Памяці Уладзіміра Вялічкі

Лёгкіх дарог ён ніколі не выбіраў. Заўсёды і ўсюды рабіў усё так, як падказвала сэрца. А яно было шчырае і добрае. і цеплыні яго хапала на ўсіх: каго любіў і каго шанаваў, з кім працаваў і для каго быў настаўнікам. На жаль, 11 жніўня яно перастала біцца. Пайшоў ад нас беларускі грамадскі дзеяч, вядомы журналіст, кандыдат філасофскіх навук, колішні галоўны рэдактар часопіса «Коммунист Белоруссии» (пазней – «Беларуская думка»), заслужаны дзеяч культуры Рэспублікі Беларусь, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі Уладзімір Паўлавіч Вялічка. Гэта сумная навіна застала многіх, хто яго ведаў і хто з ім працаваў поруч, знянацку.

Але ўжо нічога не зменіш і не паправіш – больш няма сярод нас сумленнага чалавека і шчырага патрыёта, які ўсё сваё жыццё самааддана служыў нашай Бацькаўшчыне.

За свае няпоўныя 75 гадоў Уладзімір Паўлавіч Вялічка напісаў сотні публіцыстычных артыкулаў, дзясяткі навуковых прац, выдаў некалькі кніг… Але пры гэтым ён ніколі не выстаўляў на пярэдні план свой жыццяпіс, рэдка калі дзяліўся ўспамінамі. А лёс не песціў яго, пасылаў выпрабаванні, якія Уладзіміру Паўлавічу ўдавалася паспяхова пераадольваць толькі дзякуючы выключнай настойлівасці і веры ў лепшае.

Уладзімір Паўлавіч Вялічка нарадзіўся 30 кастрычніка 1943 года ў вёсцы Масявічы Пружанскага раёна Брэсцкай вобласці. Яго дзяцінства ў пасляваенныя гады было нялёгкім, але і не пазбаўленым надзей: хлопчык у залежнасці ад свайго чарговага захаплення бачыў сябе то лётчыкам, то настаўнікам, то знакамітым вучоным-матэматыкам – у школе ён сур’ёзна займаўся матэматыкай і вельмі любіў дакладныя навукі. Аднак нечакана, і перш за ўсё для самога сябе, ён стаў журналістам.

Зыходным жа пунктам, так бы мовіць, яго ўваходзін у прафесію стаў выпадак, пра які Уладзімір Паўлавіч заўсёды згадваў асабліва цёпла. Было гэта ў сярэдзіне 1950-х гадоў. Побач з яго роднай вёскай у тое лета вельмі прыгожа красаваў лён. Шырокае поле паўночнага шоўку некалькі дзён запар палола калгаснае маладзёжнае звяно Марыі Ліш. Сваёй справе дзяўчаты былі асабліва адданыя – працавалі рупліва, з энтузіязмам і з песнямі. і неяк вечарам тым весялухам, што вярталіся з поля, на вясковай вуліцы на вочы трапіўся Валодзя, і бойкая звеннявая, ведаючы пра «высокую адукаванасць» хлопца-выдатніка, жартаўліва папрасіла яго напісаць пра іх ударную працу ў раённую газету.

Як аказалася, выкананне той просьбы для шасцікласніка Уладзіміра Вялічкі не стала вялікай праблемай – так і з’явілася яго першая публікацыя. Атрымаўшы ад паштальёна свежую «раёнку», ён дзясяткі разоў чытаў-перачытваў тую заметку. і хоць не ўсё, пра што напісаў, трапіла на газетную паласу, хлопца радавала іншае – яго імя і прозвішча, якімі быў падпісаны матэрыял. Пасля гэтага з рэгулярнай паслядоўнасцю ў ружанскай раённай газеце, якая насіла назву «Запаветы Леніна», пачалі з’яўляцца яго публікацыі пра школьныя справы, пра жыццё аднавяскоўцаў, пра калгасныя будні… Так задоўга да здачы выпускных экзаменаў за курс сярэдняй школы Уладзімір канчаткова вызначыўся, што будзе вучыцца на журналіста.

