Communicatie was hét pijnpunt
Falende gsm-netwerken speelden op de dag van de aanslagen in Brussel en Zaventem ook hulpverleners parten, blijkt uit interviews van De Standaard en Le Soir met zeventig kroongetuigen die de ramp van dichtbij meemaakten.
BRUSSEL | Kolonel Eric Mergny van het militair ziekenhuis in Neder-Over-Heembeek moest op Brussels Airport beslissen welke slachtoffers naar welk ziekenhuis zouden worden overgebracht. Maar dat liep niet volgens plan. ‘ Ik kon de ziekenhuizen niet met mijn gsm bellen, want het netwerk lag plat. Ik kon alleen via de radio met de 100 in Leuven verbinding krijgen.’ Daardoor moest de communicatie via een omweg verlopen. Kolonel Mergny was slechts één van de vele hulpverleners en veiligheidsmensen die met het falend gsm-netwerk te kampen hadden.. De Standaard en Le Soir spraken een maand na de aanslagen met zeventig personen die de ramp van dichtbij meemaakten. Uit die interviews blijkt dat de noodplannen die dag hebben gewerkt en daardoor levens zijn gered. Over één groot manco zijn ze het ook eens: de gsm-communicatie die wegviel.
Crisiscommunicatie
Al een half uur na de explosies in Zaventem bleek dat de gsm-netwerken de stroom aan telefoongesprekken niet konden slikken. De piek werd een uur later bereikt, na de aanslag in metrostation Maalbeek. De crisiscommunicatie ter plekke had daar ook onder te lijden. Hulpdiensten hebben hun eigen netwerk – Astrid – maar dat haperde bij momen- ten eveneens. Bovendien heeft niet iedereen die betrokken raakt bij de hulpverlening voor een ramp van deze omvang toegang tot Astrid. ‘De mensen op het terrein hadden ook geen vaste lijnen’, zegt Arnaud Feist, de ceo van Brussels Airport. ‘We werkten met sms en e-mail, maar dat was ingewikkeld.’ Yvan Mayeur, de PS-burgemeester van Brussel, noemt het falende gsm-netwerk ‘de gigantische valse noot’ van 22 maart. Er werd opgeroepen om alleen te sms’en of berichten te sturen via diensten zoals WhatsApp. Toch raakten de problemen daarmee niet opgelost.
Stralingsnormen
‘Operatoren zijn sinds Pukkelpop 2011 beter voorbereid op crisismomenten’, zegt Dirk Appelmans van telecomregulator BIPT. ‘ Maar de bestaande infrastructuur kan zo’n piek niet opvangen, zelfs als de capaciteit tijdelijk wordt verhoogd.’ Eén van de bepalende factoren voor de flexibiliteit zijn de stralingsnormen voor de gsm-masten. Die liggen in Brussel erg laag. ‘Hogere stralingsnormen zouden zeker een positief effect hebben op crisismomenten’, zegt Appelmans. ‘ Maar dat alleen zou de problemen niet verhelpen.’ Bevoegd minister Alexander De Croo (Open VLD) laat onderzoeken wat beter kan. ‘ De stralingsnormen maken deel uit van de analyse, maar ook de plaatsing van de antennes in Brussel is niet optimaal’, zegt De Croos woordvoerder. ‘Dat heeft te maken met een lange doorlooptijd voor de plaatsing en de pyloontaks (die operatoren moeten betalen als ze een antenne zetten, red.). Zo’n drempels werken ontmoedigend.’