Перада мной — ралля гадоў
Сёння спаўняецца 75 гадоў пісьменніку-земляку Міколу Чарняўскаму, лаўрэату прэміі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі, літаратурных прэмій імя Янкі Маўра і Васіля Віткі.
У адным з інтэрв’ю пісьменнік Мікола Чарняўскі расказваў: “Маё дзяцінства, а нарадзіўся я ў 1943-м, праходзіла так, як і дзяцінства маіх аднагодкаў. У вёсцы Буда-Люшаўская, апаленай вайною, сярод людзей, лёсы якіх пакалечыла вайна. Не ўсе жывымі вярнуліся з фронту. Маці аплаквалі сыноў, жонкі — сваіх мужоў...”
Сапраўды, нялёгкі быў час. І ўсё ж хлопчык з Буда-Кашалёўскага раёна праз шмат гадоў, дзякуючы паэтычнаму таленту і працы, дасягнуў выдатных здабыткаў у літаратуры. У час вучобы на вячэрнім аддзяленні Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта імя У. І. Леніна ён адначасова працаваў і рэдактарам Беларускага радыё. Затым пэўны час быў старшым рэдактарам, пасля адказным сакратаром часопіса “Бярозка”. А з 1989 года — літаратурным рэдактарам часопіса “Вясёлка”. Ведаю, што і многія мае апавяданні, што некалі пабачылі свет на старонках гэтых дзіцячых часопісаў, прайшлі праз рукі Міколы Чарняўскага. Вось сапраўды ў каго ў душы раніца, раніца і ў сэрцы. Некалі ў паэтычным зборніку “Трывога” паэт пісаў: Мне прыслала вясна
тэлеграму — І такое, паверце, здараецца, Адстуканую дажджамі, Завераную грамамі, Мне ў акно падала
яе яблынька раніцай. Шматлікія творы Міколы Чарняўскага змешчаны ў падручніках, па якіх нашы школьнікі вучацца адчуваць адценні роднага слова, любіць зямлю, дзе нарадзіліся і дзе зрабілі першыя крокі.
А як успамінаў некалі паэт, “першы клас я і мае аднагодкі пачыналі не ў школе, а ў звычайнай сялянскай хаце. У адной палавіне хаты жылі яе гаспадары, а ў другой — займаліся мы, дзеці...”
З-пад пяра таленавітага аўтара з’явілася нямала паэтычных кніг, а ў апошні час Мікола Чарняўскі працаваў і ў галіне прозы. Так, ён напісаў цікавую пазнавальную аповесць “Босая кавалерыя”. Да таго ж ён — аўтар шэрагу тэкстаў піянерскіх песень (шкада, што цяпер іх не выконваюць).
Хочацца напомніць, што Мікола Чарняўскі ў свой час зрабіў тытанічную працу, пераклаўшы на беларускую мову творы пісьменнікаў СССР. Варта хоць бы прыгадаць імёны Г. Гуляма, М. Міршакара, Г. Сар’яна, А. Юшчанкі, В. Маругі.
Нядаўна “Мастацкая літаратура” выдала “Каляндар школьніка” (там, дарэчы, ёсць і апавяданне аўтара гэтых радкоў). Пачынаецца каляндар з верша Міколы Чарняўскага.
Некалі паэт гаварыў: “Хоць я нарадзіўся ў студзені, зімою, але няхай ніколі не пакідае людзей вясна, тое цяпло, якое яна нясе, тая дабрыня, якая ідзе ад гэтага цяпла. Няхай заўсёды будзе свята ў душы, чыстае, як гэты навагодні снег!”
У вершы “Роздум”, змешчаным у зборніку “Трывога”, Мікола Чарняўскі быццам падсумоўвае тое, што паспеў зрабіць: Стаю на ўзмежку
ранкам росным, Перада мной — Ралля гадоў. Ці ўсе ўдаліся мне барозны? Ці ўсе як след праклаў-правёў? Гляджу прыдзірліва, дзіўлюся, Нібы пакінуў толькі плуг. І трошкі рад, І трошкі ў скрусе: Як я ўзараў — відно наўкруг.
Узорана глыбока, грунтоўна, прыгожа.