Але з паступленнем выйшла аказія – патрэбна была наяўнасць працоўнага стажу тэрмінам не менш за два гады, і зарабляць яго ўладальнік школьнага сярэбранага медаля Уладзімір Вялічка накіраваўся ў тую самую ружанскую раёнку. А калі неўзабаве ў выніку праведзенай у Беларусі кампаніі па ўзбуйненні тэрытарыяльна-адміністрацыйных

рэгіёнаў у 1962 годзе Ружанскі раён быў скасаваны і адпаведна перастала выдавацца яго газета, таленавітага юнака ахвотна прынялі да сябе калегі з пружанскай раённай газеты «Зара камунізму». Два працоўныя гады праляцелі хутка, і Уладзімір, як і планаваў, падаў дакументы на аддзяленне журналістыкі філфака БДУ.

і тут зноў праблема: у Пружанскім райкаме партыі на маладога журналіста, да таго ж актыўнага камсамольца, разлічвалі асабліва і прарочылі яму светлыя перспектывы па партыйнай лініі. Адным словам, не хацелі адпускаць, угаворвалі, абяцалі залатыя горы, давалі час падумаць, пасля падаўжалі гэты тэрмін яшчэ не адзін раз. Але юнак у сваіх памкненнях быў непахісны. Дайшло да таго, што заўтра – першы ўступны экзамен, а яго заява на адпачынак так і не падпісана. Урэшце гэтае супрацьстаянне скончылася на карысць абітурыента – за некалькі хвілін да канца працоўнага дня рэдактар, які, дарэчы, зусім быў не супраць будучай журналісцкай кар’еры Уладзіміра Вялічкі, заяву ўсё ж падпісаў.

Пасля гэтага паўстала іншая задача: як да раніцы трапіць у Мінск. Быў ужо вечар, і ўсе і без таго рэдкія аўтобусы на сталіцу з Пружан ужо адправіліся. Але, як вядома, безвыходных сітуацый не бывае – Уладзімір выпадкова даведаўся, што з адной з пружанскіх арганізацый ноччу ў Мінск па вельмі неабходныя запчасткі накіроўваецца палутарка. Месца ў кабіне побач з вадзіцелем было занятае, таму яму спагадліва прапанавалі сесці ў кузаве. Выбіраць, канечне ж, не даводзілася. Затое ў шэсць гадзін раніцы ён быў ужо ў сталіцы.

Са здачай уступных экзаменаў праблем не ўзнікла – высокія адзнакі, сярэбраны медаль і, хоць непрацяглая, але багатая на вопыт працоўная біяграфія гарантавалі абітурыенту Вялічку месца сярод студэнтаў-першакурснікаў. Гады вучобы былі напоўнены не толькі старанным навучаннем, але і актыўнай камсамольскай і грамадскай дзейнасцю. Больш таго, кожнае лета ён быў сярод пакарыцеляў цалінных зямель. У Казахстане тады працавала шмат студэнцкіх будаўнічых атрадаў з Беларусі, і дзейнасць практычна ўсіх з іх вызначалася выключнай арганізаванасцю і выніковасцю. Немалая заслуга ў гэтым была і Уладзіміра Вялічкі, які на момант заканчэння вучобы ў БДУ займаў пасаду намесніка камандзіра Беларускага рэспубліканскага штаба студэнцкіх будаўнічых атрадаў. Гэта даволі высокая грамадская пасада давала яму шэраг пераваг – без праблем, напрыклад, мог уладкавацца на адказную работу ў штаце ЦК камсамола альбо застацца ў аспірантуры. Але Уладзімір Паўлавіч вырашыў інакш: вярнуўся на родную Брэстчыну, у абласную газету «Заря», праца ў якой была для яго не толькі перыядам прафесійнага станаўлення, але і добрай жыццёвай школай.

і зусім неспадзяваным для ўжо вядомага журналіста аказаўся чарговы паварот лёсу – пасля шасці гадоў творчай дзейнасці ў абласной газеце яго запрасілі працаваць у Брэсцкі абкам партыі, дзе ён узначаліў лектарскую групу. У прапагандысты ён запісаўся сам, каб і надалей ездзіць па вобласці, сустракацца з цікавымі людзьмі, бываць у працоўных калектывах... Усё гэта па-свойму яго прыцягвала, творча жывіла, давала натхненне, у тым ліку і журналісцкае, спрыяла з’яўленню новых актуальных публікацый у абласной альбо ў рэспубліканскіх газетах.