«Палескія рабінзоны» майго дзяцінства
Калі чую імя Янкі Маўра, тут жа думкамі вяртаюся ў дзяцінства – і перад вачыма паўстае адна і тая ж карціна: мы з братам сядзім на канапе і я, разінуўшы рот ад здзіўлення, слухаю, як бацька расказвае нам пра «Палескіх рабінзонаў».
Так, з творчасцю Янкі Маўра, беларускага Жуля Верна, мяне пазнаёміў менавіта тата. Не памятаю дакладна, з чаго ўсё пачалося, магчыма, старэйшы брат якраз вывучаў творчасць гэтага аўтара ў школе, але ніколі не забуду, як бацька тады выразна і таямніча прамовіў: «Ооо, Янка Маўр! Ён жа напісаў «Палескіх рабінзонаў»! Не ведаеце? Ну сядайце, раскажу…»
І пачалося… Сучасныя сцэнарысты і рэжысёры трылераў і дэтэктываў дакладна пазайздросцілі б маўраўскаму красамоўству, дэталёвасці, уменню заінтрыгаваць сюжэтам і да апошняга трымаць у напружанні. Здавалася, быццам я разам з прагнымі да авантур галоўнымі героямі – студэнтамі Віктарам і Міронам – адправілася ў воднае падарожжа па разводдзі сярод балот Палесся. Разам з юнакамі курчылася ад холаду, калі іх лодка перакулілася і яны, мокрыя і ледзь жывыя, вылезлі на нейкі востраў. Дзівілася, як яны здабывалі агонь без запалак, лавілі рыбу без вудаў, гатавалі ежу на вогнішчы без посуду. Хвалявалася, калі хлопцы сустракаліся са звярамі. Але больш за ўсё мяне ўразіла, калі героі злавілі вожыка – і зрабілі з яго булаву, каб абараняцца ад драпежнікаў. Жывёлу было вельмі шкада – і я ледзь не расплакалася, аднак тата ўмела засяродзіў маю ўвагу на іншым, загадкава прамовіўшы: «А яшчэ яны сустрэліся з бандытамі…»
Ці трэба казаць, што ўвесь далейшы расповед я ўважліва слухала, бо баялася прапусціць штосьці важнае. А пасля не магла дачакацца, калі падрасту і змагу сама прачытаць аповесць. «Палескія рабінзоны» былі першай і да гэтага часу застаюцца маёй самай любімай кнігай. Затым былі «У краіне райскай птушкі», «Слёзы Тубі», «Чалавек ідзе»… Новыя творы не расчаравалі, а наадварот, падштурхоўвалі пачытаць яшчэ і яшчэ. «Глынаючы» старонку за старонкай, я трапляла ў экзатычныя краіны, захаплялася іх прыгажосцю і перажывала за герояў. Аўтар памайстэрску прыцягваў увагу чытачоў прыгодніцкім сюжэтам, за якім, тым не менш, хаваўся глыбокі, часам драматычны, сэнс.
Пасля я прачытала нямала кніг, у тым ліку прыгодніцкіх і дэтэктываў. Многія спадабаліся, частка ўвайшла ў лік самыхсамых, да якіх можна звяртацца зноў і зноў. Але ніводная з іх не змагла ўразіць, здзівіць і захапіць так, як «Палескія рабінзоны» ў вусным пераказе таты.