faqe. Ndërkohë 4 anëtarë të Gjykatës Kushtetuese, konkretisht Marsida Xhaferllari, Sonila Bejtja, Ilir Toska dhe Elsa Toska votuan pro kërkesës së deputetëve të opozitës. Ata kanë dhënë arsyetimet se pse protokolli nuk duhej të ratifikohej. Marrëveshj a për emigrantët Shqipëri- Itali pritet të votohet të enjten në Parlament. “Vendosëm deklarimin e Protokollit ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës Italiane “Për forcimin e bashkëpunimit në fushën e migracionit” në pajtim me Kushtetutën dhe lejimin e ratifikimit të tij nga Kuvendi. 2. Ky vendim u njoftohet menjëherë Presidentit, Kuvendit dhe Këshillit të Ministrave dhe dërgohet për publikim në Fletoren Zyrtare. Ky vendim është përfundimtar dhe hyn në fuqi ditën e botimit në Fletoren Zyrtare”, - thuhet në vendim. Gjykata Kushtetuese e miratoi marrëveshjen me Italinë për emigrantët me shumicë votash. Kundër marrëveshjes ishin gjyqtarët Marsida Xhaferllari, Sonila Bejtja, Ilir Toska dhe Elsa Toska. Ata dhanë arsyetimet se pse protokolli nuk duhej të ratifikohej.

“Vendosëm deklarimin e Protokollit ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës Italiane “Për forcimin e bashkëpunimit në fushën e migracionit” në pajtim me Kushtetutën dhe lejimin e ratifikimit të tij nga Kuvendi. 2. Ky vendim u njoftohet menjëherë Presidentit, Kuvendit dhe Këshillit të Ministrave dhe dërgohet për publikim në Fletoren Zyrtare. Ky vendim është përfundimtar dhe hyn në fuqi ditën e botimit në Fletoren Zyrtare”, - thuhet në vendim

“Sistemi ynë normativ përmban një referencë gjeografike territoriale, që pasqyron hapësirën e veprimit të akteve normative dhe, për rrjedhojë, edhe shtrirjen gjeografike të veprimtarisë së institucioneve tona publike dhe ushtrimit të kompetencave të tyre”, thuhet në arsyetimet e Marsida Xhaferllari, Sonila Bejtja, Ilir Toska. Një tjetër argument është ana financiare: “Shpenzimet e bëra nga pala italiane për ndërtimin e strukturave përjashtohen nga taksat dhe detyrimet doganore ( neni 5, pika 4). Gjithashtu, për nevojat e ndërtimit dhe menaxhimit të strukturave, autoritetet italiane përjashtohen nga kufizimet ose kontrollet e monedhës dhe mund të transferojnë lirisht monedha, pavarësisht parashikimeve të dispozitave shqiptare në fuqi”. Sipas këtyre anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese, Këshilli i Ministrave u jep juridiksion ekskluziv autoriteteve italiane, duke kufizuar në këtë mënyrë j uridiksionin e autoriteteve shqiptare. “Qeveria shqiptare i ka kaluar qeverisë italiane të drejtën e përdorimit të dy zonave territoriale, brenda të cilave autoritetet italiane autorizohen të ushtrojnë pushtet publik për çështjet që lidhen me emigrantët, duke kufizuar/ ndaluar njëkohësisht juridiksionin e autoriteteve shqiptare në këtë pjesë të territorit të vendit. Mbi bazën e kësaj analize, nuk pajtohemi me shumicën, e cila nuk duket se i ka dhënë përgjigje të qartë dhe të drejtpërdrejtë kësaj çështjeje. Në vlerësimin tonë, Protokolli për Migracionin është marrëveshje ndërkombëtare që ka të bëjë me territorin, sipas parashikimit të nenit 121, pika 1, shkronja ‘ a’, të Kushtetutës”. Ndërkohë anëtarja, Elsa Toska arsyeton se nga pikëpamja juridike, një përfaqësim i shtetit, si subjekt i së drejtës ndërkombëtare, në marrëdhënie me j ashtë nga ana e qeverisë, pa autorizimin paraprak të Presidentit, kur bëhet fjalë për marrëveshje ndërkombëtare me natyrë politike, nuk është në përputhje me parimin e shtetit të së drejtës. “Mosmarrja e plotfuqisë nga Presidenti për lidhjen e marrëveshjes ose dhënien e plotfuqisë, sipas ligjit, bie ndesh edhe me nenin 7 të Kushtetutës, i cili garanton parimin e ndarjes dhe të balancimit të pushteteve. Ky parim shtrihet jo vetëm ndaj tri degëve të pushtetit ekzekutiv, legjislativ dhe gjyqësor, por edhe ndaj organeve të tjera kushtetuese të pavarura, kompetencat e të cilave janë të parashikuara nga dispozitat e Kushtetutës. Mospajisja me plotfuqi të rregullt nga Presidenti përbën cenim të kompetencave”, - thuhet në argumente. Po ashtu, sipas Elsa Toskës, “Traktati i Miqësisë i vitit 1995 nuk mund të përdorej si bazë kushtetuese për Protokollin për Migracionin, pasi pavarësisht parashikimeve të nenit 180, pika 1, të Kushtetutës, është Kushtetuta, e miratuar në vitin 1998, e cila sipas parimit të hierarkisë së normave juridike prevalon ndaj çdo marrëveshjeje ndërkombëtare të ratifikuar para ose pas saj. Në këtë kuptim, në zbatim të nenit 92, shkronja “ë”, të saj, organi kushtetues kompetent që lidh marrëveshjet ndërkombëtare sipas ligjit është Presidenti i Republikës. Kjo kompetencë e Presidentit është interpretuar me vendimin nr. 15/ 2010, vendim që i ka dhënë kuptimin e duhur normës dhe deri në një interpretim të ndryshëm të gjykatës, ky interpretim kushtetues gjyqësor ka të njëjtën vlerë si dhe vetë norma kushtetuese e interpretuar”.