Беражы энергію змоладу
«Буквы разные писать тонким перышком в тетрадь…» – многія з нас, безумоўна, памятаюць той пералік-напамінак пра важны «багаж» школьніка ў цудоўным вершы савецкага паэтапесенніка М. Пляцкоўскага. Толькі жыццё з таго часу змянілася значна, і сучасным вучням сёння важна тлумачыць не толькі пра «глагол и про тире», але і пра неабходнасць быць беражлівымі, ашчаднымі.
Звяртаць на гэта ўвагу варта хаця б таму, што развіццё сістэмы адукацыі – адзін з прыярытэтаў дзяржаўнай палітыкі. Як след, на адукацыю накіроўваюцца велізарныя рэсурсы – яны амаль самыя высокія, калі параўноўваць з іншымі краінамі былога СССР. Таму трэба рабіць усё магчымае, каб не моцна абцяжарваючай была школа для бюджэту.
Але ці можа школа стаць па-сапраўднаму эканомнай без фарміравання ў вучня разумення неабходнасці шанаваць і берагчы школьную маёмасць, эканоміць энергарэсурсы? Такім было маё першае пытанне Юрыю Мікалаевічу Зыбайлу, дырэктару Яглевіцкай СШ – навучальнай установы, якая, па меркаванні кіраўніцтва райаддзела адукацыі, у дадзеным пытанні можа быць прыкладам для іншых школ і садкоў раёна.
– Калі не арганізаваць і не данесці да кожнага з вучняў важнасць быць эканомным і ашчадным чалавекам, то наша справа «забуксуе». А калі будзем жыць адной дружнай школьнай сям’ёй, то будзе плён. Сучасныя дзеці і так шмат часу праводзяць у віртуальным свеце, наша справа – «апусціць іх на зямлю», патлумачыць, што калі мы, да прыкладу, хочам атрымаць гарачую ваду, трэба затраціць энергію, паліва, укласці сродкі. Эканоміць – гэта значыць выключаць святло, калі пакідаеш кабінет, закрываць шчыльна кран, як толькі памыў рукі – вельмі важна! Класныя кіраўнікі, педагогі нашай школы – найперш А. М. Власавец і Л. В. Бурбель – праводзяць тлумачальную работу, разам з вучнямі бяруць удзел у праектах, конкурсах, канферэнцыях на дадзеныя тэмы. І маюць адпаведныя ўзнагароды і на абласным узроўні.
– Давайце разам пройдзем па кожнай пазіцыі – цяпло, вада, асвятленне…
– У класах нашай школы тэмпература ніжэй за 18 градусаў не апускаецца, як і патрабуюць санітарныя нормы. Для гэтага праведзена рэгуліроўка падачы цепланосьбіта, у 2018 годзе ўстаноўлена помпа і дадатковая запорная арматура, каб максімальна аператыўна кіраваць цяплом у перыяды неспрыяльных умоў надвор’я (моцны мароз, вецер). Школа не эканоміць на здароўі дзяцей, але і перарасходу дапусціць мы не маем права. Правялі таксама замену большай часткі вокнаў на пластыкавыя. Тое ж самае тычыцца і асвятлення: у кабінетах выкарыстоўваюцца люмінесцэнтныя лямпы, а ў іншых памяшканнях (калідоры, санвузлы, сталовая) устанаўліваем больш эканамічныя святлодыёдныя. Што тычыцца эканоміі вады, то самае важнае тут – своечасовае выяўленне няспраўнасцей у сістэме сантэхнічнага абсталявання. Кожны дзень я, як кіраўнік установы, праходжу па ўсіх памяшканнях школы, каб канкрэтна бачыць, як працуе той або іншы кран ці бачок, як гарыць кожная лямпачка. Упэўнены, усе мае калегі, дырэктары школ, праводзяць такую ж работу.
Канешне, бачу і недапрацоўкі, і недахопы. Калі на вуліцы моцны вецер і мароз, то ў спартыўнай зале, якая знаходзіцца ў асобным памяшканні, бываюць тэмпературы ніжэйшыя за патрабуемыя. Шукаем выйсце. Увогуле, маніторынг спажывання энергарэсурсаў – клопат кожнага педагога школы, таму ў вызначаныя ліміты на расходаванне вады, электрычнасці, цяпла мы ўкладваемся. А крыніцы эканоміі могуць быць і нестандартнымі: правялі скошванне газонаў – траву ў якасці мульчы ўкладваем пад расліны. Гэта дазваляе эканоміць пасля на выкарыстанні вады…
…Аўтар публікацыі пасля гутаркі з дырэктарам Яглевіцкай СШ наведаў некалькі кабінетаў школы, каб упэўніцца ў тым, што там цёпла, светла, але пры гэтым няма перарасходавання. Пагутарыў з вучнямі 5 і 6 класаў. Прыемна было чуць, што дзеці добра ўсведамляюць неабходнасць жыць ашчадна, беражліва адносіцца да школьнай маёмасці.
А інакш і нельга!
– Беражлівасці і ашчаднасці вучым дзяцей з самага ранняга ўзросту. Хочацца адзначыць работу ў гэтым кірунку ДУА «Яслі-сад №4 г. Івацэвічы». У рамках праекта «Зялёныя школы» тут паглыблена вывучаліся пытанні энергазберажэння – электрычнасці, цяпла, вады. Такі ж аналіз дзеці зрабілі з бацькамі дома. Гэты калектыў – рэгулярны ўдзельнік конкурсаў па эканоміі энергарэсурсаў, сыравіны, матэрыялаў, за што адзначаны ў бягучым годзе Падзякай абласнога ўзроўню. Сур’ёзная работа ў дадзеным кірунку праводзіцца ў іншых навучальных установах раёна – адзначу СШ №3 і СШ №4 г. Івацэвічы, дзе, дарэчы, эканомія паліўна-энергетычных рэсурсаў склала 20 працэнтаў, калі параўноўваць з папярэднім годам...
Па выніках абласнога конкурсу «Энергазберажэнне» ў намінацыі «Укараненне энергаэфектыўнага тэхналагічнага абсталявання на харчаблоках і пральнях» наш райаддзел стаў пераможцам. Новае тэхналагічнае абсталяванне будзе ў бліжэйшы час устаноўлена ў харчаблоку СШ №1 г. Івацэвічы, праводзім замену свяцільняў на энергаэфектыўныя ў СШ №3 г. Івацэвічы.
Пошук новых магчымасцей для энергазберажэння працягваецца.