Апошняй сцяжынкай

…Хутар відаць здалёк — патанае ў густой зеляніне крэпкая хатка. Яшчэ дзед дзеда разбіў тут вялізны сад. Прыехала ў добры час: ужо зарумяніўся ранет, наліваюцца гарачым сонцам пузатыя орлікі, і пад цяжарам пунцовых барвінкоў згінаюцца да зямлі сонныя калматыя галіны.

Знаёмы ровар стаіць каля самых варот, і вусаты дзядзька ў кепі круціцца ля лаўкі, знімае свае кошыкі і загароджвае ад мяне дзеда. Я ведаю, што ён там. Сядзіць, як заўсёды, прыхінуў побач нязменны кій, і засяроджана паглядае ўдалеч. Аб чым ён думае, аб чым разважае ў такія хвіліны — аднаму Богу вядома.

— О-го-го, прыехала мая Юлька ўсё ж! — дзед слаба ўсміхаецца і кідае пад ногі недакураную цыгарку. — Маці яшчэ ўчора тэлефанавала, вось і чакаю, — раптам яго погляд змяняецца, на абветраным, як сасновая кара, твары весела пабліскваюць шэрыя вочы, усё яшчэ маладыя — такія ж самыя, як на старым чорна-белым партрэце, што вісіць насупраць абразоў, паміж вокнамі. Цяплынь на вуліцы, а ён аніяк не скідае старой футравай камізэлькі.

За дашчатым плотам разрываецца, брэша рыжы кашлаты сабака, што не пазнаў мяне.

— Цуцык! Цуцык, не брашы, каб цябе! — стары павольна бярэ агрубелай шурпатай рукой кій і грукае па плоце.

Ізноў Цуцык? Кожнае лета я даю дурному сабаку мянушкі. І Джэкам называла, і Мухтарам, і Тузікам. А дзеду ўсё адно: сабака Цуцык ды кот Каток.

— Ну, як ты тут? — я нахіляюся і цалую яго ў хударлявую калючую шчаку. Дзед адмахваецца ад мяне, як ад надакучлівай мухі, але я ведаю, што яму прыемна, чытаю ў хітрых вачах.

— Добра, пайшоў я за яблыкамі, — дзядзька нарэшце разумее, што ён тут лішні, разам з кошыкамі паглыбляецца ў стары зарослы сад і зусім не звяртае ўвагі на злоснага Цуцыка.

Дзед моўчкі дастае чыстую анучку з высушанай, дробна нарэзанай табакай і любоўна разгортвае яе на схудзелых каленях, затым з кішэні з’яўляецца храбусткая цыгарэтная папера.

— Можа, досыць ўжо? — з папрокам гляджу я на яго, сядаю побач і стаўлю на старую лаўку сумку з гасцінцамі. — Сам жа скардзіўся, што ногі кепска ходзяць. Лічыш, ад табакі лепш будзе?

— Горш не будзе, — смяецца ён і звыклым жэстам скручвае чарговую цыгарку. — Ну, распавядай, як там сталіца? Стаіць? — Стаіць, што з ёю станецца… —А з універсітэту не выгналі? — Каго? Мяне? Ды я сама каго хочаш выганю!

— От і правільна. Каза ты гарэзлівая. Памятаеш, як мы каровы пасвілі? А як рыбу лавілі?

— Памятаю, чаму ж не…