1967: Risitë e të vërtetave të Shqipëria-Gjermania 0-0 dhe gazetaria…
Nuk është e vërtetë, pra, që mbas...
"Duhet një mund i madh devotshmërie për të treguar historitë e vendit tënd."
OVIDI
Nuk është e vërtetë!
Nuk është e vërtetë, pra, që mbas ndeshjes Jugosllavia - Shqipëria 4- 0, trajneri Loro Boriçi - pa dyshim trajneri më apolitik që mund të ketë pasur Kombëtarja ndonjëherë - kur të mbërrinte në Tiranë, si të ishte ndonjë komisar partie, të shkruante këto fjalë, të cilat ia kanë mveshur shkrues të papërgjegjshëm:
"… Nuk mund të harrohen çastet më prekëse të atyre takimeve. Midis tyre kishte edhe pleq, edhe të rritur, të rinj e të reja. Ata dëshironin një kujtim nga Shqipëria. Nxorëm paketat dhe u dhamë nga një cigare Shqipërie. Madje, edhe disa fëmijë e morën cigaren… ' Do ia çojmë babait si kujtim, pasi nuk mundi me ardh', na thoshin. Edhe kutinë bosh e kërkuan kur ajo mbaroi. Një tjetri i dhamë një gazetë 'Zëri i Popullit'. Edhe në largim, na përcollën me këngë të kompozuara prej tyre"…
Kurrë nuk i ka thënë dhe as i ka shkruar Loro Boriçi këto radhë. Dikush tjetër po.
Kjo e pavërtetë, ashtu si dhe shumë të tjera, është "realizim" i atyre që nuk e dinë se verifikimi i fakteve në gazetari është tejet më i lodhshëm se sa të shkruarit e çdo lloj "hartimi" që mund të botohet në një gazetë.
Nuk është e vërtetë pra, madje aspak e vërtetë, se ndeshja e Beogradit:
"… është transmetuar në televizionin vendës, e që në Shqipëri është ndjekur dhe parë në pjesën veriore të vendit nga ata pak televizorë që mund të kishin familjet e qyteteve, kryesisht Shkodra që e merrte sinjalin direkt nga kanalet jugosllave për afërsinë me transmetuesit të vendosur në Malin e Zi."
Si mund të guxosh të sajosh deri këtu? Dhe po tregoj ate çka shkruan gazeta "Rilindja" e Prishtinës në këtë lajm të mëposhtëm, të botuar më 12 nëntor 1967, vetëm disa orë para se të fillonte ndeshja Jugosllavia - Shqipëria. Shkruan pra, "Rilindja", në njoftimin e saj me titull të qartë "Nuk ka transmetim televiziv", këto fjalë në gegnishten letrare të saj:
"Beograd. Si muerve vesht televizioni i Beogradit nuk do të transmetojë drejtpërdrejt ndeshjen Jugosllavia - Shqipnija. Xhiruesi Mitalip Çoça na tha se nesër mbrama në ditar do të jipet një reportazh i shkurtë nga kjo ndeshje".
Nuk është e vërtetë, gjithashtu se: "… 90 minutat e paharruara të zhvilluara gjysmë shekulli më parë, pikërisht të dielën e 12 nëntorit 1967, në një stadium të mbushur me shqiptarë ku nuk mungonin thirrjet "Eho! Eho! Eho!". Ashtu siç nuk është e vërtetë se ishte "një stadium jugosllav i mbushur me shqiptarë nga e gjithë Jugosllavia. Dhe që "u shoqëruar nga zërat e dhjetë mijë kosovarëve të pranishëm aty që e këndonin me zë të lartë atë ( himnin)". Në një kohë kur në Stadiumin e Armatës Popullore kanë qenë saktësisht 18.500 shikues. Çka do të thotë që, nëse paskan qenë 10.000 shqiptarë, më shumë se gjysma stadiumit qenka mbushur me kosovarë!? Përralla!
E përse, pra, merret kësisoj ky guxim euforie të shkruash për ngjarje që kurrë nuk i ke njohur assesi, madje pa denjuar t'i verifikosh, e pakta nja njëzet herë, siç thuhet kur merr përsipër të shkruash për ngjarje që nuk i njeh!?
E di, siç e kam thënë edhe një herë tjetër, duke qenë se gazetat sot pak a shumë drejtohen prej brezit të ri të gazetarisë, autorë të caktuar mendojnë se këta nuk dinë asgjë dhe o burra mëshoji vetëtimë tastierës së kompjuterit e nise shkrimin një orë e më parë se po ta zënë radhën ( natyrisht të dijshmit). E pra kjo është pak të thuash papërgjegjësi.
Nuk është aspak e vërtetë se trajnerët Loro Boriçi dhe Helmut Schon janë përshëndetur asisoj plot gëzim mbas mbarimit të ndeshjes, siç e tregon fotoja e mirënjohur. Kur ka mbaruar ndeshja, në atë rrëmujë as që ka qenë mundësia për t'u realizuar kjo përshëndetje plot qetësi e buzëqeshje, sidomos në fytyrën e trajnerit gjerman, i cili do ta linte stadiumin krejt i rrënuar për çka i kishte ndodhë. Dihet fort mirë, që foto në fjalë tregon dy trajnerët që përshëndeten para ndeshjes, siç mund të shihet edhe në dokumentarin e njohur të kohës.
