КНІЖНЫ АГЛЯД

Арганы Беларусі. The organs of Belarus

/ Склад. А.У. Бурдзялёў. – Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2018. – 368 с. – (энцыклапедыя рарытэтаў). – ISBN 978-985-11-1068-7.

Кніга прысвечана арганнай культуры, развіццё якой у Беларусі налічвае больш за 600 гадоў. Арганы – гучныя сведкі айчыннай гісторыі. Змяняліся эпохі, адбываліся лёсавызначальныя падзеі ў жыцці краіны, а гукі аргана працягвалі напаўняць душы беларусаў вялікай духоўнасцю, падштурхоўвалі задумацца аб спрадвечных каштоўнасцях.

У выданні змешчана інфармацыя аб 123 арганах, што захаваліся на тэрыторыі нашай краіны і знаходзяцца ў храмах розных хрысціянскіх канфесій, а таксама ў канцэртных залах. Аўтар не толькі распавядае пра гісторыю стварэння і тэхнічныя характарыстыкі гэтых музычных інструментаў, але і звяртае ўвагу на праблемы захавання арганаў

Выданне знаёміць з шэдэўрамі беларускага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва – саламянымі царскімі варотамі пачатку XIX стагоддзя з іканастасаў палескіх цэркваў. Гэтыя рарытэты нацыянальнай культуры не маюць аналагаў у мастацтве іншых краін і народаў. і можна лічыць цудам, што, створаныя з такога нетрывалага матэрыялу, як саломка, яны зберагліся да нашага часу.

Два ўзоры царскіх варотаў з саломкі сёння захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь, адзін – у Гродзенскім гісторыка-археалагічным музеі. У Другую сусветную вайну былі страчаны саламяныя іканастасныя вароты са збору Дзяржаўнага музея ў Мінску, фота якіх экспанавалася ў 1925 годзе на Сусветнай выстаўцы ў Парыжы. Ёсць звесткі і пра існаванне пятага па ліку саламянага твора народнага манументальнага-дэкаратыўнага мастацтва.

Зварот аўтара кнігі да тэмы стварэння палескімі майстрамі мінулага

як нацыянальнага здабытку, а таксама і рэканструкцыі, таму што некаторыя з іх, створаныя ў XVIII–XIX стагоддзях, зараз не функцыянуюць.

Знаёмства з гэтым выданнем дае зразумець, што з часу атрымання Беларуссю незалежнасці выявіліся досыць сур’ёзныя тэндэнцыі, якія азначаюць пачатак новага этапу арганнай культуры краіны. Так, за апошні час было пабудавана некалькі арганаў у касцёлах і канцэртных залах.

У кнізе таксама расказваецца пра арганных майстроў, выдатных кампазітараў і арганістаў – тых, хто прысвяціў сябе служэнню «каралю музычных інструментаў», пра сучаснае развіццё выканальніцкага майстэрства.

Лабачэўская, В.А. Мастацтва дзеля славы Божай: саламяныя іканастасныя вароты і царкоўна-культавыя прадметы

/ в.А. Лабачэўская. – Мінск: Беларуская навука, 2018. – 263 с. – ISBN 978-985-08-2269-7.

ўнікальных саламяных шэдэўраў не выпадковы. Доктар мастацтвазнаўства Вольга Лабачэўская даўно займаецца вывучэннем тэорыі і гісторыі народнага мастацтва, промыслаў і рамёстваў, традыцыйнага тэкстылю і касцюма беларусаў.

У выданні на падставе ўпершыню ўведзеных архіўных крыніц і публікацый разглядаецца гісторыя вывучэння, музеефікацыі і рэстаўрацыі ўнікальных саламяных твораў сакральнага прызначэння, аналізуюцца народныя вытокі гэтага віду мастацтва, мастацкая стылістыка і тэхніка пляцення.

Прынамсі, у альбоме паказаны і сучасны працяг унікальнай традыцыі: выраб копій старадаўніх саламяных іканастасных варотаў і шлюбных вянцоў, арыгінальных твораў для цэркваў – іканастасаў, ківотаў, вянчальных карон і мітраў для святароў. Несумненна, кніга ўзбагачае веды па гісторыі беларускага мастацтва.