УВАЖАЕМЫЕ ЖИТЕЛИ ОСТРОВЕТЧИНЫ!

Примите поздравления с Днём Октябрьской революции!

Осень 1917 года кардинально изменила ход мировой истории и определила судьбы многих народов. Для нас, наследников Великого Октября, 7 ноября – праздник мира и истинных прав человека, праздник торжества справедливости и прогресса.

С нами бесценный опыт предыдущих поколений. И мы стараемся приумножить всё лучшее, что досталось нам от предшественников, определивших своими приоритетами такие ценности, как справедливость, труд, равенство.

Сегодня Республика Беларусь уверенно идёт собственным путём развития, в его основе заложены мир, свобода, равенство, справедливость, созидательный труд, уважение к истории и традициям.

В этот праздничный день желаем вам, дорогие островчане и гости района, здоровья, оптимизма, счастья и благополучия, новых достижений, а родной Беларуси – могущества и процветания!

И.Я. ШАЛУДИН, председатель Островецкого районного исполнительного комитета. И.Э. ТАЛЬЧУК, председатель Островецкого районного Совета депутатов.

разбіраючы, на новае месца хату Іосіфа Анімуцкага.

Яшчэ адна гістарычная падзея, якую не абмінуў увагай «секундамер гісторыі»: у жніўні 1959 года пасля расфарміравання Свірскага раёна да Астравецкага былі далучаны гаспадаркі Спондаўскага і Некрашунскага сельсаветаў – так званая завілейская зона. Да ранейшых 19 калгасаў далучыліся яшчэ тры і саўгас «Свірскі», прычым два калгасы ў Астравецкім раёне насілі аднолькавую назву «1 мая» і ў зводках пазначаліся ў дужках «Міхалішкі» і «Дрэвянікі». У снежні таго ж 59-га года рашэннем Маладзечанскага аблвыканкама Некрашунскі сельсавет быў перайменаваны ў Падольскі, а саўгас «Свірскі» – у саўгас «Падольскі». Быў перайменаваны і адзін з калгасаў «1 мая» – у «Перамогу».

Пра тое, што ў Астравецкім раёне пасля вайны існаваў дзіцячы дом, я ў свой час выпадкова даведалася ад аднаго з яго выхаванцаў, на той час – пацыента Міхалішкаўскай бальніцы сястрынскага догляду. А пазней знайшла пра гэта шматлікія матэрыялы на старонках спачатку «Сталінскай…», а затым і «Астравецкай праўды». У нумары за 22 верасня 1957 года яму прысвечаны артыкул І. Юр’евай (хутчэй за ўсё, журналісткі Ірыны Палер) «Яны ў сваім доме». 16 снежня яна распачала серыю публікацый пад рубрыкай «Пісьмы з дзіцячага дома» – выйшла чатыры матэрыялы, якія паказвалі розныя бакі жыцця выхаванцаў. Да слова, гэта адна са старонак жыцця раёна, якая яшчэ чакае свайго зацікаўленага даследчыка…

Дарэчы, у Варнянах існаваў не толькі дзіцячы дом, але і дом састарэлых на 100 ложкаў, у якім знаходзіліся нямоглыя старыя, прычым не толькі з нашага раёна. Пра гэта можна даведацца з артыкула Васіля Шкаева «Іх старасць забяспечана», надрукаванага ў раённай газеце 22 чэрвеня 1958 года.

Помнік Леніну ў Астраўцы быў устаноўлены ў дзень нараджэння правадыра сусветнага пралетарыяту 22 красавіка 1960 года. У нумары за 31 кастрычніка 1960 года раённая газета паведамляла, што пасля партыйнай канферэнцыі ўсе ўдзельнікі накіраваліся да гарадскога парку, дзе пасадзілі ліпавую алею. У 1967 годзе быў закладзены гарадскі сквер (тады яго гучна іменавалі паркам), які неўзабаве стаў любімым месцам праменаду астраўчан.

А 1 мая 1960 года «Астравецкая праўда» надрукавала здымак калгаснага Дома культуры, які адкрыўся да свята ў Міхалішках. Пабудавала яго сельгасарцель імя Кірава, затраціўшы каля 200 тысяч рублёў старыма грашыма. Цікава было даведацца, што сцены яго ўзведзены з гліны і абліцаваны цэментам.

