утварэнне сацыялістычнай савецкай рэспублікі беларусі і пазіцыя мясцовых палітычных сіл (лістапад 1918 – студзень 1919 года)

сяргей траццяк. Утварэнне сацыялістычнай савецкай рэспублікі Беларусі і пазіцыя мясцовых палітычных сіл (лістапад 1918 – студзень 1919 года). артыкул прысвечаны разгляду ўплыву знешніх і ўнутраных фактараў на працэсы нацыянальна-дзяржаўнага самавызначэння Беларусі на савецкім грунце ў канцы 1918 – пачатку 1919 года. Патрэбы рэвалюцыйнай вайны Савецкай Расіі з капіталістычным Захадам прадвызначылі як імклівае стварэнне незалежнай буфернай Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі, так і імкненне Масквы трымаць апошнюю пад шчыльным ідэолага-палітычным кантролем. аднак палеміка па пытанні аб дзяржаўных граніцах ССРБ засведчыла пра складванне нацыянальнай беларускай дзяржаўнай эліты. ключавыя словы: Заходняя вобласць, Заходняя камуна, Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі, Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Літвы і Беларусі, Беларускі нацыянальны камісарыят, беларускія секцыі РкП(б), Паўночна-Заходні абласны камітэт РкП(б), камуністычная партыя (бальшавікоў) Беларусі. Siarhei TRATSIAK. The formation of the Soviet Socialist Republic of Belarus and the position of local political forces (November 1918 – January 1919). The article explores the impact of external and internal factors on the national self-determination of Belarus on the Soviet soil in late 1918 – early 1919. The revolutionary war of Soviet Russia against the capitalist West predetermined prompt establishment of independent buffer Soviet Socialist Republic of Belarus and Moscow's desire to keep it under close ideological and political control. However, the debate around the state borders of the SSRB testified to the rise of Belarusian national ruling elite. Keywords: Western Region, Western Commune, Soviet Socialist Republic of Belarus, Soviet Socialist Republic of Lithuania and Belarus, Belarusian National Commissariat, Belarusian section of the RCP (B), North-Western Regional Committee of the RCP (B), Communist Party (Bolsheviks) of Belarus.

Лістападаўская 1918 года рэвалюцыя ў Германіі і скасаванне Брэсцкага міру разбурылі той прасценак, які з сакавіка 1918 года існаваў паміж раёнамі германскай акупацыі і Савецкай Расіяй. Бальшавікі і мясцовыя антыбальшавіцкія палітычныя цэнтры апынуліся сам-насам. Абставіны ўнутрыпалітычнага парадку ў краі і распад акупацыйнай германскай арміі прадвызначылі адносна хуткае і практычна бяскроўнае ачышчэнне Беларусі ад германскіх акупантаў і мясцовых антыбальшавіцкіх сіл, паралізавалі спробы апошніх стварыць у краі мясцовы антыбальшавіцкі ўрад, прызнаны заходнімі дзяржавамі. Саветызацыі Беларусі ў канцы 1918 года не было альтэрнатывы. Але канкрэтныя формы савецкага дзяржаўнага будаўніцтва на беларускіх землях залежалі ад розных акалічнасцей.

Афіцыйная адмова Савецкай Расіі прызнаваць і паважаць усталяваныя Брэсцкім мірам дзяржаўныя граніцы на ўсходзе Еўропы, што вынікала з акта Усерасійскага цэнтральнага выканаўчага камітэта (УЦВК) ад 13 лістапада 1918 года, клала канец падзелу Беларусі на так званыя «германскую», «расійскую» і