“Java e parasë”, Sejko: Ruhuni nga investimet në produkte të pakontrolluara
“Edukimi financiar me rëndësi që në moshat e vogla. Mënyrat e reja të investimit rrisin eficiencën dhe ulin kostot financiare për përdoruesit”
Banka e Shqipërisë dhe Shoqata Shqiptare e Bankave, në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Sportit, nisën këtë të hënë aktivitetet e Javës së Parasë.
Tema e “Javës së parasë” këtë vit do të jetë “Mbro paratë e tua, siguro të ardhmen tënde!”, me synimin për të rritur ndërgjegjësimin e publikut lidhur me rreziqet e lidhura me mashtrimet “online”, si dhe rreziqet e tjera që rrjedhin nga informacionet dhe këshillat e pasigurta.
Gjatë ceremonisë hapëse të zhvilluar në Bankën e Shqipërisë, guvernatori Gent Sejko, tha se epoka digjitale i përball të rinjtë me këshilla, reklama dhe informacione për investime që burojnë nga rrjetet sociale apo miqtë, por është thelbësore të kuptohet se pjesëmarrja në tregun financiar, qoftë edhe për transaksione në dukje të thjeshta ka implikime më të gjera ekonomike. “Duhet të kuptojmë se mënyrat e reja të investimit dhe instrumentet inovative të pagesave rrisin eficiencën dhe ulin kostot financiare për përdoruesit.
Ato sigurisht që çelin shumë dyer drejt të ardhmes, por mbartin edhe rreziqe nëse përdoruesit nuk janë të edukuar financiarisht dhe tregjet nuk janë të rregulluara dhe të mbikëqyrura. Rastet e sukseseve sporadike në investimet në produkte të pakontrolluara, jo vetëm që nuk përbëjnë garanci për suksese të ardhshme apo të qëndrueshme. Theksoj se mund të kthehen në rreziqe kur operohet në tregje të parregulluara dhe të pambikëqyrura”, tha Sejko. Sipas tij, ngjarjet e viteve të fundit, si pandemia, lufta dhe ndryshimet klimatike nënvizuan rëndësinë e marrjes së vendimeve financiare bazuar në njohuritë e duhura dhe instrumentet e sigurta.
“Kjo rezultoi e rëndësishme jo vetëm për shëndetin financiar personal, por edhe për stabilitetin e sistemit financiar. Digjitalizimi i shpejtë dhe sfidat urgjente që paraqet ndryshimi i klimës, po transformojnë mënyrën se si konceptohen instrumentet dhe si angazhohemi në marrëdhëniet financiare. Të rinjtë kanë mundësinë të përdorin burimet e tyre si një forcë për ndryshim pozitiv në shoqëri dhe mjedis. Edhe për këtë qëllim Banka e Shqipërisë, ka ndërmarrë dhe po zbaton dy strategji të rëndësishme për klimën dhe edukimin e përfshirjen financiare. Gjatë dekadës së fundit, së pari në rang ndërkombëtar, por edhe në
vendin tonë, ka pasur një rritje të konsiderueshme të kërkimit akademik mbi edukimin dhe përfshirjen financiare. Rezultatet e këtij kërkimi janë përdorur edhe si bazë për zhvillimin e politikave institucionale që i përgjigjen kërkesave të kohës. Sot, kemi gjithashtu një pasuri informacioni që na
lejon të kuptojmë më mirë faktorët që ndikojnë në nivelet e kulturës financiare te të rinjtë dhe tek të gjitha shtresat e shoqërisë, duke përfshirë rrethanat ekonomike, edukimin, punësimin, qasjen në internet dhe ndikimin prindëror”, tha ai.
Banka e Shqipërisë vëren një rritje të ndjeshme të përfshirjes financiare, ku numri i transaksioneve përmes pagesave elektronike ka rezultuar në rreth 48 milionë, si nga bankat ashtu edhe jobankat, duke pasqyruar një rritje prej 26% në numrin e tyre, krahasuar me vitin 2022. Gjithashtu, numri i llogarive të aksesueshme nga larg është rritur me 24 % në vitin 2023, duke zënë 34% të totalit të gjithë llogarive të klientëve në banka.
“Megjithatë, risitë shoqërohen edhe me rreziqe të reja, siç janë për shembull mashtrimet “online” apo ai që njihet në gjuhën financiare si “phishing” – një mënyrë e vjedhjes së identitetit që kryhet përmes dhënies vullnetare, por të pa informuar të të dhënave personale, si p. sh., numrat dhe fjalëkalimet e llogarive bankare, të cilat mund të përdoren më pas nga keqbërës për qëllime vjedhjeje. Pikërisht për të adresuar këto problematika, por edhe mbi shumë të tjera që lidhen me kulturën, Banka e Shqipërisë ka miratuar dhe po zbaton një strategji për edukimin dhe përfshirjen financiare, e cila përfshin sigurisht dhe fëmijët e të rinjtë.
Duke bashkëpunuar me partnerë si Ministria e Arsimit dhe Sporteve, Shoqata Shqiptare e Bankave, Banka Botërore etj., synojmë të zhvillojmë aktivitete dhe programe të përbashkëta në të gjithë vendin për të rritur kulturën financiare. Strategjia shërben si instrument për institucionet arsimore, bankare, financiare, bizneset, OJQ- të etj., që të zhvillojmë së bashku politika, programe dhe materiale edukative, me qëllimin kryesor përmirësimin e kulturës financiare në të gjithë vendin.
Peizazhi financiar është duke u zhvilluar me shpejtësi, avancimet teknologjike po ndryshojnë mënyrën se si fëmijët mësojnë në çdo fushë. Ndërsa lundrojmë në një botë në ndryshim, është jetike që të rinjtë të fitojnë aftësitë, njohuritë dhe besimin për të menaxhuar të ardhmen e tyre financiare në mënyrë të përgjegjshme,” u shpreh Guvernatori.