З публікацый аб ходзе жніва, якія летам запаўнялі газету амаль цалкам, можна зрабіць выснову, што збожжаўборачныя камбайны з’явіліся на нівах раёна, замяняючы конныя жняяркі, у 1960 годзе. З паказчыкаў работы камбайнераў, надрукаваных у жніўні, вынікае, што ў раёне тады быў 21 камбайн, найбольш – шэсць – працавала ў саўгасе «Падольскі».

Адзначаючы гэтыя імгненні гісторыі Астравеччыны, зафіксаваныя раённым секундамерам, нельга не ўспомніць другую частку прыведзенай у пачатку цытаты Шопэнгаўра аб

тым, што зроблены гэты секундамер не з самага лепшага металу і часта паказвае недакладны час. Незразумела, чаму, але пры ўсёй палітызаванасці газеты пра расфарміраванне Маладзечанскай вобласці, якое адбылося ў студзені 1960 года, у выніку чаго Астравецкі раён увайшоў у склад Гродзенскай, паведамленняў у раённай газеце мы не знайшлі.

Яшчэ больш незразумела маўчанне «раёнкі» пра расфарміраванне ў 1962 годзе Астравецкага раёна і ліквідацыю самой газеты. Яна перастала выходзіць у маі, хоць раён быў скасаваны толькі 26 снежня гэтага года.

З 1962 па 1965 год Астравецкі раён не існаваў – і, адпаведна, сёння цяжка знайсці інфармацыю аб тым, што тут адбывалася. Нешта можна «вывудзіць» з інфармацый смаргонскай і ашмянскай газет, паміж якімі была падзелена тэрыторыя раёна, але для гэтага трэба быць вельмі старанным «вудзільшчыкам», бо асноўная інфармацыя там усё ж прысвячалася, так бы мовіць, «тытульным» населеным пунктам, а далучаная да іх Астравеччына знаходзілася на правах пасынка.

6 студзеня 1965 года Астравецкі раён быў адноўлены ў ранейшых межах. Адпаведна сталі аднаўляцца і зачыненыя ў 1962-м арганізацыі і ўстановы. Сярод іншых – і раённая газета «Астравецкая праўда». Першы нумар адроджанай астравецкай «раёнкі» выйшаў 8 красавіка 1965 года. Гэта можна лічыць маленькім подзвігам: рэдакцыя была створана за тыдзень да таго, новым супрацоўнікам, не ведаючы раёна, трэба было не толькі сабраць інфармацыю і напісаць артыкулы, рэпартажы, заметкі, але і набраць, і звярстаць газету. За тры гады разбурыць старое лёгка, а стварыць новае вельмі цяжка. Марыя Кувалдзіна і Ганна Хадкевіч успаміналі, што наборныя касы ім прывезлі старыя, пераблытаныя – і, перш чым набіраць тэкст, трэба было ўсё разабраць – па літарцы, па прабелу…

І зноў «Астравецкая праўда», занатоўваючы тры разы на тыдзень яркія і не вельмі імгненні жыцця, рупліва ткала летапіс жыцця раёна.

Адна з найбольш актуальных навін таго часу: у 1967 годзе аплату за працадні для калгаснікаў замянілі грашовай. У нумары за 24 кастрычніка на тэматычнай старонцы, прысвечанай калгасу імя Яўсеева, у артыкуле «Гарантаваная, штомесячная» пра гэта расказвае бухгалтар гаспадаркі: «…зарабляюць калгаснікі добра. Так, Іван Кяжун атрымаў за мінулы месяц 66 рублёў, Часлаў Кяжун – 53 рублі».

Прадстаўнікі старэйшага пакалення памятаюць, а моладзь успрымае як нешта неверагоднае расповеды аб тым, што з Астраўца ў Гродна ляталі пасажырскія самалёты. Але гэта было, і назва вуліцы Аэрадромнай у другім мікрараёне Астраўца – памяць пра той час. Захаваўся і невялікі аднапавярховы будынак колішняга аэрапорта, ён цяпер прыстасаваны пад жыллё. «Астравецкая праўда» 15 мая 1965 года паведамляла, што «…адкрыты рэгулярныя паветраныя зносіны паміж нашым гарадскім пасёлкам і абласным цэнтрам. З Гродна ў Астравец самалёт вылятае ў 7.35, з Астраўца ў Гродна – у 9.10. У паветры –1 гадзіна 25 хвілін. Кошт білета – 5 рублёў».

