Top i disk,t,eshëm apo edhe--- ./
Në vite të ndryshme, rregullat e lojës në futboll kanë pësuar disa ndryshime të rëndësishme, që kanë prekur dhe përmbajtjen e pikave të ve _ anta të tij. Përkthimi i "RREG ` LLwT E L xJ { S N { F`TBxLL" 201|}17 dhe 2017}18 është një hap i rëndësishëm në veprimtarinë e institucionit të futbollit në vendin tonë, që do të shërbejë për kualifikimin e mëtejshëm të arbitrave, vëzhguesve dhe specialistëve të fushës së arbitrimit. Duke shfletuar RREG`LLwT E LxJ{S 201|}17 dhe 2017}18, në PIKw të ve_anta të saj, përve_ ndonjë lapsusi, ka nevojë për komentim, rishikim dhe saktësim teknik, si_ është rregulli 05 -GJ~TwRI KR~ESxR - pika . Përdorimi i terminologjisë teknike në formulimin e rregullave të lojës e bën më të kuptueshëm "ligjin" kryesor të lojës së futbollit, sidomos për arbitrat e rinj, specialistë të futbollit dhe pse jo, për sportdashësit e pasionuar, që ndjekin ndeshjet e futbollit. RREG`LLwT E L xJ{S N{ F`TB xLL dhe `D{IMET shtesë janë në vetvete "KxDI PENwL" dhe "KxDI I PRxED`R{S PENwLE" i futbollit. Rikthehemi në temën tonë, duke bërë arsyetimin mbështetur në rregullat e lojës, për të parë se _farë kanë të përbashkët, ku ndryshojnë në thelb dhe për _ farë forme kanë nevojë për ndërhyrje PIKwT kontestuese.
Në rregulloren 2010}11, rregulli 05 - GJ~TwRI KR~ESxR - F`IT{ DE DET~RwT-paragrafi 5 shkruhet
Nëse një spektator i fryn një bilbili dhe gjyqtari kryesor KxNSIDERxN se kjo vërshëllimë ndërhyri në rrjedhën e lojës (për shembull, kur një lojtar e merr topin me duar duke menduar se loja është ndalur), gjyqtari kryesor e ndalon lojën dhe e rinis atë me NJ{ TxP T{ DISK`T`ES{M.
Në rregulloren 2017}18, rregulli 05 - GJ~TwRI KR~ESxR - ND{R~RJw E JwSTME - pika shkruhet
- Një spektator i fryn një bilbili, i cili ndërhyri në rrjedhën e lojës. Loja ndalet dhe rifillon me një top të diskutueshëm. Në rregulloren 2010}11, hartuesit e saj shprehen qartë teknikisht se "Gjyqtari kryesor konsideron se kjo vërshëllimë ndërhyri në rrjedhën e lojës ..., gjyqtari kryesor e NDwLxN L xJ{N dhe e rinis atë me një top të diskutueshëm, ndërsa në rregulloren 2017}18 mungon termi teknik "GJ~TwRI KR~ESxR" dhe shkruhet "L xJ w NDwLET"... Pavarësisht që nënkuptohet se gjyqtari është autoriteti i vetëm në zbatimin e rregullave të lojës, hartuesit e saj janë të detyruar në përcaktimin e termit "gjyqtari kryesor". Në të dy pikat e rregullit 05 lexojmë formulimin se "kjo vërshëllimë ndërhyri në rrjedhën e lojës" ose "... i cili ndërhyri në rrjedhën e lojës".
Një specialisti të mirëfilltë duhet t'i ketë rënë në sy përdorimi i shprehjes letrare, "i cili ndërhyri në rrjedhën e lojës...", që në përmbajtjen e vet përdoret shpesh në gazetarinë sportive dhe transmetimet televizive, por RREG`LLwT E Lx J{S në disa raste "kufizojnë" me masë teknike dhe disiplinore arbitrin në marrëdhëniet e lojtarit me fushën e lojës, kundërshtarin, topin, zyrtarët e takimit dhe sportdashësit.
