“Me hir dhe pahir”, Rama: Bizneset do financojnë arsimin profesional

Kryeministri: Kemi mungesë punonjësish të kualifikuar! Duhet investim i përbashkët me sipërmarrjet, me kushte dhe paga dinjitoze

Kryeministri Edi Rama paralajmëroi dje se së shpejti sipërmarrjet private do të ofrojnë trajnime profesionale për të rinjtë.

Sipas tij, sektori privat duhet të marrë përgjegjësi më shumë duke filluar nga një kontribut i drejtpërdrejt financiar për arsimin profesional dhe të ketë përfshirje serioze me qeverinë. Në Konferencën Kombëtare për Arsimin dhe Formimin Profesional, kreu i qeverisë bëri me dije se sipërmarrjet do të jenë të detyruara të financojnë arsimin profesional, si edhe të ofrojnë trajnime për të rinjtë. Rama kërkon mirëkuptimin e bizneseve që të shprehin gatishmërinë në këtë aspekt, por nëse do të refuzojnë, paralajmëroi ndryshime ligjore që do t’u imponojë sipërmarrje financimin e arsimit profesional. Sipas tij, sipërmarrjet duhet të investojnë për arsimin profesional, duke thënë se shpreson që të gjejë mirëkuptimin e tyre, ose në të kundërt do i detyrojë me ndryshime ligjore. “Me një tjetër financim në qershor do mbulojmë nevojën për rindërtimin dhe rikualifikimin e shkollave dhe konvikteve të arsimit profesional. Një territor me kushte optimale. Në mënyrë që kur prindërit t’ia besojnë fëmijët shkollës së arsimit profesional, fëmija të rrijë me shokët në një strukturë që të plotësojë nevojat jo vetëm për mësim, ushqim, fjetje dhe aktivitete të tjera. Kthimi i arsimit profesional në trend të ri është patjetër domosdoshmëri dhe objektivi ynë, që do bëhet i mundur nëse sipërmarrjet do e kuptojë dhe do reagojë për nevojën që të financojë. Dhe të plotësojë detyrime që do i vendosim sipas nivelit të të ardhurave për trajnime profesionale për veten dhe të tjerët. Se në sistem të hapur ekonomik, krijimi i zinxhir të shëndetshëm sjell përfitime për të gjithë. Do të rrisim investimet publike në arsimin profesional, mbështetjen nga buxheti i shtetit dhe do u kërkojmë kompanive me hir, shpresoj që s’do jetë nevoja që pahiri i ligjit ta bëjë këtë punë, që të përfshihen në financimit e arsimit profesional”, - tha Rama. Thirrjen e pati të drejtpërdrejtë për sipërmarrjet, të cilave u kërkoi që të investojmë më shumë për kapitalin njerëzor dhe të ofrojnë paga dinjitoze për punonjësit. “Problemin e kanë te kapitali njerëzor. Kjo shkon në kundërshti me faktin që s’kemi mungesë njerëzish, por kemi mungesë kualifikimi të njerëzve, s’kemi mungesë të rinjsh që mund të përfshihen dhe të kenë një rrugë të sigurt, por kemi mungesë të rinjsh, që mund ta zënë një vend duke i zotëruar aftësitë për të cilat ai vend ka nevojë”, - tha Rama. Sa u përket trajnimeve, kryeministri nuk dha shumë detaje, por tha se kjo do të përcaktohet në bazë të nivelit të të ardhurave që ka kompania. “Kthimi i arsimit profesional në trend të ri është patjetër domosdoshmëri dhe objektivi ynë, që do bëhet i mundur nëse sipërmarrjet do e kuptojë dhe do reagojnë për nevojën që të financojnë. Dhe të plotësojë detyrime që do i vendosim sipas nivelit të të ardhurave për trajnime profesionale për veten dhe të tjerët”, - vijoi kryeministri. Edi Rama vuri sidomos theksin në industrinë e turizmit, duke thënë se po përballet me mungesë punonjësish të kualifikuar. “Nevoja për krah të kualifikuar pune e ka bërë 2024 dhe ka shënjuar këtë dekadë si dekadën e një lufte, e cila ka nisur dhe intensiteti i të cilës po rritet në të gjithë Europën. Është një luftë për të përballuar pasojat e rënies dramatike demografike të Europës, e cila na vë ne dhe vende si ne këtu në Europë përballë një sfide të dyfishtë, rritjes së aftësive profesionale të të rinjve tanë për t’iu përgjigjur nevojave të një tregu pune gjithmonë e më kërkues për krah të kualifikuar dhe nga ana tjetër, përballimi i presionit gjithmonë e më të fort të vendeve të pasura dhe mëdha të Europës për ta thithur këtë krah të kualifikuar pune. Sot kushtet për të pasur një debat të hapur për arsimin profesional dhe për të krijuar një sens të përbashkët vlerësimi të domosdoshmërisë së mbështetjes së kualifikimit profesional të të rinjve janë shumë të favorshme për faktin që sipërmarrja ka filluar të ndjejë lagështirën dhe të shoh me sytë e vet në përditshmëri kundërshtinë mes ambicies, nevojës dhe mundësive për t’u rritur dhe nga ana tjetër mungesës alarmante të kapaciteteve njerëzore. Kjo ka filluar të reflektohet në mënyrë të ndjeshme në rritjen e pagave që është ‘ A’- ja, pa të cilën i gjithë alfabeti është i mangët dhe në formësimin se kapitali njerëzor nuk është i fundit, siç është trajtuar për vite të tëra, por është i pari. Një ndarje më e drejtë e fitimit me vetë punonjësit nuk është çështje zemërgjerësie, por domosdoshmërie. Në këto kushte është mundësia për të krijuar një dialog me sipërmarrjen, për nevojën e kontributit të kompanive në rritjen e kapacitet të shtetit për të formuar të rinjtë me zanatet dhe aftësitë. Sot jemi para një fakti kokëfortë në turizëm, që është një industri e re në Shqipëri, në kuptimin e krijimit të një ekosistemi, i cili po rrit me shpejtësi ambicien, mundësitë e investimeve. Problemin e kanë te kapitali njerëzor, kjo shkon në kundërshti me faktin që s’kemi mungesë njerëzish, por kemi mungesë kualifikimi të njerëzve, s’kemi mungesë të rinjsh që mund të përfshihen dhe të kenë një rrugë të sigurt, por kemi mungesë të rinjsh që mund ta zënë një vend duke i zotëruar aftësitë për të cilat ai vend ka nevojë”, - tha Rama. Ai kërkoi nisjen një procesi dialogu mes institucioneve shtetërore dhe sipërmarrjeve dhe të bashkërendojnë forcat.