Nuk është e vërtetë që RF e Gjermanisë nga finalja botërore 2- 4 e "Wembley"- t e deri tek ajo 0- 0 me Shqipërinë kishte zhvilluar jo 7 ndeshje, siç nxitohet e shkruhet pa përgjegjësi, pra, as edhe 10, kur ajo ka zhvilluar pagabueshmërisht 9 ndeshje. Madje jo me atë ecuri të ngatërruar, por radhazi me këtë këtu, të saktën: 2- 0 Turqisë, 3- 0 Norvegjisë, 5- 1 Marokut, 1- 0 Bullgarisë, 6- 0 Shqipërisë, 0- 1 prej Jugosllavisë, 5- 1 Francës, 31 Jugosllavisë, 0- 1 prej Rumanisë.
Nuk është e vërtetë se biletat janë shitur me autorizim. Vetëm një pjesë e tyre. I kemi blerë edhe në sportel.
Nuk është e vërtetë, ashtu siç është paraqitur vendosja taktike e Gjermanisë.
Ndërkohë, na mbetet për të verifikuar nëse është i vërtetë rasti çuditërisht i një stili "demokratik" që mbas ndeshjes, dy jerarkë të lartë të Byrosë Politike të PPSH, Ramiz Alia e Manush Myftiu, paskan zbritur poshtë e paskan hyrë në dhomat e zhveshjes për të përshëndetur futbollistët shqiptarë?! Si do t'i kenë përshkuar korridoreve të nëntribunës, lojtarët, gazetarët, stafin e Gjermanisë aty pari?...
Dhe sa e sa të pavërteta të tjera rresht në shkrime të tjera. Të pavërteta historike dhe teknike, shifrash dhe rezultatesh, emra futbollistësh apo dhe deri dukurish përmbajtjesore.
Si puna e fotos së famshme e qartë si drita e diellit - që për fat të keq i përsëritet botimi - ajo e dy portierëve, Tit Nallbani me Jani Kaçin, së cilës pa u shqetësuar aspak, i thuhet e pavërteta se janë në stadiumin "Vojo Kushi" të Shkodrës dhe në vend të Tit Nallbanit shkruhet se është Sabah Bizi. Futbollisti i madh, pra, të cilin vështirë të mos e njohin edhe fëmijët 10vjeçarë të viteve ' 70 apo ' 80.
Autori i këtushëm ( dhe gjithnjë jo vetëm ai - por dhe kolegë të tij) që i kanë kushtuar jetën këtij profesioni, tronditen jo nga ndonjë ambicie - ambicia për ta është mbyllur me kohë - por thjesht për dhembshurinë ndaj këtij profesioni të bukur të gazetarit profesionist. Apo të gazetarisë profesioniste, portat e së cilës duhen të hapur disi më ngadalë, sidomos për arrivistët, që për çudi ndodh që të shtohen. E, disi befas m'u kujtuan dy të paharrueshëm: radiokronisti i futbollit Ymer Striniqi dhe komentatori televiziv i basketbollit, Vangjel Shundi. Përpara rregullsisë së shënimeve e fletoreve të tyre - se fletore sundonin asokohe - do të mbeteshe përherë i shtangur!
Me të drejtë, sot një brez i ri gazetarësh ka marrë dhe po merr fuqinë. Çka është krejt e natyrshme. Madje, të rinj janë edhe drejtuesit. Çka përsëri është e natyrshme dhe krejt normale. Mirëpo, siç e kam thënë edhe një herë tjetër, me sa duket, prej shkruesve të papërgjegjshëm, mendohet se këta të rinj nuk dinë, prandaj, o burra nxito, boto, nis, shkruaj.
Shumë keq! Kjo e mpak vlerën e gazetarisë sportive, e cila në të vërtetë, për natyrën e saj, ka më fort një karakter të theksuar historik sesa gazetaria tjetër. Mendoni për një çast: vetëm një ndeshje futbolli ka rreth 28 emra lojtarësh, secili me pozicionin e tij të veçantë, Sot madje edhe arbitra janë bërë pesë. Pa shkuar te minutat, golat, ndërrimet, kartonë e spektatorë. E ti kujton se mund të shkruhet në këmbë e në dorë? Skedat e shënimeve të Gianni Brera- s, një nga gazetarët më të mëdhenj sportivë, sot botohen si të ishin foto përkujtimore.
“Eshtë shumë e çuditshme se si ka ndodhur që mbas humbjes 0-4 në Beograd të 12 nëntorit, thuajse për 35 ditë të tana, gati as që përmendet në shtyp se Shqipëria, për herë të parë në histori, do të priste për Kupën e Kombeve të Europës, siç quhej Kampionati Europian, skuadrën, e cila vetëm 15 muaj më parë ishte shpallur Nënkampione e Botës. Asnjë lajm. Ose ndonjë lajm dhjetë rreshtash”.