Vazhdojmë arsyetimin duke u mbështetur në 17 RREG`LLwT E L x J { S.
Sipas rregullores, për të qenë TxPI N{ LxJ{ duhet të plotësojë detyrimisht dy kushte
1- Topi vihet në lojë kur goditet dhe lëviz qartësisht (rreg. 08 - pika 10).
2 - Sipas rregullit 1 - GxDITJET E LIRw - SKELJET DE ND{SKIMET - pika dhe rregulli 1|, procedura -pika 2 "Topi është në lojë nëse është goditur direkt jashtë zonës së penalltisë, në të kundërt në të dy rastet kemi P{RS{RITJEN e GxDITJES S{ D{NIMIT dhe RIV{NIES F`NDxRE".
Këto dy pika "kufizojnë" teknikisht interpretimin e shprehjes "vërshëllima ndërhyri në rrjedhën e lojës" dhe më kryesorja vendimin e arbitrit. Por, a mund të kemi raste që përpilimi i rregullit 05, si_ është shkruar mund të gjejë zbatim
Marrim rastin e takimit "Luftëtari- Kukësi, ku goli i parë i kuksianëve erdhi nga "vërshëllima e bilbilit të një spektatori, i cili ndërhyri në rrjedhën e lojës". Kjo gjen zbatim edhe në vendimin e arbitrit për të rinisur lojën me TxP T{ DISK`T`ES{M. (wrbitri duhet të reagonte bazuar në FR~M{N E LxJ{S, të anulonte golin dhe të riniste lojën me top të diskutueshëm). Raste të tilla mund të ndodhin, sidomos në kategoritë më të ulëta, por a nuk do të ishte më i saktë dhe i qartë përdorimi i terminologjisë teknike mbështetur në RREG`LLxREN E LxJ{S
Marrim një rast tjetër, i cili lidhet me "vërshëllimën e një bilbili nga një spektator", i cili "ndërhyn në rrjedhën e lojës". wrbitri ka akorduar një 11-metërsh. wi vërshëllen për goditjen e saj. Lojtari, i cili ekzekuton 11-metërsh pason anash ose para (jo mbrapa se penalizohet), me qëllimin për të realizuar një shok i skuadrës së tij, por "vërshëllima e një bilbili të një spektatori" detyron gjyqtarin ta ndalojë lojën dhe të K x NSIDER x J { se vërshëllima ka "ndërhyrë në rrjedhën e lojës" ose më saktë K`R TxPI ISTE N{ LxJ{. farë vendimi do të marrë ai TxP T{ DISK`T`ES{M apo...
Si ish-arbitër futbolli, me këtë pyetje retorike e kam mbyllur letrën drejtuar sektorit teknik të IFw B. Në rregullin 5, pikat 1 dhe 2, vendimet e gjyqtarit, shkruhet se "vendimet do të bëhen bazuar në aftësinë më të mirë të gjyqtarit në përputhje me RREG`LLwT E LxJ{S dhe FR~M{N E LxJ{S dhe logjikisht për rastin në fjalë, wRBITRI nuk duhet të rinisë lojën me TxP T{ DISK`T`ES{M, por me P{RS{RITJE T{ GxDITJES së 11-metërshit.
Në mbyllje, falënderoj drejtuesit e IFwB për përgjigjen e dhënë në lidhje me sugjerimin për PIKw të ve_anta të RREG`LLxRES 2017} 18.
Kam besim se edhe për këtë sugjerim , si edhe para katër vitesh për (RREG`LLxREN 2010}11, rregullin 11- pozicioni jashtë loje, paragrafi , ku ndryshoi formulimi në përmbajtje i vendimit të arbitrit, besoj se formulimi i këtij rasti duhet të rishikohet, plotësohet e të riformulohet. Gjithashtu, përgëzoj bashkëpunimin me specialistë të futbollit dhe ve _ anërisht disa prej arbitrave, që drejtojnë në Superiore.
Detyrimi im është t'i shërbej fushës së arbitrimit me sa hapësirë më krijohet. Debati konstruktiv dhe transparenca më pëlqen.