Planeet 9 komt weer wat scherper in beeld
Gevonden is Planeet 9 nog lang niet, maar we weten weer wat beter waar we naar het nieuwe buitenbeentje in ons zonnestelsel moeten zoeken. Kent er nog iemand een ongebruikte naam van een antieke god?
Decennialang denken sommige astronomen al dat er ergens in de buitengebieden van ons zonnestelsel een nog onontdekte planeet moet rondzwerven. Een échte planeet, geen klein grut zoals Pluto. Als argument hadden ze alleen wat onregelmatigheden in de baan van Neptunus, die ook aan andere oorzaken – waaronder verbeelding – te wijten konden zijn. Ze hadden hun idee Planeet X gedoopt, waarbij die ‘X’ zowel stond voor ‘onbekend’ als voor ‘tien’. Toen werd Pluto uit het lijstje van volwaardige planeten geschopt, en moest het idee herdoopt worden tot het ietwat lullige Planeet 9. Iemand nog een antieke god in voorraad?
Kuipergordel
Pas in januari van dit jaar kreeg de extra planeet geloofwaardigheid. Michael Brown – nota bene de man die Pluto gedegradeerd had door aan te tonen dat er nog hele kuddes keien van Plutoformaat rondzwerven in de Kuipergordel aan de rand van ons zonnestelsel – presenteerde toen een mogelijke baan voor Planeet 9. Die was op veel hardere gegevens gebaseerd dan voordien: zes rotsblokken uit de Kuipergordel wier baan in een heel ander vlak lag dan dat van de honderdduizenden andere Kuiperkeien. Hun ellipsbanen wezen ook nog eens allemaal in dezelfde richting. De zinnigste verklaring was een planeet die hen met haar zwaartekracht in hun rare baan geschopt had. In maart werd nóg zo’n weggeschopte steen ontdekt en uo3L91 gedoopt. Brown: ‘Pluto vermoorden was leuk, maar dit steekt met kop en schouders boven al de rest uit.’
Cassini
Nu rapporteren onderzoekers van Harvard op de webstek arXiv dat ze de positiegegevens bestudeerd hebben van Cassini, een ruimtesonde bij Saturnus. Minieme afwijkingen in de onderlinge posities van aarde en Saturnus zijn het best te verklaren met een Planeet 9 van tien aardmassa’s en een baan die tot zevenhonderd keer de afstand zon-aarde reikt, en die nu ergens in een stukje hemel zit van twintig graden breed, in het sterrenbeeld Walvis. Dat is al een veel kleiner gebied dan in januari berekend kon worden, maar de berekeningen zouden nog een stuk betrouwbaarder zijn als de Nasa Cassini tot in 2020 aan de praat kan houden. Alleen, de Nasa heeft al meegedeeld dat volgend jaar het geld en de benzine op zijn, en dat Cassini dan mag neerstorten op Saturnus.
Onzichtbaar
Onderzoekers van de Universiteit van Bern lieten dan weer hun rekenmodel dat de evolutie van exoplaneten simuleert, los op de ge- gevens over Planeet 9. Ze kwamen met een planeet van 3,7 keer zo groot als de aarde en een temperatuur van min 226 graden. Wat betekent dat haar kern nog hitte uitstraalt, anders was ze nóg 37 graden kouder. En dat betekent weer dat de huidige telescopen te zwak zijn om het beetje infraroodlicht van Planeet 9 te vinden. Je kunt van een voorwerp van min 226 graden moeilijk zeggen dat het gloeit. En zonlicht weerkaatsen doet het zo ver weg ook niet. ‘De Wise-infraroodtelescoop van de Nasa had zo’n planeet nog net kunnen zien als ze vijftig aardmassa’s had gehad, geen tien’, zeggen Esther Linder en collega’s in Astronomy & Astrophysics.
‘Pluto vermoorden was leuk, maar dit steekt met kop en schouders boven al de rest uit’