Ці многія ведаюць, што ў 60-х гадах у Астраўцы існавала медыцынскае вучылішча? Створана яно было ў 1964 годзе, а ў ліпені 1966 года

адбыўся першы выпуск. «Астравецкая праўда» пісала, што 56 медыцынскіх сясцёр атрымалі дыпломы, трое – Ванда Буранкова, Ірына Глазко, Алена Стакун – з адзнакай, у чырвонай вокладцы, што асабліва падкрэсліў аўтар газетнай публікацыі.

«Сустрэчы моладзі ў кафэ «Рамантыка» сталі традыцыйнымі», – піша Рышард Карачун у нумары за 4 сакавіка 1967 года і расказвае пра вечарыну, прысвечаную песням Аляксандры Пахмутавай. Вядучымі яе сталі Казімір Мілаш і Алена Ермаковіч.

Дзе ж было тое кафэ, пра якое «Астравецкая праўда» потым пісала неаднойчы? Магчыма, «Рамантыка» – гэта была ўмоўная назва маладзёжных, як сёння б сказалі, тэматычных «тусовак», якія праходзілі ў адзіным на той час астравецкім рэстаране «Ёлачка», якая пазней была рэканструявана ва ўніверсам «Гермес», а цяпер – магазін «Родны кут».

У 1975 годзе, да 30-годдзя Вялікай Перамогі, у Астраўцы адкрылі помнік воінам-вызваліцелям аўтарства скульптара Яраміра Печкіна, без якога сёння немагчыма ўявіць лесапаркавую зону Астраўца. Праўда, рэпартажу пра яго ўрачыстае адкрыццё ў газеце не было – магчыма, яно злілося са святкаваннем юбілею.

21 студзеня 1969 года станцыя Гудагай стала называцца пасёлкам – тады быў прыняты адпаведны Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР. Тады ж цэнтр Быстрыцкага сельсавета перанеслі ў вёску Трокенікі і адпаведна змянілі яго назву на Трокеніцкі – «Астравецкая праўда» паведамляла аб гэтым у №11 за 25 студзеня 1969 года.

Без асвятлення ў «Астравецкай праўдзе» не абыходзілася ніводная больш-менш значная падзея ў культурным жыцці раёна. Пра адкрыццё кінатэатра «Кастрычнік» (сённяшняй кінаканцэртнай залы «Астравец») Ала Ражко пісала ў нумары за 3 кастрычніка 1978 года. У нумары за 1 студзеня 1977 года ў артыкуле «Свята ансамбля» расказваецца пра створаны ў 1975-м па ініцыятыве тагачаснага загадчыка аддзела культуры Мікалая Ялоўскага ансамбль песні і танца «Вясёлка». Калектыў, якім кіраваў Генрых Стаціна, з’яўляўся лаўрэатам абласнога фестывалю і дыпламантам рэспубліканскага. Змешчана і фота ансамбля: на ім хор з 65 чалавек, уключаючы інструментальную групу. А была ж яшчэ і танцавальная частка калектыву, якая не трапіла ў кадр.

Калі астравецкі самадзейны тэатр атрымаў званне народнага і хто прыдачыніўся да гэтага? Як будавалі і калі ўвялі ў строй лагер «Ластаўка»? Дзе ў Астравецкім раёне і ў зімовую сцюжу вырошчвалі ружы і гваздзікі? Хто ў Астравецкім раёне стаў першым фермерам і хто з тых «першапраходцаў» пратрымаўся да гэтага часу? Хто з працаўнікоў Астравеччыны адзначаны ордэнамі і медалямі і ганаровымі званнямі? У адкрыцці якога новапабудаванага аб’екта на Астравеччыне прымалі ўдзел прэм’ер-міністры дзвюх краін?

Пра ўсё гэта і многае іншае можна даведацца, паспрабаваўшы адкруціць назад «секундную стрэлку гісторыі» – пагартаўшы падшыўкі «раёнкі». Ці, калі няма часу ці магчымасці ехаць у Нацыянальную бібліятэку, завітаць у раённую, дзе захоўваюцца «Астравецкая праўда», пачынаючы з 70-х гадоў. Альбо пачытаўшы кнігу «Праз гады і газетныя старонкі», якая ёсць у кожнай бібліятэцы раёна.

Падрыхтавала Ніна РЫБІК.